Καλώς ήρθατε στην Ενότητα 3 “Επικοινωνία σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας”. Σε αυτή την ενότητα, εμβαθύνουμε στις κρίσιμες πτυχές της επικοινωνίας κατά την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Η κατανόηση της πολυπλοκότητας που σχετίζεται με την αποκάλυψη της ενδοοικογενειακής βίας, η εφαρμογή αποτελεσματικών στρατηγικών επικοινωνίας και η διαμόρφωση κατάλληλων αντιδράσεων είναι υψίστης σημασίας για την παροχή ολοκληρωμένης φροντίδας σε ασθενείς που υφίστανται ενδοοικογενειακή βία.
Οι επαγγελματίες του ιατρικού κλάδου θα βρουν σε αυτή την ενότητα εξειδικευμένες πληροφορίες σχετικά με την επικοινωνία και τον τρόπο καλύτερης υποστήριξης των θυμάτων, με έμφαση στη Γυναικολογία/Μαιευτική, το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (Χειρουργική), την Παιδιατρική και την Οδοντιατρική.
Μαθησιακοί στόχοι
+ Κατανόηση των υφιστάμενων εμποδίων στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης που μπορεί να αποτρέψουν τα άτομα να εμποδίσουν την ενδοοικογενειακή βία.
+ Δυνατότητα εφαρμογής στρατηγικών επικοινωνίας, προσαρμοσμένων στις ιδιαίτερες προκλήσεις των περιπτώσεων ενδοοικογενειακής βίας.
+ Δυνατότητα χρήσης ερωτήσεων ανίχνευσης περιπτώσεων ενδοοικογενειακής βίας.
+ Δυνατότητα ανταπόκρισης με κατάλληλο τρόπο και ενσυναίσθηση, στην περίπτωση αποκάλυψης ενδοοικογενειακής βίας, διασφαλίζοντας ότι τα θύματα αισθάνονται πως υποστηρίζονται και κατανοούνται.
+ Δυνατότητα κατανόησης και εφαρμογής μεθόδων οπτικής επικοινωνίας για την ενίσχυση της επικοινωνίας σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας.
+ Κατανόηση του τι πρέπει να γίνει αφού οι ασθενείς αποκαλύπτουν βία.
1. Εμπόδια στην αποκάλυψη
Τα άτομα που βιώνουν ενδοοικογενειακή βία μπορεί να αντιμετωπίζουν διάφορες προκλήσεις που μπορεί να τους δυσκολεύουν να συζητήσουν ανοιχτά την κατάστασή τους.
Κάντε κλικ στους σταυρούς κάτω από κάθε όρο στην εικόνα για να δείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με ορισμένα συνήθη εμπόδια:
Παρακαλούμε να θυμάστε:Τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας προέρχονται από όλα τα κοινωνικά, πολιτιστικά, οικονομικά και θρησκευτικά περιβάλλοντα, έχουν διαφορετική ηλικία, φύλο και σεξουαλικό προσανατολισμό, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία. Επηρεάζει άτομα από όλα τα κοινωνικοοικονομικά στρώματα και τα επίπεδα εκπαίδευσης. Είναι σημαντικό να κατανοήσετε ότι ΔΕΝ υπάρχει “τυπικό θύμα”.
Παρόλο που πολλά παραδείγματα βίντεο απεικονίζουν μια γυναίκα ως θύμα σε ετερόφυλες σχέσεις, παρακαλούμε μην παραπλανηθείτε. Θύμα μπορεί να είναι οποιοσδήποτε, συμπεριλαμβανομένων ανδρών, παιδιών, ατόμων με αναπηρία ή μη δυαδικών ατόμων. Το ίδιο ισχύει και για τους θύτες. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους θύτες, ανατρέξτε στην Ενότητα 1. Επίσης, η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να συμβεί μεταξύ ζευγαριών, ομόφυλων ζευγαριών, γονέα και παιδιού, αδελφών, θείων, ξαδέλφων, παππούδων και γιαγιάδων ή ακόμη και συγκατοίκων.
2. Στρατηγικές επικοινωνίας
Για να ενισχύσετε μια επικοινωνία με σεβασμό και εμπιστοσύνη σχετικά με τη βία που βίωσαν, εξασφαλίστε ότι τα θύματα έχουν έναν ιδιωτικό χώρο χωρίς συνοδούς (σύντροφο, παιδιά, άλλα μέλη της οικογένειας ή μη συγγενείς φροντιστές), που θα τους επιτρέψει να μιλήσουν ελεύθερα και άνετα. Σε γενικές γραμμές, είναι χρήσιμο να χρησιμοποιούνται τα “Μηνύματα-ΕΓΩ (I-Messages)“. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ειδικά για την επίλυση της αμφιθυμίας σε ένα θύμα κατά τη διάρκεια της συμβουλευτικής ή σε περίπτωση που ο χρόνος για τη συμβουλευτική είναι λίγος.
“Ποτέ μην υποθέτετε και πάντα να ρωτάτε!”
The Royal Australian College of General Practitioners (RACGP)1
Κάντε κλικ στους σταυρούς κάτω από κάθε όρο στην εικόνα για να δείτε περισσότερες πληροφορίες.
Πώς να βεβαιωθείτε ότι θα δείτε έναν ασθενή μόνο του;
Οι δράστες συνήθως συνοδεύουν τα θύματα στο νοσοκομείο ή στην επίσκεψη στο γιατρό. Δεν θέλουν το θύμα να μείνει μόνο του με τον επαγγελματία υγείας. Η πρόκληση είναι να καταφέρουμε να δούμε τον ασθενή μόνο του και να μην κάνουμε τον δράστη να θυμώσει και να αυξήσουμε τον κίνδυνο για κλιμάκωση της ενδοοικογενειακής βίας αργότερα.
Ακολουθούν ορισμένες προτάσεις για το πώς μπορεί να γίνει αυτό:
Ζητήστε από τον συνοδό να συμπληρώσει πρόσθετα έγγραφα
Εξηγήστε στο συνοδό άτομο π.χ. στην αίθουσα επειγόντων περιστατικών ότι μπορεί να χρειαστούν ακτινολογικές εξετάσεις με υψηλό κίνδυνο έκθεσης σε ακτίνες Χ και ότι λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια δεν επιτρέπεται η είσοδός του/της στην αίθουσα εξέτασης.
Εξηγήστε ότι η πολιτική του νοσοκομείου δεν επιτρέπει τη συνοδεία του ασθενούς κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Το ακόλουθο βίντεο αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για το πώς να επικοινωνήσετε σωστά αυτό το θέμα:
Σήματα από τους ασθενείς και ενσυναισθητική ακρόαση
Οι ασθενείς συχνά παρουσιάζουν ενδείξεις (άμεσα ή έμμεσα σχόλια σχετικά με προσωπικές πτυχές της ζωής τους ή τα συναισθήματά τους) κατά τη διάρκεια των συνομιλιών με τους γιατρούς τους. Αυτές οι ενδείξεις αποτελούν ευκαιρίες για τους γιατρούς να επιδείξουν κατανόηση και ενσυναίσθηση και, ως εκ τούτου, να εμβαθύνουν τη θεραπευτική συμμαχία που βρίσκεται στο επίκεντρο της κλινικής φροντίδας. 2
Η ενσυναισθητική ακρόαση προϋποθέτει την κατανόηση του τρόπου αναγνώρισης των ενδείξεων που παρέχουν οι ασθενείς. Υπάρχουν κατάλληλες στιγμές για λεκτικές απαντήσεις σε όσα μοιράζεται ο ασθενής. Τέτοια στοιχεία από τους ασθενείς μπορεί να είναι μια μείωση της συναισθηματικής έντασης, ένας βαθύς αναστεναγμός ή μια αλλαγή στο αντικείμενο της συζήτησης. Σε αυτό το σημείο, μπορεί να είναι φυσικό να ανταποκριθείτε στο μήνυμά τους και να ασχοληθείτε με την απαιτούμενη ιατρική φροντίδα. Ο προφορικός συλλογισμός μπορεί να είναι χρήσιμος για να επιδείξετε ενσυναίσθηση, όταν χρειάζεστε περισσότερη περιγραφή ή εξήγηση από τον ασθενή ή όταν αισθάνεστε ότι ο ασθενής θα ήθελε επιβεβαίωση ότι τον ακούτε και τον κατανοείτε.3
Πώς μπορώ να χρησιμοποιήσω τη γλώσσα του σώματος για να δείξω αμέσως ενσυναίσθηση; 4
Αυτές οι ενέργειες υποδηλώνουν έλλειψη ενσυναίσθησης 5
> Καθόμαστε δίπλα ή κοντά στον ασθενή > Σκύβουμε προς το μέρος τους > Διατηρούμε οπτική επαφή > Βεβαιωνόμαστε ότι τα χέρια μας δεν είναι σταυρωμένα > Δεν επικεντρωνόμαστε αποκλειστικά στο πληκτρολόγιο ή την οθόνη του υπολογιστή, με την πλάτη προς τον ασθενή > Επαναλαμβάνουμε περιοδικά ή συνοψίζουμε όσα λέει ο ασθενής.
> Διακόπτουμε ή ολοκληρώνουμε τις προτάσεις του ασθενούς > Αμφισβητούμε τα συναισθημάτα του ασθενούς > Μιλάμε με τρόπο που ακούγεται συγκαταβατικός > Περιγράφουμε τι θα έπρεπε να σκέφτεται ή να αισθάνεται ο ασθενής > Επιδεικνύουμε έλλειψη συναισθηματικής αναγνώρισης, με αλλαγή θέματος και συνεχίζοντας με ιατρικές ερωτήσεις
Μελέτη περιστατικού: Αποκάλυψη ενδοοικογενειακής βίας στην ιατρική πρακτική
Ο κ. Τόμσον, ένας 80χρονος χήρος, ζήτησε ιατρική φροντίδα για άγχος και σημάδια κατάθλιψης.
Κ. Τόμσον: Ω, ξέρετε, απλά οι συνήθεις πόνοι και τα ενοχλήματα που έρχονται με την ηλικία. Τίποτα το ανησυχητικό.
Δρ. Μίλερ: Καταλαβαίνω. Αλλά είμαι εδώ για να σας βοηθήσω με οποιαδήποτε ανησυχία μπορεί να έχετε. Υπάρχει κάτι στο μυαλό σας που θα θέλατε να συζητήσουμε;
Κ. Τόμσον: Λοιπόν, γιατρέ, δεν είναι μόνο τα σωματικά πράγματα. Αισθάνομαι πεσμένος και κουρασμένος τελευταία.
Δρ. Μίλερ: Εκτιμώ την ειλικρίνειά σας, κ. Τόμσον. Ας μιλήσουμε για οτιδήποτε μπορεί επιπλέον να σας απασχολεί. Εκτός από τις σωματικές ενοχλήσεις, υπήρξαν οποιεσδήποτε αλλαγές στη ζωή σας ή στις σχέσεις σας που μπορεί να επηρεάζουν την ευεξία σας;
Κ. Τόμσον: (διστακτικά) Δεν είναι εύκολο να μιλήσω γι’ αυτό. Αλλά είναι η Τζέσικα, η φροντιστής μου. Τα πράγματα δεν ήταν καλά.
Δρ. Μίλερ: Χρειάζεται θάρρος για να συζητήσετε δύσκολες καταστάσεις. Μπορείτε να μοιραστείτε περισσότερα για το τι συμβαίνει;
Κ. Τόμσον: Θυμώνει πολύ και υπάρχουν λόγια που με πληγώνουν. Αισθάνομαι τρομαγμένος, καταλαβαίνετε;
Δρ. Μίλερ: Λυπάμαι που το ακούω αυτό, κ. Τόμσον. Ακούγεται δύσκολο. Μπορείτε να μοιραστείτε περισσότερα για το πώς σας επηρεάζει;
Κ. Τόμσον: (συγκρατημένα) Επηρεάζει τον ύπνο μου, τη διάθεσή μου. Νιώθω παγιδευμένος στο ίδιο μου το σπίτι.
Δρ. Μίλερ: Σας ευχαριστώ που μου εμπιστευτήκατε αυτές τις πληροφορίες.
Κ. Τόμσον : Θέλω απλώς να σταματήσει, γιατρέ. Επηρεάζει την υγεία μου, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.
Δρ. Μίλερ: Σας ακούω και είμαι εδώ για να βοηθήσω. Μπορούμε να συνεργαστούμε για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις δυσκολίες. Εάν αισθάνεστε άνετα, ίσως χρειαστεί να εμπλέξουμε και άλλους για να σας υποστηρίξουν.
Κ. Τόμσον: Σας ευχαριστώ, γιατρέ. Δεν… Δεν ήξερα αν έπρεπε να πω κάτι. Απλά ήταν δύσκολα. Δεν ήξερα πού αλλού να στραφώ.
Δρ. Μίλερ: Δεν είστε ο μόνος σε αυτό, κ. Τόμσον. Θα λάβουμε μέτρα για να διασφαλίσουμε την ασφάλεια και την ευημερία σας, εμπλέκοντας τους κατάλληλους ανθρώπους για να σας υποστηρίξουν σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση
Eργασία για προβληματισμό
(1) Εξετάστε τον τρόπο της οικοδόμησης εμπιστοσύνης σε αυτή τη μελέτη περιστατικού. Πώς ο Δρ. Μίλερ δημιούργησε κλίμα εμπιστοσύνης με τον κ. Τόμσον, λαμβάνοντας υπόψη την ευαίσθητη φύση της κατάστασης; Σκεφτείτε τις στρατηγικές για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης σε δύσκολες και ευάλωτες συνθήκες.
(2) Προσδιορίστε συγκεκριμένες ενδείξεις που έδωσε ο κ. Τόμσον κατά τη διάρκεια της συζήτησης, που υποδηλώνουν πιθανή ενδοοικογενειακή βία. Πώς αναγνώρισε και ερμήνευσε αυτές τις ενδείξεις ο Δρ. Μίλερ;
Σημείωση: Αν και αυτό το βίντεο προέρχεται από τις ΗΠΑ, το περιεχόμενό του ισχύει και για την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε την Ενότητα 2 και τον αντίκτυπο της ΕΒ.
