1. Ορισμοί
2. Προέλευση των προκαταλήψεων
3. Εκδηλώσεις των προκαταλήψεων
4. Προκαταλήψεις στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας και οι συνέπειες τους
5. Στρατηγικές κατά των προκαταλήψεων
6. Πέντε βήματα για την αντιμετώπιση των προσωπικών προκαταλήψεων
Εισαγωγή
Καλώς ήρθατε στην Ενότητα 8 με θέμα «Στερεότυπα και ασυνείδητες προκαταλήψεις». Η ενότητα αυτή προορίζεται για ατομική μελέτη (self-study). Μπορείτε να δουλέψετε αυτή την ενότητα με τον προσωπικο σας ρυθμό, να επιλέξετε να κάνετε ασκήσεις βάσει των αναγκών σας, και να διακόψετε ανά πάσα στιγμή ώστε να συνεχίσετε αργότερα.
Σε αυτή την ενότητα, θα διερευνήσετε τον αντίκτυπο των στερεοτύπων και των ασυνείδητων προκαταλήψεων στις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές. Θα κατανοήσετε καλύτερα γιατί τα στερεότυπα και οι ασυνείδητες προκαταλήψεις παίζουν σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας. Η αξιολόγηση και η αντιμετώπιση αυτών των προκαταλήψεων είναι ζωτικής σημασίας, καθώς οι προκαταλήψεις μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και ερμηνεύουμε καταστάσεις. Κατά συνέπεια, μπορούν να οδηγήσουν σε άδικες αξιολογήσεις και παρανοήσεις σχετικά με τα θύματα και τους δράστες ενδοοικογενειακής βίας, και αναπόφευκτα να συμβάλλουν στη στοχοποίηση των θυμάτων ή στη μείωση της σοβαρότητας της κακοποίησης. Η Ενότητα 8 στοχεύει στο να παρέχει τις γνώσεις και τα εργαλεία που απαιτούνται για να αμφισβητήσετε τα στερεότυπα και να αντιμετωπίσετε ασυνείδητες προκαταλήψεις.
Στόχοι μάθησης
+ Η κατανοήση της προέλευσης και των παραγόντων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη των ασυνείδητων προκαταλήψεων και στερεοτύπων
+ Ο ορισμός βασικών όρων που σχετίζονται με ασυνείδητες μεροληψίες, στερεότυπα και προκαταλήψεις
+ H διερεύνηση των παραγόντων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη των ασυνείδητων προκαταλήψεων
+ Ο προσδιορισμός και η κατηγοριοποίηση διαφορετικών τύπων προκαταλήψεων και του αντίκτυπου τους στη λήψη αποφάσεων και στη συμπεριφορά
+ Η αναγνώριση και η ανάλυση περιπτώσεων ασυνείδητης μεροληψίας σε καθημερινές καταστάσεις και ιδιαίτερα στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας. Η αναγώριση της επιρροής των ασυνείδητων μοτίβων μη λεκτικής συμπεριφοράς στην επικοινωνία
+ Ο αναστοχασμός για τον εντοπισμό των προσωπικών ασυνείδητων συμπεριφορών και η ανάπτυξη στρατηγικών για την αντιμετώπιση ευαίσθητων καταστάσεων στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας
+ Η εφαρμογή της αποκτηθείσας γνώσης σε μελέτες περιπτώσεων της καθημερινότητας για την ανάπτυξη και εφαρμογή συγκεκριμένων εναλλακτικών προτάσεων
+ Η κατανόηση της σύνδεσης των γνωστικών ασυνείδητων μοτίβων με τις έννοιες της διαφορετικότητας και της ενσωμάτωσης
Αφιερώστε χρόνο για να σκεφτείτε για την εικόνα.
- Ποια είναι η αρχική σας αντίδραση σε αυτή την εικόνα;
- Υπάρχουν κάποιοι παραδοσιακοί ρόλοι φύλου που σας έρχονται στο μυαλό όταν βλέπετε αυτήν την εικόνα; Αν ναι, ποιοι;
- Πώς αυτή η εικόνα προκαλεί ή ενισχύει τους παραδοσιακούς ρόλους των φύλων;
- Τι υποθέσεις κάνετε εσείς όταν βλέπετε έναν άνδρα να ασχολείται με μια δραστηριότητα που παραδοσιακά συνδέεται με γυναίκες;
1. Ορισμοί
Καθώς είναι σημαντικό να καλλιεργηθεί η αυτογνωσία, να εντοπιστούν οι όποιες επιβλαβείς στάσεις και συμπεριφορές και να επισημανθούν οι ευρύτερες κοινωνικές προεκτάσεις αυτών των φαινομένων, σε αυτή την ενότητα παρουσιάζονται οι ορισμοί της μεροληψίας, των στερεοτύπων, των προκαταλήψεων και των διακρίσεων.1
Μεροληψία
Διαστρεβλωμένες γνωστικές αντιλήψεις που συχνά συμβαίνουν ασυνείδητα και οδηγούν σε λανθασμένες κρίσεις και λήψη αποφάσεων.
Εξήγηση: Ο εγκέφαλός μας μερικές φορές χωρίς καν να το καταλάβουμε κάνει ψευδείς εκτιμήσεις όταν κρίνουμε πράγματα ή παίρνουμε αποφάσεις.
Στερεότυπα
Γενικευμένες κρίσεις που κατηγοριοποιούν τα άτομα βάση ελλιπούς γνώσης για τις κοινωνικές ομάδες στις οποίες οι άλλοι πιστεύουν ότι ανήκουν, οδηγώντας σε ορισμένες προσδοκίες για τη συμπεριφορά και τις ικανότητές τους.
Εξήγηση: Οι άνθρωποι μερικές φορές πιστεύουν ότι όλοι σε μια συγκεκριμένη ομάδα συμπεριφέρονται ή φαίνονται το ίδιο, παρόλο που δεν γνωρίζουν πολύ καλά όλους σε αυτήν την ομάδα.
Προκαταλήψεις
Συναισθηματικά φορτισμένες αξιολογήσεις ατόμων από συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, που συχνά προέρχονται από την παρουσία στερεοτύπων.
Εξήγηση: Μερικές φορές, οι άνθρωποι έχουν έντονα συναισθήματα για ορισμένες ομάδες ανθρώπων, νομίζοντας ότι είναι καλύτεροι ή χειρότεροι με βάση αυτά που άκουσαν ή πιστεύουν.
Διακρίσεις
Συμπεριφορική απόκριση σε στερεότυπες αξιολογήσεις, που μπορεί να έχουν αρνητικές ή θετικές επιπτώσεις και μπορεί να αναφέρονται ως προνόμια στο πλαίσιο των ίσων ευκαιριών.
Εξήγηση: Όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τους άλλους με διαφορετικό τρόπο επειδή πιστεύουν ότι ξέρουν κάτι για αυτούς απλώς κοιτάζοντάς τους, μπορεί να τους κάνει να αισθάνονται καλά ή άσχημα. Σε έναν δίκαιο κόσμο, όλοι πρέπει να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες.
Στην ενότητα “Στερεότυπα στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας και οι επιπτώσεις τους“, αναφέρονται παραδείγματα των ορισμών στο στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας.
2. Προέλευση των προκαταλήψεων
Η κατανόηση της προέλευσης των προκαταλήψεων μας επιτρέπει να διερευνήσουμε τα βαθύτερα αίτια και τους υποκείμενους μηχανισμούς που συμβάλλουν στη δημιουργία και τη διαιώνιση τους. Όλοι έχουν προκαταλήψεις, ανεξαρτήτως φύλου, εκπαίδευσης ή κοινωνικής θέσης. Αυτές μπορούν να βοηθήσουν τον εγκέφαλό μας να πάρει γρήγορες αποφάσεις, αλλά μπορεί επίσης και να μας οδηγήσουν σε διακρίσεις και λανθασμένες αποφάσεις.2
Το παρακάτω βίντεο το επεξηγεί το ρόλο που παίζει ο εγκέφαλός μας προς αυτή τη κατεύθυνση.
Οι ατομικές μας προκαταλήψεις επηρεάζονται από τα συστήματα της σκέψης και τις εμπειρίες μας.