“Η ενημερωμένη για το τραύμα πρωτοβάθμια περίθαλψη μπορεί να μεταμορφώσει την εμπειρία φροντίδας των παρόχων ,μετατρέποντας τους από φροντιστές σε θεραπευτές”
Eddy Machtinger, MD, Director of Women’s HIV Program, UCSF
Η περίθαλψη που είναι ενημερωμένη για το τραύμα μετατοπίζει την εστίαση από το “Τι πρόβλημα έχεις;” στο “Τι σου συνέβη;” Μια εστιασμένη στο τραύμα προσέγγιση φροντίδας, αναγνωρίζει ότι οι οργανώσεις υγειονομικής περίθαλψης και οι ομάδες φροντίδας πρέπει να έχουν μια πλήρη εικόνα της κατάστασης της ζωής ενός ασθενούς -στο παρελθόν και στο παρόν- προκειμένου να παρέχουν αποτελεσματικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης με θεραπευτικό προσανατολισμό. Η υιοθέτηση εστιασμένων στο τραύμα πρακτικών μπορεί ενδεχομένως να βελτιώσει τη συμμετοχή των ασθενών, τη συμμόρφωση στη θεραπεία και τα αποτελέσματα της, καθώς και την ευεξία των ίδιων των επαγγελματιών υγείας και του προσωπικού. 6
Η ενημερωμένη για το τραύμα φροντίδα επιδιώκει την: 7
Συνειδητοποίηση του εκτεταμένου αντίκτυπου του τραύματος και την κατανόηση των μονοπατιών ανάκαμψης.
Αναγνώριση των σημείων και των συμπτωμάτων του τραύματος σε ασθενείς, οικογένειες και προσωπικό.
Ενσωμάτωση των γνώσεων σχετικά με το τραύμα, σε πολιτικές, διαδικασίες και πρακτικές.
Ενεργή αποφυγή του επανατραυματισμού, τόσο των ασθενών όσο και των μελών του προσωπικού
Η φροντίδα με επίκεντρο τον ασθενή και την οικογένεια προωθεί την ενεργή συνεργασία και την κοινή λήψη αποφάσεων μεταξύ ασθενών, οικογενειών και παρόχων υγειονομικής περίθαλψης για τη διαμόρφωση και την επίβλεψη ενός προσαρμοσμένου και ολοκληρωμένου σχεδίου φροντίδας. Αρκετά βασικά στοιχεία που μοιράζονται οι περισσότεροι ορισμοί της επικεντρωμένης στον ασθενή φροντίδας διαμορφώνουν το σχεδιασμό, τη διαχείριση και την παροχή υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης: 8
Συνεργατική, καλά συντονισμένη και εύκολα προσβάσιμη φροντίδα, διασφαλίζοντας ότι η σωστή φροντίδα παρέχεται στον σωστό χρόνο και τόπο.
Οι πληροφορίες ανταλλάσσονται πλήρως και εγκαίρως, ώστε οι ασθενείς και τα μέλη των οικογενειών τους να μπορούν να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις.
Οι στόχοι του ασθενούς πρέπει να θεωρούνται ως μέρος του σχεδίου υγειονομικής περίθαλψης και όχι ως υπόθεση ή συνταγή για το ποιοι πρέπει να είναι οι στόχοι (αυτό είναι συνεπές με την ενημερωμένη για το τραύμα φροντίδα). 9
Η τρέχουσα και η προηγούμενη κατάσταση υγείας ενός ασθενούς και οι σχετικές πληροφορίες που επηρεάζουν την υγεία, συμπεριλαμβανομένου του τραύματος, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στον σχεδιασμό και την παροχή φροντίδας 10
Ένας ασθενής πρέπει να είναι σε θέση να λάβει ποιοτική φροντίδα όταν, και, με τους τρόπους που τη χρειάζεται, και η οποία δε θα στηρίζεται αποκλειστικά σε ένα μόνο μοντέλο φροντίδας 11
3.3. Φροντίδα που επιβεβαιώνει το φύλο
Ένα διεμφυλικό θύμα ΕΒ μοιράζεται τις εμπειρίες του με παρόχους υγειονομικής περίθαλψης σχετικά με την πρόσβαση στην υγειονομική φροντίδα και προσφέρει συστάσεις για τη βελτίωση της περίθαλψης στην κλινική πρακτική, για την καλύτερη κάλυψη των μοναδικών αναγκών των τρανς-αναγνωρισμένων επιζώντων και ασθενών.
Πολλοί διεμφυλικοί και φυλοδιαφορετικοί (TGD) άνθρωποι κάνουν αλλαγές στο όνομα, τις αντωνυμίες και τη φυσική τους εμφάνιση για να επιβεβαιώσουν την ταυτότητα φύλου τους. Δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε την ταυτότητα φύλου κάποιου με βάση το όνομα, την εμφάνιση ή τον ήχο της φωνής του. Η χρήση λανθασμένου ονόματος, αντωνυμίας ή φύλου μπορεί να προκαλέσει αμηχανία και ταπείνωση σε οποιονδήποτε, όχι μόνο στους ανθρώπους TGD. Οι άνδρες με υψηλές φωνές προσφωνούνται συχνά “κυρία” στο τηλέφωνο. Οι γυναίκες με κοντά μαλλιά προσφωνούνται συχνά “κύριε”. Για τους φυλοδιαφορετικούς ανθρώπους, το να αντιμετωπίζονται έτσι είναι συνηθισμένο και μπορεί να είναι πολύ οδυνηρό. 12
Η δημιουργία μιας εμπειρίας που αποδέχεται κι επιβεβαιώνει κάθε φύλο, ξεκινά με τη σωστή επικοινωνία. Χρησιμοποιήστε τις παρακάτω βέλτιστες πρακτικές ως οδηγό για να εξασφαλίσετε σεβασμό και κατάλληλες αλληλεπιδράσεις με τους ασθενείς: 13
Βέλτιστες πρακτικές
Παραδείγματα
Όταν απευθύνεστε σε ασθενείς, αποφύγετε τη χρήση όρων που σχετίζονται με το φύλο, όπως «κύριε» ή «κυρία»
«Πώς μπορώ να σε βοηθήσω σήμερα;»
Όταν μιλάτε για ασθενείς, αποφύγετε τις αντωνυμίες ή άλλους όρους που σχετίζονται με το φύλο. Εάν γνωρίζετε το όνομα που χρησιμοποιεί ο ασθενής, χρησιμοποιήστε το σωστά στη θέση των αντωνυμιών.
“Ο ασθενής σας είναι εδώ στην αίθουσα αναμονής.” «Το ραντεβού των 3 περιμένει στην υποδοχή».
Ρωτήστε ευγενικά όταν είστε σίγουροι για το όνομα ή τις αντωνυμίες που ο ασθενής χρησιμοποιεί.
«Με ποιο όνομα θέλεις να σε αποκαλώ και με ποιες αντωνυμίες/» «Από σεβασμό θα ήθελα να γνωρίζω πώς θέλεις να σε αποκαλούν»
Ρωτήστε με σεβασμό για το όνομα όταν δεν αυτό δεν ταιριάζει με τα στοιχεία που έχετε στο αρχείο σας.
«Θα μπορούσε το όνομά σας να είναι διαφορετικό από αυτό στα αρχεία μας;» «Ποιο είναι το όνομα στην ασφάλειά σας;»
«Ζητώ συγγνώμη που χρησιμοποίησα λάθος αντωνυμία. Δεν είχα σκοπό να σε προσβάλλω».
Ζητήστε μόνο πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την παροχή φροντίδας.
Ρωτήστε τον εαυτό σας: Τι ξέρω; Τι πρέπει να ξέρω; Πώς μπορώ να ρωτήσω με ευαίσθητο τρόπο;
Εδώ μπορείτε να αποκτήσετε πρόσβαση σε ένα Γλωσσάριο φροντίδας που επιβεβαιώνει το φύλο: https://pflag.org/glossary/
Μελέτη περίπτωσης: Αποκάλυψη της ενδοοικογενειακής βίας μιας διεμφυλικής γυναίκας στην ιατρική πρακτική
Παρακάτω είναι ένα παράδειγμα θετικής αλληλεπίδρασης ασθενή-προσωπικού. Η σκηνή που παρουσιάζεται εδώ είναι μεταξύ της Claire, μιας διεμφυλικής γυναίκας, και της Danielle, μιας γραμματέως στο γραφείο υποδοχής.
Danielle: Καλησπέρα. Πώς μπορώ να σας βοηθήσω?
Claire: Γεια σας. Έχω ραντεβού με τον Δρ. Μπράουν στις 2:30.
Danielle: Το όνομά σας παρακαλώ.
Claire: Claire Brooks.
Danielle: Λυπάμαι, αλλά δεν σας βλέπω στη λίστα των ραντεβού. Μπορεί το ραντεβού σας να είναι με διαφορετικό όνομα;
Claire: Ω ναι. Πρόσφατα άλλαξα το όνομά μου από Lawrence σε Claire.
Danielle: Εντάξει, βλέπω εδώ ότι το ραντεβού είναι με το όνομα Lawrence Brooks. Λυπάμαι για το λάθος. Θα ενημερώσω το σύστημα εγγραφής μας αμέσως με το σωστό όνομά σας. Απλά για να είμαστε σίγουροι ότι χρησιμοποιούμε τη σωστή εγγραφή θα μπορούσατε να μου πείτε την ημερομηνία γέννησής σας;
Claire: 12 Νοεμβρίου 1987.
Danielle: Τέλεια. Και έχετε αλλάξει το όνομά σας στην ασφάλιση υγείας σας;
Claire: Όχι, δεν έχω.
Danielle: Εντάξει, ευχαριστώ. Για να ξέρετε, δεν θα μπορώ να αλλάξω το όνομα στην ασφάλισή σας για εσάς. Ωστόσο, έχουμε εδώ έναν κοινωνικό λειτουργό που βοηθά άτομα με ασφαλιστικές και νομικές ανάγκες. Θέλετε να σας φέρω σε επαφή μαζί του;
Claire: Ω ναι, θα ήταν υπέροχο. Ευχαριστώ.
Danielle: Παρακαλώ.
Εργασία για προβληματισμό
(1) Σε αυτό το σενάριο, η Danielle χρησιμοποιεί διάφορες στρατηγικές επικοινωνίας με την Claire. Μπορείτε να προσδιορίσετε ποιες είναι;
Είναι ζωτικής σημασίας να διερευνηθεί η ενδοοικογενειακή βία μέσω ερωτήσεων ανίχνευσης, χωρίς να αυξηθεί ο κίνδυνος πρόκλησης βλάβης στα θύματα και στα παιδιά τους. Η διαδικασία διαλογής θα πρέπει να ξεκινήσει με δήλωση πλαισίου σχετικά με την εισαγωγή και κανονικοποίηση των ερωτήσεων, όπως: “Έχω κάποιες ερωτήσεις που κάνω σε κάθε ασθενή, τις οποίες θα κάνω και σε σας τώρα.” 14
Θα πρέπει να καταβάλετε κάθε προσπάθεια να ελέγξετε την προτιμώμενη γλώσσα του ασθενούς ιδίως σε περιπτώσεις διαφορετικών γλωσσών και πολιτισμικού υπόβαθρου.
Θέστε ερωτήματα που ζητούν περιγραφές συμπεριφοράς αντί να εστιάζονται αποκλειστικά στον αντίκτυπο ή το νόημα των συμπεριφορών.
Κάνετε τις ερωτήσεις με ήρεμο, ουσιαστικό τρόπο. Σε περιπτώσεις όπου οι απαντήσεις είναι ασαφείς, αναζητήστε περαιτέρω διευκρινίσεις μέσω πρόσθετων ερωτήσεων.
Πάντα να λέτε «ευχαριστώ» για τις παρεχόμενες πληροφορίες. 15
Θυμηθείτε : Δοκιμάστε διαφορετικές προσεγγίσεις μέχρι να βρείτε αυτή που σας ταιριάζει καλύτερα, αναγνωρίζοντας ότι κάθε ασθενής μπορεί να ανταποκρίνεται διαφορετικά σε διαφορετικές μεθόδους.
Ξεκινήστε κάνοντας γενικές ερωτήσεις
Χρησιμοποιήστε δηλώσεις, σαν τις παρακάτω, για να θίξετε το θέμα της βίας, πριν κάνετε άμεσες ερωτήσεις. Θα πρέπει να τίθενται ανοιχτές ερωτήσεις για να ενθαρρύνουν το θύμα να μιλήσει, αντί να απαντά με ναι ή όχι. Αποφύγετε ερωτήσεις που πιθανόν να ενοχοποιήσουν το θύμα.
Κατάλληλες προς χρήση
«Πώς είναι τα πράγματα στο σπίτι;»
«Πώς τα πας με το σύντροφό σου;»
«Γνωρίζω ότι πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα βίας από τους συντρόφους τους, από άλλα μέλη της οικογένειάς τους, από κάποιον άλλον με τον οποίο ζουν. Θα μπορούσε να συμβαίνει το ίδιο και στην περίπτωσή σας;»
Ακατάλληλες
«Βιώνετε ενδοοικογενειακή βία;»
«Σου συμπεριφέρεται κάποιος κοντινός σου άνθρωπος σαν να είσαι θύμα;»16
Πλαισιώνοντας την ερώτηση
Δημιουργήστε χώρο για σιωπή, αφήνοντας στο άτομο χρόνο να συγκεντρώσει τις σκέψεις του. Δείξτε υπομονή και διατηρήστε μια ήρεμη συμπεριφορά. Σηματοδοτήστε την ενεργητική σας ακρόαση είτε με ένα νεύμα είτε με λεκτικές ενδείξεις, όπως «χμμ….». Επικυρώστε τα συναισθήματα και ενθαρρύνετε τον ασθενή να μοιραστεί την ιστορία του με το ρυθμό που αυτός αισθάνεται άνετα.
Κατάλληλες προς χρήση
«Επειδή δυστυχώς η βία είναι τόσο συχνή στην κοινωνία μας, άρχισα να ρωτάω όλους τους ασθενείς μου γι’ αυτό».17
«Θα σας κάνω μια ερώτηση που κάνω σε όλους τους ασθενείς».
«Επειδή η ενδοοικογενειακή βία έχει τόσες πολλές επιπτώσεις στην υγεία, τώρα ρωτάω όλους τους ασθενείς μου για αυτό». 18
Περισσότερα παραδείγματα
«Από προηγούμενη εμπειρία με άλλους ασθενείς, ανησυχώ ότι ορισμένα από τα ιατρικά σας προβλήματα μπορεί να είναι αποτέλεσμα κάποιου που θέλει να σας βλάψει. Συμβαίνει αυτό;»19
«Δεν ξέρω αν αυτό είναι πρόβλημα για εσάς, αλλά πολλοί από τους ασθενείς μου αντιμετωπίζουν κακοποιητικές σχέσεις. Μερικοί φοβούνται ή νιώθουν άβολα να το αναφέρουν οι ίδιοι, γι’ αυτό άρχισα να ρωτάω για αυτό συστηματικά».20
«Η βία επηρεάζει πολλές οικογένειες. Η βία στο σπίτι μπορεί να οδηγήσει σε σωματικά και συναισθηματικά προβλήματα για εσάς και το παιδί σας. Προσφέρουμε υπηρεσίες σε οποιονδήποτε μπορεί να ανησυχεί για τη βία στο σπίτι του». 21
Ακατάλληλες
«Σας ρωτάω για τη βία γιατί μόνο οι γυναίκες είναι θύματα».
Κάντε άμεσες ερωτήσεις
Ακολουθούν μερικές απλές και άμεσες ερωτήσεις με τις οποίες μπορείτε να ξεκινήσετε, οι οποίες δείχνουν ότι θέλετε να ακούσετε για τα προβλήματά τους. Ανάλογα με τις απαντήσεις τους, συνεχίστε να κάνετε ερωτήσεις και να ακούτε την ιστορία τους. Εάν απαντήσουν «ναι» σε οποιαδήποτε από αυτές τις ερωτήσεις, προσφέρετε υποστήριξη. Μην πείτε στο θύμα ότι αυτό που περιγράφει είναι τόσο κακό ή μην προσπαθήσετε να μειώσετε τον πόνο που αναφέρει.
Κατάλληλες προς χρήση
«Φοβάσαι ποτέ στο σπίτι ή στη σχέση σου;»
«Ο σύντροφός σας ή κάποιος άλλος στο σπίτι σας έχει απειλήσει ποτέ ότι θα σας πληγώσει ή θα σας βλάψει σωματικά με κάποιο τρόπο; Αν ναι, πότε συνέβη;»
«Ο σύντροφός σας ή κάποιος άλλος στο σπίτι προσπαθεί να σας ελέγξει, για παράδειγμα να μην σας αφήνει να έχετε χρήματα ή να βγείτε έξω από το σπίτι;»
«Σας έχουν πιέσει ή σας έχουν αναγκάσει να κάνετε κάτι σεξουαλικά που δεν θέλατε;»
Περισσότερα παραδείγματα:
«Σας έχουν χτυπήσει ή πληγώσει με οποιονδήποτε τρόπο τον τελευταίο χρόνο; Αν ναι, ποιος;»22
«Αισθάνεσαι ότι κινδυνεύεις στην παρούσα σχέση σου;»23
«Υπάρχει κάποιος σύντροφος από προηγούμενη σχέση που σε κάνει να νιώθεις ανασφαλής τώρα;»24
«Έχετε νιώσει ποτέ ότι ελέγχεστε ή απομονώνεστε από κάποιο κοντινό σας πρόσωπο;/ προσπαθεί κάποιος να σας ελέγξει ή να σας απομονώσει»25
«Έχετε ένα ασφαλές μέρος για να πάτε σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης;»26
«Ο σύντροφός σας ή κάποιος άλλος στο σπίτι προσπαθεί να σας ελέγξει απειλώντας να βλάψει εσάς ή την οικογένειά σας;» 27
«Σας έχει χαστουκίσει, ή σπρώξει ποτέ κάποιο κοντινό σας πρόσωπο;»
Ακατάλληλες
«Γιατί εξακολουθείτε να μένετε με αυτόν το σύντροφό σας/μέλος της οικογένειάς σας που σας συμπεριφέρεται έτσι;»
Μην χρησιμοποιείτε ποτέ συγγενή ή φίλο ενός ασθενούς ως διερμηνέα.
Κατά προτίμηση, προσλάβετε έναν επαγγελματία διερμηνέα με εκπαίδευση στην ενδοοικογενειακή βία ή έναν ειδικό από, εξειδικευμένο στην ενδοοικογενειακή βία, πρακτορείο.
Επιλέξτε έναν διερμηνέα του ίδιου φύλου με τον ασθενή και προτείνετε την υπογραφή μιας συμφωνίας εμπιστευτικότητας για την προστασία του απορρήτου.
Οδηγίες για το πώς να εργαστείτε με διερμηνείς μπορείτε να βρείτε στους παρακάτω συνδέσμους:
Ο τρόπος κι ο χρόνος της αποκάλυψης εμπειριών ενδοοικογενειακής βίας είναι μια ατομική επιλογή και τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας μπορεί να επιλέξουν να μην το μοιραστούν με επαγγελματίες υγείας για διάφορους λόγους, όπως πχ. ανησυχίες για την ασφάλεια τους, φόβο για πιθανές συνέπειες ή έλλειψη εμπιστοσύνης. Σε περίπτωση που ένας ασθενής αποκαλύψει ενδοοικογενειακή βία, η εφαρμογή μιας προσέγγισης με επίκεντρο τον ασθενή αποδεικνύεται επωφελής για την παροχή υποστήριξης στο άτομο και την οικογένειά του. Οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να λειτουργήσουν ως συνήγοροι για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, αξιοποιώντας την ανθεκτικότητα και τις δυνάμεις τους. 29
Περιγραφή: Το βίντεο δείχνει πώς πρέπει να ανταποκρίνεται κάποιος σε μια αποκάλυψη σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας.
Όταν κάποιος ανοίγεται, ακούστε ενεργά, χωρίς να κρίνετε ή να προτείνετε λύσεις, δίνοντάς χώρο να εκφράσει τις ανάγκες του. Ενώ μπορείτε να ζητάτε διευκρινίσεις μέσω ερωτήσεων, επικεντρωθείτε στο να του επιτρέψετε να μοιραστεί τα συναισθήματά του. Δώστε προσοχή τόσο στις λεκτικές και μη λεκτικές ενδείξεις, και χρησιμοποιήστε τις παρακάτω τεχνικές για να βοηθήσετε να εκφράσει τις ανάγκες του, εξασφαλίζοντας καλύτερη κατανόηση.
Γενικά, αποφύγετε να κρίνετε τον δράστη ή να τον/την χαρακτηρίσετε, διότι αυτό μπορεί να αποτρέψει το θύμα από το να μοιραστεί οποιαδήποτε πληροφορία ή να ενθαρρύνει τον φαύλο κύκλο της ενοχής.
Ενδυνάμωστε το άτομο
Το θύμα πρέπει να βοηθηθεί να αναγνωρίσει και να εκφράσει τις ανάγκες και τις ανησυχίες του. Επιτρέψτε τις σιωπές. Εάν το άτομο κλαίει, δώστε αρκετό χρόνο για να συνέλθει.
Δεν πρέπει να γίνονται ερωτήσεις που ξεκινούν με “γιατί”.
Χρήσιμες φράσεις
“Όταν είπατε προηγουμένως ότι ο/η σύντροφός/το μέλος της οικογένειάς σας ξεσπάει εναντίον σας [ή οποιαδήποτε άλλη συμπεριφορά που έχουν περιγράψει], αναρωτιέμαι αν μπορείτε να μου πείτε τι σημαίνει αυτό;”30
“Χρειάζεστε ή ανησυχείτε για κάτι;”
Μην χρησιμοποιείτε/κάνετε
“Γιατί το κάνατε αυτό;”
“Γιατί εκνευρίσατε τον/την σύντροφό/το μέλος της οικογένειάς σας;”
Μην προσπαθείτε τελειώσετε τις σκέψεις του ατόμου πριν από αυτό. 31
Ανάπτυξη εμπιστοσύνης και επίδειξη ενσυναίσθησης
Διασφαλίστε τη σαφήνεια της επικοινωνίας επαναλαμβάνοντας όσα μοιράστηκε το θύμα για να επιβεβαιώσετε την κατανόησή σας. Καθρεφτίστε τα συναισθήματα που εξέφρασε το θύμα και συνοψίστε τις ανησυχίες που διατύπωσε. Αποφύγετε τη χρήση υπαινικτικών/κατευθυντικών ερωτήσεων κατά τη διάρκεια της συζήτησης.
Χρήσιμες φράσεις
“Αναφέρατε ότι αισθάνεστε πολύ απογοητευμένη”.
“Ακούγεται σαν να είστε θυμωμένη με αυτό…”
“Φαίνεται να λέτε ότι…”
Μην χρησιμοποιείτε/κάνετε
“Αυτό σας στενοχωρεί, έτσι δεν είναι;”
Μην κοιτάτε το ρολόι σας και μην μιλάτε πολύ γρήγορα. Μην απαντάτε το τηλέφωνο, μην κοιτάτε τον υπολογιστή και μην γράφετε. 32
Επικυρώστε τα συναισθήματα
Διαβεβαιώστε το άτομο ότι τα συναισθήματά του είναι φυσιολογικά, δημιουργήστε ένα κλίμα όπου είναι ασφαλές να μοιραστούν αυτά τα συναισθήματα και τονίστε το δικαίωμά τους σε μια ζωή χωρίς βία και φόβο. Η επικύρωση των συναισθημάτων περιλαμβάνει ενεργητική ακρόαση, κατανόηση και πίστη σε αυτό που επικοινωνούν, χωρίς να κρίνετε ή να θέτετε όρους.
Χρήσιμες φράσεις
“Δεν είναι δικό σου λάθος. Δεν ευθύνεσαι εσύ”.
“”Είναι εντάξει να μιλάς.””
“Υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια.” [Πείτε το αυτό μόνο αν είναι αλήθεια.]
Περισσότερα παραδείγματα
“Δεν υπάρχει καμία αιτιολόγηση ή δικαιολογία για αυτό που σου συνέβη”.
“Κανείς δεν αξίζει να χτυπηθεί από τον/την σύντροφό του ή κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας σε μια σχέση”.
“Δεν είστε μόνος/η. Δυστυχώς, πολλοί άλλοι άνθρωποι έχουν επίσης αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα”.
“Η ζωή σας, η υγεία σας, εσείς, έχετε αξία”.
“Όλοι δικαιούνται να αισθάνονται ασφαλείς στο σπίτι τους”.“Φοβάμαι ότι αυτό μπορεί να επηρεάσει την υγεία σας”.
Μην χρησιμοποιείτε/κάνετε
“Σταματήστε να αισθάνεστε τόσο άσχημα, θα μπορούσε να είναι χειρότερα”
“Αυτά τα συναισθήματα θα περάσουν, μην ανησυχείτε”.
Προσφέρετε υποστήριξη
Βεβαιωθείτε ότι δεν είστε επικριτικοί. Μην δίνετε συμβουλές. Επισημάνετε ότι δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τη βίαιη συμπεριφορά. Πάρτε το θύμα στα σοβαρά. Να έχετε ενσυναίσθηση. Επικυρώστε τις εμπειρίες του θύματος.
Βοηθήστε το άτομο να αναγνωρίσει και να διατυπώσει τις ανάγκες και τις ανησυχίες του.
Χρήσιμες φράσεις
“Ξέρω ότι είναι δύσκολο να το συζητήσουμε, αλλά μπορείτε να μου μιλήσετε”.
“Δεν είστε μόνος/η. Είμαι εδώ για εσάς”.
“Δεν είστε υπεύθυνος/η για ό,τι συμβαίνει”.
Περισσότερα παραδείγματα
“Η βία δεν είναι ποτέ εντάξει και δεν σας αξίζει”.
“Ευχαριστώ που με εμπιστεύεστε και μοιράζεστε τα συναισθήματά σας.”
“Υπάρχει κάτι που χρειάζεστε ή σας ανησυχεί;”
Μην χρησιμοποιείτε/κάνετε
“Πρέπει οπωσδήποτε να πάρετε διαζύγιο”.
“Πιστεύω ότι αυτό είναι μία συνηθισμένη τυπική συμπεριφορά “ανδρών”/”γυναικών” και δεν υπάρχει λόγος να αντιδράτε υπερβολικά”.
Μην λέτε στο άτομο την ιστορία κάποιου άλλου ή μη μιλάτε για τα δικά σας προβλήματα.33
Αποφύγετε την αντιπαράθεση
Εάν το θύμα δεν είναι έτοιμο να μιλήσει για την κατάσταση, μην το πιέσετε. Αναγνωρίστε ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή και πείτε το στο θύμα. Μην πιέζετε.
Χρήσιμες φράσεις
“Είμαι εδώ για να βοηθήσω και είμαι στη διάθεσή σας, ακόμα κι αν δεν φαίνεται να θέλετε να μιλήσετε γι’ αυτό τώρα”.
“Να θυμάσαι ότι δεν είστε μόνος/η σας. Θα είμαι εδώ για εσάς όταν θα είστε έτοιμος/η”.
Μην χρησιμοποιείτε/κάνετε
“Ακόμα κι αν αισθάνεστε άβολα, είναι καλύτερα να μιλήσετε γι’ αυτό. Σας παρακαλώ, λοιπόν, απαντήστε στις ερωτήσεις μου”.
Αφήστε το άτομο να πάρει τις δικές του αποφάσεις
Αποφύγετε να κρίνετε την ικανότητα του θύματος να λαμβάνει αποφάσεις, αποτρέποντας έτσι να χάσει την εμπιστοσύνη του προς εσάς. Η ενθάρρυνση και οι ερωτήσεις είναι το κλειδί.