1. Συστήματα Σκέψης
- Δύο συστήματα σκέψης: Σύστημα 1 (ασυνείδητο) και Σύστημα 2 (συνειδητό).
- Σύστημα 1: μας δίνει τη δυνατότητα να ενεργούμε γρήγορα με βάση τις αποθηκευμένες εμπειρίες.
Παράδειγμα: Όταν οδηγούμε, αντιδρούμε αμέσως όταν ένα παιδί τρέχει στο δρόμο.
- Σύστημα 2: πιο αργό, απαιτεί συνειδητή προσπάθεια.
Παράδειγμα: Όταν δίνετε προσοχή σε μια συνομιλία ή ψάχνετε για κάποιον σε ένα πλήθος.
2. Εμπειρίες
- Οι εμπειρίες διαμορφώνουν τις ασυνείδητες διεργασίες της σκέψης μας.
- Μερικές φορές αυτές οι διεργασίες μπορεί να είναι ελλιπείς ή να είναι αντίθετες με τις συνειδητές πεποιθήσεις μας (= ασυνείδητες προκαταλήψεις).
Παράδειγμα: Έχουμε την τάση να προτιμάμε ανθρώπους από τη δική μας κουλτούρα λόγω των προηγούμενων εμπειριών μας.
Σκέψεις για αναστοχασμό
- Οι ασυνείδητες προκαταλήψεις μπορεί να προκύψουν λόγω υπερφόρτωσης πληροφοριών ή περιορισμένης διαθεσιμότητας τους, λόγω ανάγκης για γρήγορες αποφάσεις και λόγω ποικιλομορφίας των πληροφοριών.
- Είναι σαν συντομεύσεις που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλός μας, ειδικά όταν νιώθουμε άγχος ή φόβο.
- Μερικές φορές αυτές οι συντομεύσεις μπορεί να προκαλέσουν άδικη μεταχείριση προς τρίτους ή διακρίσεις, επομένως είναι σημαντικό να κατανοήσει ο καθένας τις ασυνείδητες προκαταλήψεις του.
- Για να αντιμετωπίσουμε τις ασυνείδητες προκαταλήψεις, θα πρέπει να αμφισβητήσουμε τις υπάρχουσες αντιλήψεις μας και να επαναξιολογήσουμε τις εμπειρίες μας.
3. Εκδηλώσεις των Προκαταλήψεων
4. Προκαταλήψεις στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας και οι συνέπειες τους
5. Στρατηγικές κατά των προκαταλήψεων
1. Αντιστερεοτυπική νοερή απεικόνιση = σκέφτομαι μακριά από τα στερεότυπα:
Άσκηση για Αναστοχασμό
- Ποιο είναι το κύριο μήνυμα που θέλει να περάσει το βίντεο;
- Πώς και με βάση ποια χαρακτηριστικά χωρίζετε τους ανθρώπους σε ομάδες; Ποια χαρακτηριστικά τους αποδίδετε; Ποιοι λόγοι καθορίζουν αυτές τις «ταξινομήσεις», από πού προέρχονται οι προκαταλήψεις σας (φίλοι, ΜΜΕ, πολιτική);
- Τι σημαίνουν αυτές οι σκέψεις για τη διαφορετικότητα και την ένταξη στην κοινωνία μας;
Παράδειγμα ΙΙΙ: Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν βλέπετε μια γυναίκα πρόεδρο να απονείμει μετάλλιο σε μια υψηλόβαθμο στρατιωτικό; Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν βλέπετε μια μαύρη γυναίκα ως βουλευτή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Είναι αυτό κάτι περίεργο για εσάς;
Κοιτάξτε πέρα από τους αριθμούς τι κρύβεται πίσω:
- Το 69% των Ευρωπαίων πιστεύει ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό από τους άνδρες να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση τα συναισθήματά τους.
- Το 32% των μελών των εθνικών κοινοβουλίων σε ολόκληρη την ΕΕ είναι γυναίκες.
- Το 5% των εκλεγμένων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2019-2025) ανήκουν σε φυλετικές ή εθνοτικές μειονότητες.
- Το 8% των CEO σε μεγάλες εταιρείες στην ΕΕ είναι γυναίκες.