Χρήσιμες φράσεις
“Τι μπορώ να κάνω για να σας υποστηρίξω;”
“Πώς μπορώ να βοηθήσω για να προστατεύσω την ασφάλειά σας;”
Μην χρησιμοποιείτε/κάνετε
“Αν ήμουν στη θέση σας, θα πήγαινα στην αστυνομία και θα έκανα καταγγελία”
Προσφέρετε τρόπους που μπορεί το άτομο να λάβει βοήθεια
Ενημερώστε το άτομο για τις εξειδικευμένες υπηρεσίες ενδοοικογενειακής βίας που μπορούν να προσφέρουν υποστήριξη με επαγγελματικό τρόπο. Αποφύγετε καταδικαστικές ή επικριτικές δηλώσεις.
Χρήσιμες φράσεις
“Αυτός είναι ο αριθμός του τοπικού γραφείου ενδοοικογενειακής βίας. Μπορούν να σας βοηθήσουν με ασφαλή στέγη και υποστήριξη”.
“Θέλετε να σας βοηθήσω να φτιάξετε ένα σχέδιο ασφαλείας;”
“Θέλω να σας βοηθήσω (το παιδί σας κ.λπ.) να είστε υγιείς και ασφαλείς. Θέλω να σας δώσω αυτές τις πληροφορίες που δίνω σε όλους τους ασθενείς μου. Δίνω στον καθένα από δύο από αυτά τα έντυπα, ένα για εσάς και ένα για να το δώσετε σε κάποιον φίλο σας, ώστε να έχετε τις πληροφορίες. Όλοι γνωρίζουμε κάποιον που δυσκολεύεται και μπορεί να χρειάζεται υποστήριξη”.
Μην χρησιμοποιείτε/κάνετε
“Πρέπει οπωσδήποτε να καλέσετε αυτόν τον αριθμό και να αφήσετε τον δράστη αμέσως!”
“Γιατί δεν φύγατε από αυτόν εδώ και πολύ καιρό;”
“Αν είχατε έρθει νωρίτερα, θα μπορούσα να σας είχα βοηθήσει καλύτερα”.
Βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις ποινικές διαδικασίες που ακολουθούνται μετά την καταγγελία στην αστυνομία εδώ.
Μελέτη περίπτωσης: Αποκάλυψη ενδοοικογενειακής βίας σε κλινικό πλαίσιο (στο ιατρείο)
Ένας 19χρονος ασθενής επισκέπτεται έναν οικογενειακό γιατρό για εξέταση.
Ιατρός: “Καλημέρα, τι μπορώ να κάνω για σας σήμερα;”
Ασθενής: “Είμαι πολύ κουρασμένος και θέλω να ρωτήσω αν θα μπορούσατε να με βάλετε σε αναρρωτική άδεια για δύο εβδομάδες;”
Ιατρός: “Υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος για τον οποίο αισθάνεστε έτσι; ΄Έχει ξανασυμβεί αυτό;”
Ασθενής: “Ποτέ στο παρελθόν δεν έχω πάρει αναρρωτική άδεια λόγω υπερκόπωσης. Αλλά πρόσφατα μετακόμισα από το σπίτι των γονιών μου στο δικό μου διαμέρισμα. Όλα μου φαίνονται πάρα πολλά αυτή τη στιγμή”.
Ιατρός: “Μπορώ να σας δώσω αναρρωτική άδεια αλλά αν αισθάνεστε τόσο άσχημα από την κατάστασή, θα ήθελα να σας προσφέρω περαιτέρω υποστήριξη. Ίσως θα θέλατε να μου μιλήσετε γι’ αυτό;”
Ασθενής: “Αισθάνομαι πραγματικά πολύ άβολα να μιλήσω γι’ αυτό. Υπήρχαν κάποια προβλήματα με τη μητέρα μου στο παρελθόν. Είναι πολύ ελεγκτική και έλεγχε συνεχώς το κινητό μου τηλέφωνο. Τσακωνόμασταν κάθε φορά που ήθελα να συναντηθώ με τους φίλους ή άλλα μέλη της οικογένειάς μου. Το αποτέλεσμα ήταν ότι απομονωνόμουν όλο και περισσότερο, και η μόνη παρέα όταν έβγαινα από το σπίτι ήταν οι γονείς μου. Η μητέρα μου διάβαζε τα μηνύματα των φίλων μου πριν προλάβω εγώ να τα διαβάσω. Ένιωθα πολύ άσχημα γι’ αυτό και αποφάσισα να μετακομίσω. Αλλά δεν ξέρω αν αυτή ήταν η σωστή απόφαση”.
Ιατρός: “Αν η μητέρα σας σας έλεγχε και σας καταπίεζε τόσο πολύ, γιατί πιστεύετε ότι το να μετακομίσετε ήταν λάθος;”
Ασθενής: “Η μητέρα μου μου τηλεφωνεί συνεχώς και μου στέλνει μηνύματα. Πιέζομαι πολύ όταν λέει ότι δεν μπορεί να ζήσει χωρίς εμένα και ότι θα κάνει κακό στον εαυτό της αν δεν επιστρέψω. Βλέπω το αυτοκίνητό της στο πάρκινγκ όλη την ώρα: ενώ ψωνίζω, είμαι στη δουλειά ή συναντώ τους φίλους μου. Έχω πάντα την αίσθηση ότι είναι κοντά μου. Μπορεί αυτό να είναι σύμπτωση; Την έχω ήδη συναντήσει πολλές φορές επειδή τη λυπόμουν τόσο πολύ και φοβόμουν ότι θα έκανε πραγματικά κακό στον εαυτό της”.
Eργασίες για αναστοχασμό
(1) Σκεφτείτε την απάντηση του ιατρού στο αρχικό αίτημα του ασθενούς για αναρρωτική άδεια. Πώς ο γιατρός έδειξε ενσυναίσθηση και ποια στοιχεία στη γλώσσα του ασθενούς έδειξαν ότι μπορεί να υπάρχει κάποιο υποκείμενο πρόβλημα;
(2) Σκεφτείτε τη στιγμή που ο ασθενής δίστασε να μιλήσει για τα προβλήματα στη σχέση. Πώς κατάφερε ο γιατρός να ενισχύσει την εμπιστοσύνη και να δημιουργήσει έναν ασφαλή χώρο για να μοιραστεί ο ασθενής τις εμπειρίες του;
(3) Αναλύστε την περιγραφή του ασθενούς για τη σχέση με τη μητέρα του. Ποιες είναι οι «κόκκινες σημαίες» ή τα σημάδια πιθανής ενδοοικογενειακής βίας; (βλ. επίσης ενότητα 2)
6. Ερωτήσεις που προκύπτουν συχνά στο πλαίσιο της ΕΒ
Εδώ θα βρείτε απαντήσεις σε ορισμένες από τις ερωτήσεις που μπορεί να προκύψουν για τους επαγγελματίες υγειονομικής περίθαλψης που εργάζονται με θύματα που υφίστανται ενδοοικογενειακή βία.34
«Τι μπορώ να κάνω όταν έχω λίγους πόρους και λίγο χρόνο;»
Δεν χρειάζεται απαραίτητα να διαρκέσει πολύ και δεν απαιτεί πρόσθετους πόρους: μερικές φορές, μια φράση είναι αρκετή για να ενημερώσει το θύμα ότι δεν είναι μόνο του, ότι η βία δεν είναι ποτέ μια επιλογή και ότι μπορεί να λάβει βοήθεια αν το επιθυμεί. Επίσης, μπορείτε να ενημερωθείτε για τους διαθέσιμους πόρους στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και την κοινότητα.
«Γιατί να μην προσφέρω συμβουλές;»
Είναι σημαντικό για τα θύματα να ακουστούν και να έχουν την ευκαιρία να διηγηθούν την ιστορία τους σε ένα άτομο με ενσυναίσθηση. Τα περισσότερα θύματα δεν θέλουν να τους λένε τι να κάνουν. Στην πραγματικότητα, ακούγοντας ενεργητικά και ανταποκρινόμενοι με ενσυναίσθηση είναι πολύ πιο χρήσιμο από ότι μπορείτε να αντιληφθείτε. Μπορεί να είναι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε. Τα θύματα πρέπει να βρουν το δικό τους δρόμο και να πάρουν τις δικές τους αποφάσεις. Μιλώντας γι’ αυτό μπορεί να τους βοηθήσει να το κάνουν.
Ωστόσο, θα πρέπει να παρέχονται πληροφορίες (π.χ. μέσω φυλλαδίων) σχετικά με τους διαθέσιμους πόρους (όπως για παράδειγμα οικονομική στήριξη, στοιχεία επικοινωνίας του καταλύματος).
«Γιατί απλά δεν τους εγκαταλείπουν;»
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους τα θύματα παραμένουν σε βίαιες σχέσεις. Είναι σημαντικό να μην τους κρίνουμε ούτε να τους παροτρύνουμε να φύγουν. Πρέπει να πάρουν αυτή την απόφαση οι ίδιοι, στον δικό τους χρόνο. Οι λόγοι για τους οποίους δεν φεύγουν περιλαμβάνουν:
Οικονομική/κοινωνική εξάρτηση. Μερικά άτομα βασίζονται στους φροντιστές τους.
Μερικά άτομα μπορεί να θεωρούν ότι η βία είναι φυσιολογική στις σχέσεις και ότι όλοι οι σύντροφοι/ μέλη της οικογένειας θα είναι βίαιοι και ελεγκτικοί, πιστεύοντας ότι αξίζουν μια τέτοια συμπεριφορά.
Φόβος μιας ακραίας και βίαιης αντίδρασης σε ενδεχόμενο αποχώρησης από τη σχέση.
Αίσθηση ότι δεν υπάρχει πουθενά να πάει ή κανένας να στραφεί για υποστήριξη.
Βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τις δυναμικές σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας στην Ενότητα 2.
«Πως βρέθηκε το άτομο αυτό σε αυτή τη κατάσταση;»
Είναι σημαντικό να αποφύγουμε να κατηγορήσουμε το θύμα για αυτό που συνέβη. Το να κατηγορήσεις το θύμα θα μπει εμπόδιο στην παροχή φροντίδας του. Η βία δεν είναι ποτέ κατάλληλη σε οποιαδήποτε περίσταση. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τη βία. Κανείς δεν αξίζει να πληγώνεται.
«Αυτός δεν ήταν ο τρόπος που μας δίδαξαν.»
Οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης διδάσκονται γενικά ότι ο κύριος ρόλος τους είναι η διάγνωση του προβλήματος και η θεραπεία του. Ωστόσο, σε αυτή την περίσταση δεν βοηθά να περιοριστεί η εστίαση σε ιατρικές ανησυχίες. Αντ ‘αυτού, πρέπει να προσθέσετε μια ανθρώπινη διάσταση ακούγοντας, εντοπίζοντας τις ανάγκες και τις ανησυχίες του θύματος, ενισχύοντας την κοινωνική του υποστήριξή και αυξάνοντας την ασφάλειά του. Επίσης, μπορείτε να τα βοηθήσετε να δουν και να εξετάσουν τις επιλογές τους και να αισθανθούν ότι έχουν τη δύναμη να προχωρήσουν σε σημαντικές αποφάσεις.
«Τι γίνεται αν αποφασίσουν να μην καταγγείλουν στην αστυνομία;»
Σεβαστείτε την απόφασή τους. Ενημερώστε τους ότι μπορούν να αλλάξουν γνώμη. Πείτε τους ότι υπάρχει κάποιος με τον οποίο μπορούν να μιλήσουν για τις επιλογές τους και να τους βοηθήσει να προσχωρήσουν σε καταγγελία , αν το επιλέξουν.
«Πώς μπορώ να υποσχεθώ εμπιστευτικότητα αν ο νόμος λέει ότι πρέπει να αναφέρω τη βία στην αστυνομία;»
Εάν ο νόμος απαιτεί να αναφέρετε τη βία στην αστυνομία, πρέπει να το πείτε στο άτομο αυτό. Μπορείτε να πείτε, για παράδειγμα, «Αυτό που μου λέτε είναι εμπιστευτικό, αυτό σημαίνει ότι δεν θα πω σε κανέναν άλλο για αυτό που μοιράζεστε μαζί μου. Η μόνη εξαίρεση σε αυτό είναι…»
Ως πάροχος υγειονομικής περίθαλψης, μάθετε για τις ιδιαιτερότητες του νόμου και τις συνθήκες στις οποίες είστε υποχρεωμένοι να το αναφέρετε (για παράδειγμα ο νόμος μπορεί να απαιτεί αναφορά σε υποθέσεις βιασμού ή κακοποίησης ανηλίκου). Διαβεβαιώστε ότι, πέραν αυτού του πλαισίου της απαιτούμενης αναφοράς, δεν θα το πείτε σε κανέναν άλλον χωρίς την άδειά τους. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις νομικές πτυχές των διαφόρων χωρών μπορείτε να βρείτε στην Ενότητα 7.
«Και αν αρχίσουν να κλαίνε;»
Δώστε χρόνο να το κάνουν. Μπορείτε να πείτε, «Ξέρω ότι αυτό είναι κάτι δύσκολο να μοιραστείτε. Μπορείτε να πάρετε το χρόνο σας.»
«Τι γίνεται αν υποψιάζομαι ότι υπάρχει βία, αλλά το άτομο δεν το παραδέχεται;»
Μην προσπαθήσετε να το αναγκάσετε να αποκαλύψει. (Οι υποψίες σας μπορεί να είναι λάθος). Μπορείτε να εξακολουθήσετε να παρέχετε φροντίδα και να προσφέρετε περαιτέρω βοήθεια.
«Και αν θέλουν να μιλήσω με το σύντροφό τους / μέλος της οικογένειας / φροντιστή;»
Δεν είναι καλή ιδέα να αναλάβετε αυτή την ευθύνη. Ωστόσο, εάν το θύμα αισθάνεται ότι είναι ασφαλές να το κάνετε και ότι αυτό δεν θα επιδεινώσει τη βία, μπορεί να είναι χρήσιμο κάποιος που σέβονται να μιλήσει μαζί τους – ίσως ένα μέλος της οικογένειας, ένας φίλος, ή ένας θρησκευτικός ηγέτης. Προειδοποιήστε τους ότι αν αυτό δεν γίνει προσεκτικά, μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερη βία.