2. Εξατομίκευση = εστίαση στη μοναδικότητα κάθε ατόμου:
- Δεν πρέπει να κρίνουμε κάποιον με βάση τις πρώτες μας εντυπώσεις ή τη γνώμη μας για την ομάδα στην οποία φαίνεται να ανήκει.
- Είναι σημαντικό να αφιερώσουμε χρόνο και να γνωρίσουμε το άτομο ως άτομο.
- Μπορούμε να αμφισβητήσουμε τα στερεότυπά μας μαθαίνοντας περισσότερα για το άτομο και βλέποντας τις μοναδικές του ιδιότητες.10
Τα ακόλουθα τρία βίντεο δείχνουν πώς το θέμα της διαφορετικότητας μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία στις διαφημιστικές καμπάνιες.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Ποιο είναι το κύριο μήνυμα αυτών των βίντεο; Τι έχουν κοινό;
- Πώς σχετίζονται με τη στρατηγική της εξατομίκευσης;
- Τι σημαίνουν αυτές οι σκέψεις για τη διαφορετικότητα και την ένταξη στην κοινωνία μας;
Μελέτη Περίπτωσης: Θύμα Ενδοοικογενειακής Βίας, εξαρτημένο από ουσίες
Η Άννα είναι μια 28χρονη γυναίκα που είναι εδώ και αρκετά χρόνια σε βίαιη σχέση με τον σύντροφό της, Μαρκ. Μαζί με τη σωματική και συναισθηματική κακοποίηση, η Άννα παλεύει και με τον εθισμό από τις ουσίες. Είναι εθισμένη στην κοκαΐνη και τη χρησιμοποιεί τακτικά ως μηχανισμό αντιμετώπισης των τραυματικών εμπειριών στη σχέση της. Η Άννα έχει κάνει πολλές ανεπιτυχείς προσπάθειες να αφήσει τον Μαρκ και να ξεπεράσει τον εθισμό της.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Πώς μπορούν τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις να επηρεάσουν την κατανόηση της κοινωνίας απέναντι στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας με εθισμό στις εξαρτησιογόνες ουσίες;
- Ποιες πρόσθετες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν γυναίκες όπως η Άννα λόγω της συνύπαρξης της ενδοοικογενειακής βίας με τον εθισμό της στις ουσίες;
- Πώς θα μπορούσε η έννοια της εξατομίκευσης να βοηθήσει στη μετατόπιση της αντίληψης και της διαθέσιμης υποστήριξης για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας με εθισμό στις ουσίες;
Μελέτη Περίπτωσης: Ηλικιωμένο θύμα ενδοοικογενειακής βίας
Ο Ρόμπερτ είναι ένας 80χρονος άνδρας που ζει με τον ενήλικο γιο του, Μάικλ, τα τελευταία χρόνια. Δυστυχώς, η κατάσταση διαβίωσής τους έχει μετατραπεί σε ένα περιβάλλον ενδοοικογενειακής βίας. Ο Μάικλ κακοποιεί λεκτικά και σωματικά τον Ρόμπερτ, συχνά τον επιπλήττει και τον ξυλοκοπεί. Ο Ρόμπερτ, λόγω της μεγάλης ηλικίας του και της επιδείνωσης της υγείας του, νιώθει αβοήθητος και εγκλωβισμένος στην κατάσταση. Δεν ξέρει πώς να βρει βοήθεια ή να ξεφύγει από τη βία λόγω των σωματικών περιορισμών και της εξάρτησής του από τον γιο του.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Πώς μπορούν τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις να επηρεάσουν την αντίληψη της κοινωνίας για τα ηλικιωμένα θύματα ενδοοικογενειακής βίας;
- Ποιες πρόσθετες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν θύματα όπως ο Ρόμπερτ όσον αφορά την αναζήτηση βοήθειας και τη διαφυγή της ενδοοικογενειακής βίας λόγω της μεγάλης ηλικίας τους;
- Πώς θα μπορούσε η έννοια της εξατομίκευσης να βοηθήσει στην ευαισθητοποίηση και στην παροχή εξατομικευμένης υποστήριξης για ηλικιωμένα θύματα ενδοοικογενειακής βίας;
3. Η θεωρία της επαφής = η θετική επαφή βοηθά στη μείωση των στερεοτύπων:
- Όταν έχουμε θετικές εμπειρίες με άτομα από διαφορετικές ομάδες, μπορεί να κάνει λιγότερο πιθανό να πιστεύουμε σε στερεότυπα.11
Ορισμένες ομάδες θυμάτων κινδυνεύουν περισσότερο από άλλες να αντιμετωπίσουν στερεότυπα και ασυνείδητες προκαταλήψεις, όπως άνδρες σε ρόλο θύματος, θύματα με ειδικές ανάγκες, θύματα από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, θύματα με χαμηλό ή υψηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο και θύματα μετανάστες. Οι ακόλουθες πέντε περιπτωσιολογικές μελέτες αναδεικνούν ακριβώς αυτό.