«Και αν ο συνεργάτης/μέλος της οικογένειας/φροντιστής είναι και αυτός ένας από τους ασθενείς/πελάτες μου;”
Είναι πολύ δύσκολο να συνεχίσετε να βλέπετε και τα δύο άτομα όταν υπάρχει βία στη σχέση. Η καλύτερη πρακτική είναι να παραπέμψουμε σε έναν συνάδελφο να δει τον έναν εκ των δύο, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η εμπιστευτικότητα της αποκάλυψης του θύματος προστατεύεται.
«Και αν νομίζω ότι ο σύντροφός τους / μέλος της οικογένειας / φροντιστής είναι πιθανό να τους σκοτώσει;»
Μοιραστείτε τις ανησυχίες σας ειλικρινά με το θύμα, εξηγήστε γιατί νομίζετε ότι μπορεί να βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο και ότι θέλετε να συζητήσετε πιθανές επιλογές για την ασφάλεια του. Σε αυτή την κατάσταση, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εντοπίσουμε και να προσφέρουμε ασφαλείς εναλλακτικές λύσεις όπου μπορεί να πάει.
Να είστε προετοιμασμένοι για μια τέτοια κατάσταση και να έχετε ένα φυλλάδιο στο χέρι με τους αντίστοιχους τηλεφωνικούς αριθμούς (π.χ., από ένα καταφύγιο). Βεβαιωθείτε ότι αυτή η λίστα είναι ενημερωμένη.
Ανάλογα με τη νομική κατάσταση της χώρας σας, μπορεί να υποχρεωθείτε να αναφέρετε τον κίνδυνο στην αστυνομία.
Ρωτήστε αν υπάρχει κάποιο άτομο εμπιστοσύνης που μπορείτε να συμπεριλάβετε στη συζήτηση και ποιον θα μπορούσατε να προειδοποιήσετε για τον κίνδυνο.
«Τι γίνεται αν δεν μπορώ να χειριστώ αυτό που ακούω;»
Οι ανάγκες σας είναι εξίσου σημαντικές με εκείνες του θύματος που φροντίζετε. Μπορεί να έχετε έντονες αντιδράσεις ή συναισθήματα όταν ακούτε ή μιλάτε για βία με τα θύματα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν έχετε υποστεί κακοποίηση ή βία εσείς οι ίδιοι – ή τη βιώνετε τώρα.
Να είστε ενήμεροι για τα συναισθήματά σας και να εκμεταλλευτείτε την ευκαιρία να κατανοήσετε τον εαυτό σας καλύτερα.
Βεβαιωθείτε ότι έχετε τη βοήθεια και την υποστήριξη που χρειάζεστε για τον εαυτό σας. Βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Αυτο-φροντίδα στην Ενότητα 9.
7. Επικοινωνία εντός των ομάδων υγειονομικής περίθαλψης
Στην αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας μπορεί να προκύψουν προκλήσεις στην επικοινωνία με τους συναδέλφους ή διαρθρωτικά εμπόδια, ειδικά στην ταραχώδη ρουτίνα ενός νοσοκομείου ή κατά τη διάρκεια ιατρικών πρακτικών. Δυστυχώς, υπάρχουν στιγμές σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας όπου η υποστήριξη μπορεί να μην έρχεται από συναδέλφους ή ανώτερα στελέχη, επειδή δεν επιθυμούν καμία συμμετοχή, δεν γνωρίζουν τις υποχρεώσεις τους ή δεν έχουν την κατάλληλη κατάρτιση.
Σε αυτό το βίντεο, ένας πάροχος υγειονομικής περίθαλψης συμμετέχει σε μια συνομιλία, τονίζοντας τη σημασία εφαρμογής της παρέμβασης κάρτας ασφαλείας με έναν διστακτικό συνάδελφο.
Άσκηση για αναστοχασμό
(1) Αξιολογήστε την αποτελεσματικότητα των στρατηγικών επικοινωνίας που χρησιμοποιούνται στο βίντεο. Αναλογιστείτε τη σημασία της σαφούς και ενσυναισθητικής επικοινωνίας σε περιβάλλοντα υγειονομικής περίθαλψης.
(2) Προσδιορίστε τυχόν ηθικά διλήμματα που παρουσιάζονται στο σενάριο. Αναλογιστείτε πώς οι ηθικές σκέψεις επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων στην υγειονομική περίθαλψη.
Η ευημερία σας είναι εξίσου σημαντική με εκείνη των ατόμων που φροντίζετε. Είναι φυσικό να βιώνετε έντονες αντιδράσεις ή συναισθήματα όταν συζητάτε για την ενδοοικογενειακή βία, ειδικά αν έχετε υποστεί προσωπικά κακοποίηση ή βία στο παρελθόν ή αντιμετωπίζετε αυτή τη στιγμή. Αναγνωρίστε τα συναισθήματά σας και χρησιμοποιήστε τα ως ευκαιρία για αυτό-παρατήρηση. Βεβαιωθείτε ότι αναζητάτε την απαραίτητη βοήθεια και υποστήριξη για τον εαυτό σας.
Αναστοχαστικές ερωτήσεις για τους επαγγελματίες υγειονομικής περίθαλψης
Η προετοιμασία για την ανίχνευση και την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας είναι πρωταρχικής σημασίας.
(1) Πόσο καλά προετοιμασμένοι αισθάνεστε σε αυτό το θέμα και ποιους επιμορφωτικούς ή /και εκπαιδευτικούς πόρους έχετε στη διάθεσή σας ή γνωρίζετε ότι είναι διαθέσιμοι στο κλινικό σας πεδίο;
(2) Έχετε ένα δωμάτιο στην κλινική σας πρακτική όπου μπορείτε να μιλήσετε με τους ασθενείς ιδιωτικά; (Πίσω από κουρτίνες ή καθρέφτες η συζήτηση σαφώς δεν είναι ιδιωτική ή εμπιστευτική).
(3) Στον τομέα της πρακτικής σας, πώς μπορούν οι ασθενείς να σας προειδοποιήσουν ότι επιθυμούν να σας μιλήσουν ιδιωτικά;
(4) Έχετε επί του παρόντος μια σαφή διαδρομή παραπομπής για τους ασθενείς σε άλλες υπηρεσίες υποστήριξης;
(5) Γνωρίζετε ποιες υπηρεσίες και υποστήριξη είναι διαθέσιμες για εκείνους που αποκαλύπτουν την ενδοοικογενειακή βία στον τομέα της πρακτικής σας —είναι τα στοιχεία επικοινωνίας διαθέσιμα σε σας;
(6) Γνωρίζετε πώς να κάνετε μια παραπομπή σε υπηρεσίες προστασίας ενηλίκων και παιδιών;
8. Οπτική Επικοινωνία
Συχνά, τα άτομα που βιώνουν ενδοοικογενειακή βία βρίσκουν δύσκολη την πρόσβαση σε πληροφορίες ή υπηρεσίες υποστήριξης. Η οπτική επικοινωνία διαδραματίζει καίριο ρόλο στην ευαισθητοποίηση σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία σε ιατρικά περιβάλλοντα, όπως νοσοκομεία και ιατρεία. Η χρήση εργαλείων, όπως αφίσες (π.χ., με κωδικούς QR), δελτία ή ενημερωτικά φυλλάδια ή οθόνες που τοποθετούνται στρατηγικά σε αίθουσες αναμονής, τουαλέτες και άλλους ορατούς χώρους, είναι απαραίτητη. Τοποθετήστε στις τουαλέτες φυλλάδια με αναγραφόμενες υπηρεσίες υποστήριξης (με κατάλληλη προειδοποίηση να μην το παίρνουν σπίτι εάν ο δράστης μπορεί να το βρει).
Αυτά τα οπτικά βοηθήματα χρησιμεύουν για να επικοινωνήσουν ότι το μέρος αυτό είναι ένας ασφαλής χώρος για συζήτηση περί ενδοοικογενειακής βίας και για να διατεθούν εύκολα και σε εμφανή σημείο οι υπηρεσίες υποστήριξης. Με τη δημιουργία ενός οπτικού περιβάλλοντος που αντιμετωπίζει ανοιχτά την ενδοοικογενειακή βία, τα άτομα είναι πιο πιθανό να ενθαρρυνθούν να μιλήσουν και να ζητήσουν βοήθεια. Αυτή η προσέγγιση πρόληψης συμβάλλει στη διάλυση της σιωπής γύρω από την ενδοοικογενειακή βία και την προώθηση μιας υποστηρικτικής ατμόσφαιρας στα πλαίσια της υγειονομικής περίθαλψης.
Θυμηθείτε:
Χρησιμοποιήστε περιεκτικές εικόνες που να αντιπροσωπεύουν με ακρίβεια τις ποικίλες εμπειρίες των ατόμων που επηρεάζονται από τη βία (όλα τα φύλα χωρίς στερεότυπα).
Εάν είναι δυνατόν, χρησιμοποιήστε πληροφορίες που είναι διαθέσιμες σε πολλές γλώσσες.
Επιλέξτε εντυπωσιακές εικόνες που να προωθούν ένα θετικό μήνυμα. Αποφύγετε επιβλαβείς εικόνες, όπως απεικονίσεις σωματικής βίας (επειδή η ΕΒ δεν είναι μόνο σωματική), σεξουαλικοποιημένες αναπαραστάσεις θυμάτων-επιζώντων, και εικόνες αποκλειστικά για συγκεκριμένες δημογραφικές ομάδες.
Εδώ είναι κάποια παραδείγματα διαφορετικών εργαλείων:
Πατήστε εδώ για να δείτε ένα βίντεο παράδειγμα στο πώς αυτή η χειρονομίαχρησιμοποιείται σε βιντεοκλήση χωρίς να αφήσει ψηφιακό αποτύπωμα.
Πρόκειται για μια διεθνή χειρονομία με ένα χέρι, που χρησιμοποιείται για να τραβήξει την προσοχή σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν το άτομο που χρειάζεται βοήθεια δεν μπορεί να μιλήσει δυνατά, για παράδειγμα, επειδή ο δράστης είναι κοντά (στο αυτοκίνητο, στο σπίτι κτλ.). «Το σήμα εκτελείται κρατώντας το ένα χέρι ψηλά με τον αντίχειρα βυθισμένο στην παλάμη, στη συνέχεια λυγίζοντας τα άλλα τέσσερα δάχτυλα κάτω, συμβολικά παγιδεύοντας τον αντίχειρα με τα υπόλοιπα δάκτυλα.» 35
Ενημερωτικά φυλλάδια:
Διανείμετε ενημερωτικά φυλλάδια για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία ή τις διαθέσιμες τοπικές συμβουλευτικές υπηρεσίες. Ιδανικά επιλέξτε εκείνες που βρίσκονται στη γειτονιά σας και προσφέρουν ανώνυμη διαδικτυακή συμβουλευτική.
Εάν δεν είναι ασφαλές να δώσετε στο ενδιαφερόμενο άτομο ένα φυλλάδιο, μια καλή επιλογή είναι να δημιουργήσετε, για παράδειγμα, μια επαγγελματική κάρτα με διακριτικούς αριθμούς τηλεφώνου και διευθύνσεις. Μπορείτε να δείτε ένα παράδειγμα της επαγγελματικής κάρτας για τους άνδρες και τις γυναίκες στην υποενότητα της Οδοντιατρικής.
Άλλα:
Κονκάρδες που δίνουν το μήνυμα ότι είναι ένας ασφαλής χώρος να συζητήσουν για την ενδοοικογενειακή βία.
Έμφαση σε Γυναικολογία/Μαιευτική, Χειρουργική & Παιδιατρική
9. Γυναικολογία / Μαιευτική
Προηγουμένως είδατε ένα βίντεο όπου η γιατρός δημιούργησε έναν ασφαλή χώρο για την Τζόσελιν, καταφέρνοντας να κάνει τον σύζυγο να μείνει έξω από το εξεταστήριο. Τώρα, παρατηρήστε το βίντεο όπου η Τζόσελιν διαγιγνώσκεται με χλαμύδια και δώστε προσοχή στο στυλ επικοινωνίας της γιατρού.
Εργασία για προβληματισμό
(1) Αξιολογήστε την ικανότητα της γιατρού να ακούει ενεργά τις ανησυχίες της Τζόσελιν. Προσδιορίστε περιπτώσεις όπου η ενεργητική ακρόαση έπαιξε ρόλο στην αλληλεπίδραση.
(2) Εξετάστε την προσέγγιση της γιατρού στην παροχή ευαίσθητων πληροφοριών. Πώς έδειξε ενσυναίσθηση και ευαισθησία απέναντι στην κατάσταση της Τζόσελιν;
(3) Σκεφτείτε τυχόν προτάσεις ή υποστήριξη που προσφέρει η γιατρός για την Τζόσελιν. Πώς αντιμετώπισε η γιατρός πιθανές ανησυχίες ή ερωτήσεις που μπορεί να είχε η Τζόσελιν;
«Σε έχουν αγγίξει ποτέ με τρόπο που σε έκανε να νιώθεις άβολα;»
«Σε έχει αναγκάσει ποτέ κανείς να κάνεις κάτι σεξουαλικό που δεν ήθελες;»
«Έχει αρνηθεί ποτέ ο σύντροφός σας να κάνει ασφαλές σεξ;»
«Υπάρχει κάποιο περιστατικό όπου κάποιος σας έκανε να νιώσετε σεξουαλικά άβολα, παρόλο που αρχικά συναινέσατε σε μια αλληλεπίδραση;»
Το παρακάτω βίντεο παρουσιάζει τις κατάλληλες απαντήσεις όταν ασχολείστε με μια ασθενή που έχει λάβει θετικό τεστ εγκυμοσύνης, παρέχοντας συμβουλευτικές επιλογές και διεξάγοντας αξιολόγηση για ενδοοικογενειακή βία.
Εργασία για προβληματισμό
(1) Αξιολογήστε εάν η επικοινωνία της γιατρού αντανακλούσε μια προσέγγιση φροντίδας με επίκεντρο τον ασθενή. Πώς η γιατρός ενέπλεξε την ασθενή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων; (2) Δώστε προσοχή στη γλώσσα του σώματος της γιατρού και στις μη λεκτικές ενδείξεις. Πώς συνέβαλαν αυτά τα στοιχεία ή επηρέασαν τη συνολική επικοινωνία; (3) Συνοψίστε τις συνολικές εντυπώσεις σας για το στυλ επικοινωνίας της γιατρού σε αυτό το συγκεκριμένο σενάριο. Τι ξεχώρισε ως ιδιαίτερα αποτελεσματικό ή ποιοι είναι οι τομείς που θα μπορούσαν να βελτιωθούν;
Αυτό το επεξηγηματικό βίντεο παρουσιάζει τη Μάρτα κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης συμβουλευτικής για αντισύλληψη με χάπι (από το στόμα). Καθώς κατάγεται από την Ισπανία, τα αγγλικά δεν είναι η μητρική της γλώσσα. Παρατηρήστε πώς η γιατρός αντιμετωπίζει αυτή την πρόκληση επικοινωνίας.
Εργασία για προβληματισμό
(1) Προσδιορίστε τις στιγμές όπου η πάροχος υγειονομικής περίθαλψης εκφράζει ενσυναίσθηση και κατανόηση προς την ασθενή. Πώς επηρεάζει αυτό την εμπειρία της ασθενούς;
(2) Εξετάστε την πολιτισμική ικανότητα που επιδεικνύει η πάροχος υγειονομικής περίθαλψης. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η πολιτισμική ευαισθησία είναι εμφανής στην ανακοίνωση;
(3) Σκεφτείτε τις στρατηγικές που χρησιμοποιεί η πάροχος υγειονομικής περίθαλψης για να οικοδομήσει και να διατηρήσει την εμπιστοσύνη με την ασθενή. Πόσο σημαντική είναι η εμπιστοσύνη σε αυτό το περιβάλλον υγειονομικής περίθαλψης;
Παράδειγμα σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της ευαισθητοποίησης σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία στη μαιευτική πρακτική:
Λόγω πυελικής δυσφορίας, η μαία δίνει οδηγίες στην Αλέσια να δώσει δείγμα ούρων. Στην τουαλέτα του μαιευτικού ιατρείου, η Αλέσια παρατηρεί μια αφίσα με πληροφορίες και δεδομένα για την ενδοοικογενειακή βία, με κίτρινες αυτοκόλλητες κουκκίδες κολλημένες πάνω της. Δίπλα σε αυτά τα αυτοκόλλητα, η Αλέσια διαβάζει την προτροπή: «Αν θέλετε να μιλήσετε για ενδοοικογενειακή βία, παρακαλώ κολλήστε μία από αυτές τις κουκκίδες κάτω από το δοχείο ούρων σας». Μετά από κάποιο δισταγμό, η Αλέσια παίρνει μια κουκκίδα, την κολλάει κάτω από το δοχείο ούρων και το τοποθετεί στο καθορισμένο σημείο.37
10. Χειρουργική, Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών
Δυστυχώς, τα πολυάσχολα κλινικά περιβάλλοντα θέτουν πολλές προκλήσεις στην αναγνώριση, την αντιμετώπιση και την παροχή βοήθειας σε ένα θύμα ενδοοικογενειακής βίας.
Εργασία για προβληματισμό
(1) Σκεφτείτε την ανταπόκριση της γιατρού στο άσθμα της ασθενούς. Πώς έδειξε η γιατρός ενσυναίσθηση και ποιες ενδείξεις στη γλώσσα της ασθενούς υποδείκνυαν ότι μπορεί να υπάρχει υποκείμενο ζήτημα;
(2) Εξετάστε τη στιγμή που η ασθενής δίστασε να μιλήσει για τα προβλήματα στη σχέση. Πώς η γιατρός ενίσχυσε την εμπιστοσύνη και δημιούργησε έναν ασφαλή χώρο για την ασθενή ώστε να μοιραστεί τις εμπειρίες της;
Μελέτη περίπτωσης: Αναγνώριση και αντιμετώπιση υποψίας ενδοοικογενειακής βίας
Ο Robin έχει έρθει Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών με ένα ύποπτο κάταγμα στο χέρι, ραγισμένα πλευρά και μώλωπες γύρω από το λαιμό του.
Ο Robin έχει δει τη νοσοκόμα διαλογής και της είπε ότι τα τραύματά του είναι αποτέλεσμα πτώσης από τις σκάλες στο διαμέρισμά του. Λόγω των μελανιών γύρω από το λαιμό του, ο Δρ. Andersson ανησυχεί ότι ο Robin μπορεί να είναι θύμα ενδοοικογενειακής βίας.
Robin: Νιώθω τόσο ανόητος! Δεν ξέρω τι συνέβη, απλά σκόνταψα στην κορυφή της σκάλας. Θα προσπαθήσω να είμαι πιο προσεκτικός στο μέλλον. Θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να γίνει καλά;
Δρ. Andersson: Ατυχήματα συμβαίνουν, Robin. Ας επικεντρωθούμε στο να σας κάνουμε καλά. Έχω παρατηρήσει ότι ήσασταν εδώ κάποιες φορές, πρόσφατα. Κάποιος συγκεκριμένος λόγος;
Robin: Είμαι απλά πολύ αδέξιος, υποθέτω. Πέφτω συνέχεια, καταλαβαίνετε;
Δρ. Andersson: Αλλά οι μώλωπες γύρω από το λαιμό σας είναι ένας πολύ ασυνήθιστος τραυματισμός από πτώση. Είναι πολύ πιο πιθανό να έχει προκληθεί από πίεση που ασκείται, ίσως από τα χέρια κάποιου…; Είναι όλα εντάξει στο σπίτι;
Robin: Δεν ξέρω τι εννοείτε, αλλά όλα είναι μια χαρά. Μπορείτε σας παρακαλώ απλά να φτιάξετε το χέρι μου και να με αφήσετε να πάω σπίτι;
Δρ. Andersson: Θέλω να βεβαιωθώ ότι έχετε τη σωστή φροντίδα. Παρά τα όσα λέτε, ανησυχώ για τους τραυματισμούς σας. Μπορείτε να μοιραστείτε περισσότερα για το τι μπορεί να συμβαίνει στο σπίτι;
(Ο Robin παραμένει σιωπηλός)
Δρ Andersson: Είμαι εδώ για να βοηθήσω, Robin. Εάν υπάρχει κάτι που δεν αισθάνεστε άνετα να μοιραστείτε, δεν πειράζει. Αλλά είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία σας να κατανοήσουμε την πλήρη εικόνα. Τώρα, σχετικά με αυτούς τους τραυματισμούς, ας καταλάβουμε την καλύτερη πορεία δράσης για την ανάρρωσή σας.
Robin: (αρχίζει να κλαίει) Ξέρετε, ένας νέος συγκάτοικος μετακόμισε πριν από μερικούς μήνες. Στην αρχή, ήταν απλά αστείο, αστείες γροθιές και τα λοιπά. Αλλά μετά χειροτέρεψε και με χτύπησε. Όταν είναι αγχωμένος από το πανεπιστήμιο, το βγάζει πάνω μου. Νομίζω ότι μπορεί να έχω κατάθλιψη. Δεν μπορώ να μιλήσω σε κανέναν. Φοβάμαι και νιώθω ανίσχυρος.
Δρ. Andersson (σταματά και δίνει χρόνο στον Robin να κάνει το ίδιο): Ξέρω ότι αυτό είναι δύσκολο θέμα να συζητήσουμε. Εκτιμώ που το μοιράζεσαι αυτό, Robin. Δεν είναι εύκολο. Δεν χρειάζεται να το περάσεις μόνος σου. Δεν είναι εντάξει που ο συγκάτοικός σου σε χτυπάει και τον φοβάσαι. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίσεις τόσο τους σωματικούς τραυματισμούς όσο και τη συναισθηματική σου ευεξία. Ανησυχώ πραγματικά για την ασφάλειά σου και θα ήθελα να μιλήσεις με μια ομάδα προστασίας θυμάτων ή μια εξειδικευμένη ΜΚΟ.
Εργασία για αναστοχασμό
(1) Αξιολογήστε τις επικοινωνιακές δεξιότητες του γιατρού σε αυτό το σενάριο. Ποιες τεχνικές χρησιμοποίησε ο Δρ. Άντερσον για να ενθαρρύνει τον Ρόμπιν να μιλήσει ανοιχτά για την κατάστασή του; Πώς μπορεί η αποτελεσματική επικοινωνία να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο σε περιπτώσεις πιθανής βίας;
(2) Εξετάστε τα στοιχεία που προκάλεσαν τις ανησυχίες του Δρ. Andersson σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία. Πώς αντιμετώπισε ο γιατρός αυτή τη λεπτή κατάσταση, σεβόμενος την αρχική απροθυμία του Robin να μοιραστεί λεπτομέρειες;
(3) Αξιολογήστε την επικοινωνιακή στρατηγική του Δρ. Andersson. Πώς κατάφερε ο γιατρός να επιμείνει να πάρει πληροφορίες για τους τραυματισμούς του Robin ενώ ταυτόχρονα παρέμενε ευαισθητοποιημένος για τη συναισθηματική του κατάσταση;
(1) Προβληματιστείτε σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η παιδίατρος μετέφερε πληροφορίες. Ποιες παρατηρήσεις μπορείτε να κάνετε σχετικά με την επιλογή της γλώσσας και της διατύπωσης;
(2) Τι άλλο παρατηρήσατε στο πλαίσιο;
Η παιδική κακοποίηση εκδηλώνεται με διάφορες μορφές και ο αντίκτυπός της σε κάθε παιδί διαφέρει. Δεν περιλαμβάνουν όλες οι περιπτώσεις ορατούς τραυματισμούς, γεγονός που καθιστά ζωτικής σημασίας τη διερεύνηση δεικτών στην Ενότητα 2. Ενώ η σωματική βλάβη μπορεί να μην είναι εμφανής στις περισσότερες περιπτώσεις, οι διαρκείς επιπτώσεις στη νευρολογική, γνωστική και συναισθηματική ανάπτυξη ενός παιδιού θέτουν μεγαλύτερες προκλήσεις.
Μιλώντας για τη σεξουαλική βία – Μπορεί να ισχύει ότι τα παιδιά την επινοούν;38
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι οι σεξουαλικές πράξεις από ενήλικες δεν αποτελούν μέρος της εμπειρίας των παιδιών. Ως εκ τούτου, είναι εξαιρετικά απίθανο να εφεύρουν ιστορίες ή να αναπτύξουν «ζωντανές φαντασιώσεις» γι ‘αυτό. Τα ψέματα και η φαντασία είναι συνήθως ένας τρόπος των παιδιών να ανυψώσουν τον εαυτό τους, να «κάνουν τον εαυτό τους σημαντικό». Ωστόσο, επειδή η σεξουαλική βία περιλαμβάνει υποτίμηση και ντροπή, τα παιδιά συνήθως δεν επινοούν τέτοια γεγονότα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να κατονομάσουν ένα διαφορετικό άτομο ως δράστη, ίσως για να προστατεύσουν κοντινούς τους δράστες. Μερικές φορές, αυτό συμβαίνει επειδή φοβούνται πολύ γι ‘αυτόν ή αυτήν. Είναι επίσης πιθανό μεμονωμένα τμήματα των δηλώσεων τους να είναι λανθασμένα, αλλά οι βασικές πληροφορίες να είναι ακριβείς.
Αυτό ισχύει και για τους εφήβους, αν και οι σεξουαλικές αλληλεπιδράσεις με ενήλικες μπορεί να είναι μέρος της εμπειρίας τους. Σε αντίθεση με τα παιδιά, μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς στην επινόηση περιπτώσεων σεξουαλικής βίας. Ταυτόχρονα όμως, οι έφηβοι γνωρίζουν καλά τις πιθανές συνέπειες που μπορεί να αντιμετωπίσουν: τα έφηβα θύματα συχνά κατηγορούνται ή/και στιγματίζονται. Ως εκ τούτου, πολύ λίγοι έφηβοι, όπως και τα παιδιά, κατασκευάζουν καταστάσεις για να βλάψουν τους ενήλικες.
Τόσο οι έφηβοι όσο και τα παιδιά, που συχνά έχουν σημαντικά εμπόδια να ξεπεράσουν για να επικοινωνήσουν, αξίζουν να τα πιστέψουμε, αποφεύγοντας την αντανακλαστική δυσπιστία. Ο φόβος να μην γίνουν πιστευτοί είναι, παρεμπιπτόντως, ένας από τους λόγους για τους οποίους πολλοί επιλέγουν να παραμείνουν σιωπηλοί.
Ένας από τους μεγαλύτερους φόβους των παιδιών και των εφήβων που βιώνουν ενδοοικογενειακή / σεξουαλική βία μέσα στην οικογένεια είναι ότι η οικογένεια θα καταρρεύσει αν αρχίσουν να μιλούν γι ‘αυτό. Αισθάνονται υπεύθυνοι για την οικογένεια. Ακόμη χειρότερο είναι ότι αυτός ο φόβος είναι συχνά δικαιολογημένος: πολλές φορές πρέπει να υπομείνουν την άγνοια ή τις κατηγορίες άλλων μελών της οικογένειας μόλις βρουν το θάρρος να πουν τι συμβαίνει ή τι έχει συμβεί.
Μια τέτοια προσέγγιση προς τα επιζώντα θύματα, ωστόσο, ανατρέπει τις ευθύνες. Δεν είναι η αποκάλυψη της ενδοοικογενειακής / σεξουαλικής βίας μέσα σε μια οικογένεια που κλονίζει την οικογένεια συθέμελα. Η καταστροφή έχει ήδη συμβεί πολύ πριν: δηλαδή, όταν ένας γονέας ή άλλο μέλος της οικογένειας εκμεταλλεύτηκε το ιδιωτικό καταφύγιο της οικογένειας, όπου τα παιδιά και όλα τα μέλη της οικογένειας πρέπει να αισθάνονται ασφαλή, σίγουρα και οικεία μεταξύ τους, για να διαπράξει βία.