Μελέτη Περίπτωσης: Άνδρας θύμα ενδοοικογενειακής βίας
Ο Τζον είναι ένας 35χρονος άνδρας που διατηρεί μακροχρόνια σχέση με τη σύντροφό του, Σάρα. Τους τελευταίους μήνες, η σχέση τους έχει επιδεινωθεί σημαντικά. Η Σάρα επιδεικνύει όλο και πιο επιθετική και βίαιη συμπεριφορά προς τον Τζον. Του φωνάζει, τον κακομεταχειρίζεται φραστικά και του επιτίθεται σωματικά χτυπώντας τον και κλωτσώντας τον. Ο Τζον νιώθει αβοήθητος και ντρέπεται πολύ να το πει στους φίλους του ή στην αστυνομία γιατί φοβάται ότι κανείς δεν θα τον πιστέψει, ότι δεν θα τον πάρουν στα σοβαρά ή ότι μπορεί να τον θεωρήσουν αδύναμο.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Ποια στερεότυπα και προκαταλήψεις μπορούν να φανούν σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης; Ποιες προκαταλήψεις θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις αντιλήψεις του Τζον;
- Ποιες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν οι άνδρες θύματα ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά το στίγμα και την κοινωνική αντίληψη;
- Πώς θα μπορούσε η θεωρία της επαφής να βοηθήσει στην αλλαγή της αντίληψης για τους άνδρες θύματα ενδοοικογενειακής βίας και να προωθήσει την καλύτερη δυνατή υποστήριξη τους;
Μελέτη περίπτωσης: Άτομο με αναπηρία ως θύμα ενδοοικογενειακής βίας
Η Έμιλι είναι μια 40χρονη γυναίκα με σωματική αναπηρία που είναι σε μακροχρόνιο γάμο με τον σύζυγό της, Ντέιβιντ. Τα τελευταία χρόνια, η σχέση τους έχει γίνει όλο και πιο βίαιη. Ο Ντέιβιντ κακοποιεί την Έμιλυ τόσο λεκτικά όσο και σωματικά. Την προσβάλλει λόγω της αναπηρίας της και εκμεταλλεύεται την εξάρτησή της από αυτόν για να τη χειραγωγεί και να της ασκεί έλεγχο. Η Έμιλυ αισθάνεται παγιδευμένη και νιώθει αβοήθητη καθώς η αναπηρία της θέτει επιπλέον εμπόδια για την αναζήτηση βοήθειας και την απόδραση από αυτή την καταχρηστική σχέση.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Πώς μπορεί τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις να επηρεάσουν την αντίληψη και την υποστήριξη που είναι διαθέσιμη για τα ανάπηρα θύματα ενδοοικογενειακής βίας;
- Ποιες συγκεκριμένες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν γυναίκες όπως η Έμιλυ όσον αφορά την ενδοοικογενειακή βία λόγω της αναπηρίας τους;
- Πώς θα μπορούσε η θεωρία της επαφής να βοηθήσει στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις ανάγκες και την υποστήριξη που είναι διαθέσιμη για ανάπηρα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, αναγνωρίζοντας παράλληλα τις μοναδικές εμπειρίες τους;
Μελέτη περίπτωσης: Η ενδοοικογενειακή βία σε μία σχέση ΛΟΑΤΚΙ+