Η ανησυχία να αδικηθεί κάποιος όταν τον υποψιαζόμαστε για βία είναι ευρέως διαδεδομένη. Οι περισσότερες ψευδείς υποψίες προκύπτουν όχι επειδή τα παιδιά ή οι έφηβοι λένε ψέματα, αλλά μάλλον επειδή οι ενήλικες εκφράζουν γρήγορα καχυποψία όταν θεωρούν καταστάσεις ή συγκεκριμένες συμπεριφορές ως περίεργες ή ύποπτες. Μερικοί άνθρωποι ερμηνεύουν τις αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών και των εφήβων ως φαινομενικά σημάδια ενδοοικογενειακής / σεξουαλικής βίας ή παρεξηγούν τις δηλώσεις τους. Μερικοί ανησυχούν τόσο πολύ, που μιλούν προκατειλημμένα με παιδιά ή εφήβους, προτρέποντάς τους ακούσια να ανταποκριθούν με τρόπο που ανταποκρίνεται σε αυτές τις προσδοκίες.
Ταυτόχρονα, πρέπει να γνωρίζουμε ότι μια υποψία δεν μπορεί να επιλυθεί κατηγορώντας τον ύποπτο. Τόσο οι αδίκως κατηγορούμενοι όσο και οι δράστες αρνούνται εξίσου τέτοιου είδους κατηγορίες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι πολύ σημαντικό να μιλήσουν με τα παιδιά και τους εφήβους έμπειροι επαγγελματίες. Είναι σε καλύτερη θέση να αξιολογήσουν τον τρόπο ερμηνείας των δηλώσεων τους και το αν μια υποψία μπορεί να τεκμηριωθεί ή, αντίθετα, να καταρρεύσει, βάσει αυτών των δηλώσεων.
Γιατί τα παιδιά δεν αποκαλύπτουν την κακοποίηση;41
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους τα παιδιά και οι έφηβοι δεν αποκαλύπτουν τη βία, ακόμη και όταν υπάρχουν φυσικά αποδεικτικά στοιχεία ή παραδοχή κακοποίησης από έναν καθ’ ομολογία δράστη. Αυτά περιλαμβάνουν αλλά δεν περιορίζονται σε:
Το άτομο που έχει υποστεί σεξουαλική κακοποίηση ή άλλο μέλος της οικογένειας, αισθάνεται ένοχο, φοβισμένο ή ντροπιασμένο
Έλλειψη γλωσσικών δεξιοτήτων για την επικοινωνία της κακοποίησης
Ο φόβος ότι δεν θα γίνει πιστευτό
Ο φόβος αντιποίνων
Φοβούνται τις απειλές από τον δράστη ή ένα σημαντικό άλλο
Ο φόβος ότι τα πράγματα θα χειροτερέψουν λόγω της παρέμβασης ενός ενήλικα ή λόγω προηγούμενων αρνητικών εμπειριών
Απόκριση του συστήματος και της κοινότητας, όπως ο φόβος για το τι θα συμβεί μετά την αποκάλυψη
Τραύμα – η σοβαρότητα της κακοποίησης, η αδυναμία να θυμηθούν τις λεπτομέρειες της κακοποίησης
Αποσύνδεση, η οποία μπορεί να συμβεί:
κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ή της αλληλεπίδρασης με το παιδί, περιορίζοντας έτσι την ικανότητα του επαγγελματία να λάβει πληροφορίες
κατά τη διάρκεια της κακοποίησης, η οποία επηρεάζει την ικανότητα του παιδιού να θυμάται ή να αρθρώνει τη μνήμη της κακοποίησης
Αδυναμία αναγνώρισης της δραστηριότητας ως κακοποιητικής
Έλλειψη γονικής υποστήριξης, είτε ρητά εκφρασμένη είτε σιωπηρή
Μερικά παιδιά μπορεί να επιλέξουν να μη μιλήσουν για την ενδοοικογενειακή βία, ενώ άλλα μπορεί έμμεσα να την αποκαλύψουν, υπονοώντας τις λεπτομέρειες ή εκφράζοντάς τις με έμμεσο τρόπο, όπως λέγοντας, «μερικές φορές ο πατριός μου ενοχλεί τον μπαμπά μου» ή «η θεία μου, που ζει μαζί μας, ουρλιάζει πολύ». Είναι ζωτικής σημασίας να αναγνωρίζονται και να αντιμετωπίζονται αυτές οι έμμεσες αποκαλύψεις.
Επιπλέον, πολλά παιδιά αισθάνονται αβέβαια επειδή ο δράστης είναι κάποιος που αγαπούν. Προσφέρετε αρχική υποστήριξη που είναι ευαίσθητη ως προς το φύλο και επικεντρώνεται στο παιδί ή τον έφηβο. Αυτό περιλαμβάνει: 42
ακρόαση με σεβασμό και ενσυναίσθηση των πληροφοριών που παρέχονται
ερωτήσεις για τις ανησυχίες και τις ανάγκες του παιδιού ή του εφήβου, και απαντήσεις σε όλες τις ερωτήσεις
προσφορά μιας μη επικριτικής και επικυρωτικής απάντησης
λήψη μέτρων για την ενίσχυση της ασφάλειάς τους και την ελαχιστοποίηση της βλάβης, συμπεριλαμβανομένης της αποκάλυψης και, όπου είναι δυνατόν, της πιθανότητας συνέχισης της κακοποίησης, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης της οπτικής και ακουστικής ιδιωτικότητας
παροχή συναισθηματικής και πρακτικής υποστήριξης με διευκόλυνσης της πρόσβασης σε ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες
παροχή πληροφοριών, κατάλληλων για την ηλικία του παιδιού/εφήβου, σχετικά με το πώς θα του παρασχεθεί φροντίδα, συμπεριλαμβανομένου του κατά πόσο η αποκάλυψη της κακοποίησης πρέπει να αναφερθεί στις αρμόδιες εντεταλμένες αρχές
συνέχιση της παρακολούθησης τους, σύμφωνα με τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους
προτεραιότητα στις άμεσες ιατρικές ανάγκες και στην υποστήριξη πρώτης γραμμής
δημιουργία περιβάλλοντος και τρόπου παροχής φροντίδας, που είναι κατάλληλη για την ηλικία του αλλά και ευαίσθητη αναφορικά με τις ανάγκες θυμάτων που επιπλέον αντιμετωπίζουν διακρίσεις λόγω, για παράδειγμα, αναπηρίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού
ελαχιστοποίηση της ανάγκης μετάβασης σε πολλαπλά σημεία φροντίδας
ενδυνάμωση των μη παραβατικών φροντιστών, με πληροφορίες για την κατανόηση πιθανών συμπτωμάτων και συμπεριφορών που μπορεί να εκδηλώσει το παιδί ή ο έφηβος τις επόμενες ημέρες ή μήνες ,και πότε να αναζητήσουν περαιτέρω βοήθεια.
Ερωτήσεις διαλογής
Κάντε απλές ερωτήσεις. Το παιδί δεν πρέπει να «ανακρίνεται». Επιτρέψτε τις σιωπές. Εάν το άτομο φωνάζει, δώστε αρκετό χρόνο για να επανέλθει.
Χρήσιμες φράσεις
“Υπάρχει κάτι για το οποίο είσαι λυπημένος ή ανησυχείς;”
«Μερικά παιδιά μπορεί να φοβούνται στο σπίτι. Τι πιστεύεις ότι μπορεί να τους τρομάζει;»
“Τι συμβαίνει στο σπίτι σου (ή στον παιδικό σταθμό/σχολείο) όταν οι άνθρωποι θυμώνουν;” 43
Μην πείτε
“Είναι το σημάδι στο χέρι σου αποτέλεσμα σωματικής τιμωρίας από τους γονείς σου;”
Οικοδόμηση εμπιστοσύνης και επίδειξη ενσυναίσθησης
Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορείτε να παρέχετε υποστήριξη μέσω επικύρωσης και ενσυναίσθησης. Το παιδί πρέπει να καθησυχαστεί.
Χρήσιμες φράσεις
«Σε πιστεύω».
«Χαίρομαι που ήρθες σε μένα».
«Λυπάμαι που συνέβη αυτό».
«Σε ευχαριστώ που μοιράστηκες αυτές τις πληροφορίες μαζί μου».
Περισσότερα παραδείγματα:
«Είμαι εδώ για να σε ακούσω και να σε υποστηρίξω».44
«Πολλοί άνθρωποι βιώνουν τέτοια πράγματα και δεν φταις εσύ».45
«Ξέρω ότι χρειάζεται πολύ θάρρος για να μιλήσεις γι’ αυτό».46
«Αξίζεις και αξίζεις μια ασφαλή και ευτυχισμένη ζωή».49
Μην πείτε
«Πρέπει να νιώθεις τυχερός που επέζησες»
«Καημενούλι μου…»
Είναι εντάξει να κάνετε παύση
Μην τους πιέζετε να πουν την ιστορία τους. Μην κοιτάτε το ρολόι σας και μην μιλάτε πολύ γρήγορα. Μην απαντάτε στο τηλέφωνο, μην κοιτάτε έναν υπολογιστή ή μην γράφετε. Μην διακόπτετε. Περιμένετε μέχρι να τελειώσουν πριν κάνετε ερωτήσεις.
Χρήσιμες φράσεις
“Είμαι εδώ”.
Μην πείτε
«Ακόμα κι αν νιώθεις άβολα, είναι καλύτερο να μιλήσεις γι’ αυτό. Επομένως, σε παρακαλώ να απαντήσεις στις ερωτήσεις μου».
Πάρτε το βάρος από το παιδί / έφηβο
Εάν το θύμα δεν είναι έτοιμο να μιλήσει για την κατάσταση, μην το αναγκάσετε. Αναγνωρίστε την κατάλληλη στιγμή και ενημερώστε το θύμα. Μην πιέζετε.
Χρήσιμες φράσεις
«Αυτό που συμβαίνει στο σπίτι σου δεν είναι δικό σου λάθος».50
«Είναι εντάξει να έχεις ανάμεικτα συναισθήματα σχετικά με κάποιο ή και τους δύο γονείς/μέλη της οικογένειάς σου».
Μην πείτε
«Δεν πρέπει να νιώθεις έτσι»
«Γιατί τσακώνονται οι γονείς σου;»
Το SUPER LISTENER (ΣΟΥΠΕΡ ΑΚΡΟΑΤΗΣ) σχεδιάστηκε από παιδιά και εφήβους με εμπειρία ενδοοικογενειακής βίας. Το Power Up/Power Down ήταν ένα συμμετοχικό έργο που διερευνούσε τρόπους βελτίωσης των με δικαστική εντολή διαδικασιών επικοινωνίας με παιδιά. Τα παιδιά που έλαβαν μέρος σε αυτό το πρόγραμμα θεώρησαν ότι ήταν σημαντικό όλοι οι ενήλικες που εργάζονται με παιδιά να γνωρίζουν πώς είναι ένας ΣΟΥΠΕΡ ΑΚΡΟΑΤΗΣ.
Παρακολουθήστε το βίντεο σχετικά με τον τρόπο υποστήριξης ενός φροντιστή που δεν έχει αποκαλύψει ενδοοικογενειακή βία σε παιδιατρικό περιβάλλον.
Εργασία για προβληματισμό
(1) Παρατηρήστε περιπτώσεις όπου η πάροχος υγειονομικής περίθαλψης επιδεικνύει δεξιότητες ενεργητικής ακρόασης. Πώς συμβάλλει η ενεργητική ακρόαση στην αποτελεσματική επικοινωνία σε αυτό το σενάριο;
(2) Αξιολογήστε τον τρόπο με τον οποίο η πάροχος υγειονομικής περίθαλψης παρέχει πληροφορίες στην ασθενή. Παρουσιάζονται οι πληροφορίες με σαφή και κατανοητό τρόπο;
(3) Παρατηρήστε πώς η πάροχος υγειονομικής περίθαλψης αντιμετωπίζει τις ανησυχίες και τις ερωτήσεις της ασθενούς. Πόσο αποτελεσματικά αντιμετωπίζονται αυτές οι ανησυχίες;
Παρακάτω μπορείτε να βρείτε κάποιες χρήσιμες πηγές για καλύτερη επικοινωνία με παιδιά που έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή ή σεξουαλική βία:
Μελέτη περίπτωσης: Αναγνώριση κόκκινων σημαιών και επικοινωνία σε περίπτωση υποψίας βίας στο οδοντιατρείο
Η κυρία Μίλερ παρουσιάζεται ως νέα ασθενής σε οδοντιατρείο. Έρχεται λόγω επίμονου πονόδοντου στην άνω γνάθο της. Ο οδοντίατρος παρατηρεί αμέσως την ανήσυχη και δειλή συμπεριφορά της ασθενούς. Παρόλο που ηασθενής έχει ήδη συμπληρώσει ένα έντυπο ιατρικού ιστορικού στην αίθουσα αναμονής, ο οδοντίατρος αφιερώνει λίγο χρόνο για να γνωρίσει καλύτερα την ασθενή.
Οδοντίατρος: «Μετακομίσατε πρόσφατα στην Χ (πόλη), κυρία Μίλερ;»
Miller: «Όχι, ο σύζυγός μου και εγώ ζούμε εδώ για επτά χρόνια. Δεν είχα κανένα πρόβλημα με τα δόντια μου μέχρι τώρα. Αλλά τώρα ο πονόδοντος μου με κρατάει ξύπνια τόσες νύχτες, που είναι αφόρητο».
Οδοντίατρος: “Εντάξει, τότε θα ρίξω μια πιο προσεκτική ματιά”. Κατά την έναρξη της θεραπείας, ο οδοντίατρος αναγνωρίζει μια μικρή κοκκινωπή αιμορραγία γύρω από τα μάτια της ασθενούς.
Όταν προσπαθεί να κοιτάξει το στόμα της κυρίας Μίλερ με τον καθρέφτη του, η ασθενής πετάγεται αμέσως. «Είμαι πολύ προσεκτική», λέει στην ασθενή. «Προσπαθώ απλώς να έχω μια γενική εικόνα για να καταλάβω από πού θα μπορούσε να προέρχεται ο πόνος».
Η κυρία Μίλερ γνέφει, αλλά το σώμα της δεν χαλαρώνει. Η μαγκωμένη στάση παραμένει. Όταν η κυρία Μίλερ ξαφνιάζεται κατά τη διάρκεια της εξέτασης, το μαντήλι της γλιστράει και ο οδοντίατρος βλέπει αρκετά σκούρα μοβ και ήδη ξεθωριασμένα αιματώματα στο λαιμό της. Ο οδοντίατρος το παρατηρεί, αλλά δεν το ξανασκέφτεται.
Καθώς ο οδοντίατρος δεν μπορεί να δει από πού προέρχεται ο πονόδοντος κατά τη διάρκεια της εξέτασης, παραγγέλνει ακτινογραφία. «Είναι πραγματικά απαραίτητο;» ρωτάει η κ. Μίλερ. «Ναι, σίγουρα», απαντά ο οδοντίατρος. «Αυτή είναι η πρώτη σας επίσκεψη σήμερα. Θα ήθελα να έχω μια γενική εικόνα. Οι άκρες των ριζών και πιθανή φλεγμονή μπορούν να διαγνωστούν μόνο με ακτινογραφία. Για να γίνει αυτό, θα ήθελα να κάνετε μια πανοραμική ακτινογραφία που δείχνει όλα τα δόντια, τις γνάθους και τις δύο κροταφογναθικές αρθρώσεις. Επιπλέον, δεν μπορώ να δω καθαρά με την εξωτερική εξέταση από πού ακριβώς προέρχεται ο πόνος σας, δηλαδή από ποιο δόντι. Δυστυχώς, δεν μπορώ να σας βοηθήσω χωρίς να έχω περισσότερες πληροφορίες. Μια ακτινογραφία δεν είναι καθόλου επώδυνη. Το μηχάνημα περιστρέφεται γύρω σου μόνο μία φορά!».
Όταν ο οδοντίατρος βλέπει την ακτινογραφία, σοκάρεται. Αναγνωρίζει ένα κάταγμα της κάτω γνάθου στην ακτινογραφία. Αναρωτιέται γιατί η κυρία Μίλερ δεν ήρθε νωρίτερα. Αυτό πρέπει να της είχε προκαλέσει έντονο πόνο. Όταν η κ. Μίλλερ επιστρέφει στην οδοντιατρική καρέκλα, ο οδοντίατρος αναφέρει το σπασμένο σαγόνι.
Οδοντίατρος: «Μπορώ να δω ένα νέο κάταγμα της κάτω γνάθου στην ακτινογραφία, το οποίο μπορεί να ευθύνεται για τον πόνο. Θυμάστε πώς συνέβη αυτός ο τραυματισμός;»
Η κυρία Μίλερ απαντά: «Ω, αυτό ήταν πολύ καιρό πριν. Δεν μπορώ πραγματικά να το θυμηθώ πια».
Οδοντίατρος: “Είναι όλα καλά στο σπίτι; Τέτοιοι τραυματισμοί συμβαίνουν συχνά όταν κάποιος έχει χτρυπηθεί από κάποιον. Αυτό συνέβη με εσάς; Είδα επίσης αρκετούς μώλωπες στο λαιμό σας».
Τα μάτια της κυρίας Μίλερ γεμίζουν δάκρυα, αλλά δεν απαντά στις ερωτήσεις. Ο οδοντίατρος το σέβεται αυτό και δεν θέλει να την πιέσει.
Στο τέλος της θεραπείας, ωστόσο, ο οδοντίατρος της δίνει ένα είδος επαγγελματικής κάρτας με κρυφούς αριθμούς καταφυγίων γυναικών και τηλεφωνικών γραμμών κατά της βίας, και εξηγεί ότι μπορεί να πάει εκεί αν κάτι στο σπίτι την τρομάζει ή δεν αισθάνεται πλέον ασφαλής. Της αναφέρει επίσης ότι μπορεί να επικοινωνήσει μαζί του σε περίπτωση ανάγκης και της λέει ότι κανείς δεν επιτρέπεται να βλάπτει ή να τρομάζει ένα άλλο άτομο.
Ο οδοντίατρος καλεί άμεσα την ασθενή για να συνεχίσει τη θεραπεία και κάνει μια αντίστοιχη σημείωση στον ιατρικό φάκελο της. Σχεδιάζει να μιλήσει ξανά στην κυρία Μίλερ για την κατάσταση στο σπίτι.
Καθήκοντα για περαιτέρω προβληματισμό:
(1) Ποιοι δείκτες μπορούν να εντοπιστούν σε αυτή την περιπτωσιολογική μελέτη που να υποδεικνύουν ότι η κ. Μίλλερ μπορεί να αποτελεί θύμα ενδοοικογενειακής βίας;
(2) Τι είδους ερωτήσεις έκανε ο οδοντίατρος στον ασθενή – άμεσες ή έμμεσες;
(3) Ποιες ανησυχίες και φόβους μπορεί να βιώσουν ασθενείς όπως η κυρία Μίλερ στο οδοντιατρείο; Τι θα μπορούσε να εμποδίσει τα θύματα να αποκαλύψουν την ενδοοικογενειακή βία που έχουν βιώσει;
(4) Πώς αντέδρασε ο οδοντίατρος όταν η κ. Miller δεν απάντησε στις ερωτήσεις σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία;
Πιθανοί λόγοι για τους οποίους τα θύματα δεν μιλούν ανοιχτά για την ενδοοικογενειακή βία στο οδοντιατρείο:51
Πληροφορίες σχετικά με την ανίχνευση της ενδοοικογενειακής βίας μπορούν να συμπεριληφθούν απευθείας στη φόρμα ιατρικού ιστορικού, π.χ. «Γενικά ρωτάμε τους ασθενείς μας για την ενδοοικογενειακή βία!»
Όσο καλύτερα γνωρίζουν οι οδοντίατροι πώς μπορούν να βοηθήσουν όσους υφίστανται ενδοοικογενειακή βία και όσο περισσότερες γνώσεις έχουν σχετικά με αυτό γενικά, τόσο πιο σίγουροι θα αισθάνονται να συζητήσουν το ζήτημα.
Μπορούν να αναρτήσουν αφίσες στην αίθουσα αναμονής και να τοποθετήσουν ενημερωτικά φυλλάδια. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε την Ενότητα 8. Οπτική επικοινωνία.
Εάν δεν είναι ασφαλές να δώσετε στο θύμα ένα φυλλάδιο, είναι μια καλή επιλογή να σχεδιάσετε μια επαγγελματική κάρτα, για παράδειγμα, με κρυφούς αριθμούς και διευθύνσεις. Σε αυτό το παράδειγμα, σχεδιάστηκε μια επαγγελματική κάρτα για άνδρες και μια για γυναίκες, η οποία περιέχει πληροφορίες σχετικά με τα κέντρα υποστήριξης στην περιοχή του Münster (Γερμανία).
Levinson W, Gorawara-Bhat R, Lamb J. A Study of Patient Clues and Physician Responses in Primary Care and Surgical Settings. JAMA. 2000;284(8):1021–1027. doi:10.1001/jama.284.8.1021 ↩︎
Trauma-Informed Care Implementation Resource Center, https://www.traumainformedcare.chcs.org/what-is-trauma-informed-care/, accessed 11.01.2024 ↩︎
Trauma-Informed Care Implementation Resource Center, https://www.traumainformedcare.chcs.org/what-is-trauma-informed-care/, accessed 11.01.2024 ↩︎
“What Is Patient-Centered Care? Explore the definition, benefits, and examples of patient-centered care. How does patient-centered care translate to new delivery models?” NEJM Catalyst, January 1, 2017, accessed 11.02.2024. https://catalyst.nejm.org/doi/full/10.1056/CAT.17.0559↩︎
“A National Protocol for Intimate Partner Violence Medical Forensic Examinations”, U.S. Department of Justice Office on Violence Against Women, May 2023, p. 20, accessed 11.01.24. ↩︎
“A National Protocol for Intimate Partner Violence Medical Forensic Examinations”, U.S. Department of Justice Office on Violence Against Women, May 2023, p. 21, accessed 11.01.24. ↩︎
“A National Protocol for Intimate Partner Violence Medical Forensic Examinations”, U.S. Department of Justice Office on Violence Against Women, May 2023, p. 21, accessed 11.01.24. ↩︎
Rhodes KV, Frankel RM, Levinthal N, Prenoveau E, Bailey J, Levinson W. “You’re not a victim of domestic violence, are you?” Provider patient communication about domestic violence. Ann Intern Med. 2007 Nov 6;147(9):620-7. doi: 10.7326/0003-4819-147-9-200711060-00006. PMID: 17975184; PMCID: PMC2365713. ↩︎
Ashur M. L. (1993). Asking about domestic violence: SAFE questions. JAMA, 269(18), 2367. ↩︎
Ashur M. L. (1993). Asking about domestic violence: SAFE questions. JAMA, 269(18), 2367. ↩︎
Ashur M. L. (1993). Asking about domestic violence: SAFE questions. JAMA, 269(18), 2367. ↩︎
Ashur M. L. (1993). Asking about domestic violence: SAFE questions. JAMA, 269(18), 2367. ↩︎
Ashur M. L. (1993). Asking about domestic violence: SAFE questions. JAMA, 269(18), 2367. ↩︎
Ashur M. L. (1993). Asking about domestic violence: SAFE questions. JAMA, 269(18), 2367. ↩︎
Ashur M. L. (1993). Asking about domestic violence: SAFE questions. JAMA, 269(18), 2367. ↩︎
Rhodes KV, Frankel RM, Levinthal N, Prenoveau E, Bailey J, Levinson W. “You’re not a victim of domestic violence, are you?” Provider patient communication about domestic violence. Ann Intern Med. 2007 Nov 6;147(9):620-7. doi: 10.7326/0003-4819-147-9-200711060-00006. PMID: 17975184; PMCID: PMC2365713. ↩︎
Thackeray, J., Livingston, N., Ragavan, M. I., Schaechter, J., Sigel, E., COUNCIL ON CHILD ABUSE AND NEGLECT, & COUNCIL ON INJURY, VIOLENCE, AND POISON PREVENTION (2023). Intimate Partner Violence: Role of the Pediatrician. Pediatrics, 152(1), e2023062509. https://doi.org/10.1542/peds.2023-062509 ↩︎
[1] Ashur M. L. (1993). Asking about domestic violence: SAFE questions. JAMA, 269(18), 2367. ↩︎
Translated and adapted from Schäfers, R. (2012). Gesundheitsförderung durch Hebammen: Fürsorge und Prävention rund um Geburt und Mutterschaft (1st ed.). Schattauer. p. 127. ↩︎
Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend (BMFSFJ) und der Unabhängigen Beauftragten für Fragen des sexuellen Kindesmissbrauchs (UBSKM), Kampagne: “Nicht wegschieben”, accessed 12.01.2024. https://nicht-wegschieben.de/informieren↩︎
Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend (BMFSFJ) und der Unabhängigen Beauftragten für Fragen des sexuellen Kindesmissbrauchs (UBSKM), Kampagne: “Nicht wegschieben”, accessed 12.01.2024. https://nicht-wegschieben.de/informieren↩︎
Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend (BMFSFJ) und der Unabhängigen Beauftragten für Fragen des sexuellen Kindesmissbrauchs (UBSKM), Kampagne: “Nicht wegschieben”, accessed 12.01.2024. https://nicht-wegschieben.de/informieren↩︎
World Health Organization. (2017). Responding to children and adolescents who have been sexually abused: WHO clinical guidelines. World Health Organization. P. 18-19. https://www.who.int/publications/i/item/9789241550147↩︎
Thackeray, J., Livingston, N., Ragavan, M. I., Schaechter, J., Sigel, E., COUNCIL ON CHILD ABUSE AND NEGLECT , & COUNCIL ON INJURY, VIOLENCE, AND POISON PREVENTION (2023). Intimate Partner Violence: Role of the Pediatrician. Pediatrics, 152(1), e2023062509. https://doi.org/10.1542/peds.2023-062509↩︎
Thackeray, J., Livingston, N., Ragavan, M. I., Schaechter, J., Sigel, E., COUNCIL ON CHILD ABUSE AND NEGLECT , & COUNCIL ON INJURY, VIOLENCE, AND POISON PREVENTION (2023). Intimate Partner Violence: Role of the Pediatrician. Pediatrics, 152(1), e2023062509. https://doi.org/10.1542/peds.2023-062509↩︎
Thackeray, J., Livingston, N., Ragavan, M. I., Schaechter, J., Sigel, E., COUNCIL ON CHILD ABUSE AND NEGLECT , & COUNCIL ON INJURY, VIOLENCE, AND POISON PREVENTION (2023). Intimate Partner Violence: Role of the Pediatrician. Pediatrics, 152(1), e2023062509. https://doi.org/10.1542/peds.2023-062509↩︎
Thackeray, J., Livingston, N., Ragavan, M. I., Schaechter, J., Sigel, E., COUNCIL ON CHILD ABUSE AND NEGLECT , & COUNCIL ON INJURY, VIOLENCE, AND POISON PREVENTION (2023). Intimate Partner Violence: Role of the Pediatrician. Pediatrics, 152(1), e2023062509. https://doi.org/10.1542/peds.2023-062509↩︎
Thackeray, J., Livingston, N., Ragavan, M. I., Schaechter, J., Sigel, E., COUNCIL ON CHILD ABUSE AND NEGLECT , & COUNCIL ON INJURY, VIOLENCE, AND POISON PREVENTION (2023). Intimate Partner Violence: Role of the Pediatrician. Pediatrics, 152(1), e2023062509. https://doi.org/10.1542/peds.2023-062509↩︎
Thackeray, J., Livingston, N., Ragavan, M. I., Schaechter, J., Sigel, E., COUNCIL ON CHILD ABUSE AND NEGLECT , & COUNCIL ON INJURY, VIOLENCE, AND POISON PREVENTION (2023). Intimate Partner Violence: Role of the Pediatrician. Pediatrics, 152(1), e2023062509. https://doi.org/10.1542/peds.2023-062509↩︎
Femi-Ajao, O. (2021). Perception of women with lived experience of domestic violence and abuse on the involvement of the dental team in supporting adult patients with lived experience of domestic abuse in England: a pilot study. International journal of environmental research and public health, 18(4), S.5 https://www.mdpi.com/1660-4601/18/4/2024↩︎