Η Λίζα και η Έμμα είναι ένα ζευγάρι του ίδιου φύλου που έχουν σχέση εδώ και μερικούς μήνες και διανύουν τα τέλη της δεκαετίας των 30. Πρόσφατα, η Λίζα, η οποία προσδιορίζεται ως λεσβία, έχει αρχίσει να επιδεικνύει υβριστική συμπεριφορά προς την Έμμα, η οποία προσδιορίζεται ως αμφιφυλόφιλη. Η Λίζα προσβάλλει λεκτικά και μειώνει την Έμμα, χρησιμοποιώντας υποτιμητική γλώσσα που σχετίζεται με την αμφιφυλοφιλία της. Η Έμμα αισθάνεται παγιδευμένη και φοβάται να μιλήσει σε κάποιον γι’ αυτό, καθώς ανησυχεί για πιθανό στίγμα και διακρίσεις τόσο από την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα όσο και από την κοινωνία. Δεν θέλει να αφήσει τη Λίζα, γιατί την αγαπάει.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Πώς μπορούν τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις να επηρεάσουν την κατανόηση και τη διαθέσιμη υποστήριξη για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα;
- Ποιες πρόσθετες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν θύματα όπως η Έμμα όσον αφορά την αναζήτηση βοήθειας και την απελευθέρωση από την ενδοοικογενειακή βία μέσα σε μια σχέση ομοφυλόφιλων;
- Πώς θα μπορούσε η θεωρία της επαφής να συμβάλει στην αύξηση της ευαισθητοποίησης, στην προώθηση της ένταξης και στην παροχή εξατομικευμένης υποστήριξης στα θύματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας που βιώνουν ενδοοικογενειακή βία;
Μελέτη περίπτωσης: Θύμα ενδοοικογενειακής βίας υψηλής κοινωνικής θέσης
Η Ισαβέλλα είναι μια 35χρονη γυναίκα που ζει σε μια πολυτελή γειτονιά. Είναι παντρεμένη με τον σύζυγό της, Τσαρλς, τα τελευταία 10 χρόνια. Ο Τσαρλς, ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας, τη χτυπάει τακτικά και της λέει να καλύψει τα μελανά σημεία με τα ρούχα της. Η Ισαβέλλα φοβάται ότι η αναζήτηση βοήθειας μπορεί να οδηγήσει σε διαπόμπευση και να βλάψει τη φήμη και την κοινωνική της θέση.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Πώς μπορεί τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις σχετικά με το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο να επηρεάσουν τις αντίληψεις για την ενδοοικογενειακή βία;
- Ποιες πρόσθετες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν θύματα όπως η Ισαβέλλα, λόγω της κοινωνικοοικονομικής τους κατάστασης όσον αφορά την αναζήτηση βοήθειας και την απόδραση από βίαιες σχέσεις;
- Πώς θα μπορούσε η κατανόηση των δυναμικών στις σχέσεις, συμπεριλαμβανομένου του οικονομικού ελέγχου, να συμβάλει στη βελτίωση των συστημάτων υποστήριξης για θύματα που βρίκονται σε περιβάλλοντα υψηλού κοινωνικού κύρους όπως η Ισαβέλλα ;
Μελέτη περίπτωσης: Μετανάστρια θύμα ενδοοικογενειακής βίας
Η Amina είναι μια 30χρονη γυναίκα που μετανάστευσε σε μια νέα χώρα από μια συντηρητική, πατριαρχική κοινωνία. Αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις στη προσαρμογή της στη νέα της ζωή και κουλτούρα. Ο σύζυγος της Amina, Farid, χρησιμοποιεί το καθεστώς της ως μετανάστριας και τις περιορισμένες γλωσσικές της δεξιότητες ως εργαλεία χειραγώγησης και ελέγχου, εκμεταλλευόμενος τον φόβο της απέλασης και της απομόνωσης από την οικογένειά της και την κοινότητά της, κάτι που την κάνει να διστάζει να ζητήσει βοήθεια.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Πώς μπορεί τα πολιτιστικά στερεότυπα και οι προκαταλήψεις να επηρεάσουν τις αντιλήψεις και τη διαθέσιμη υποστήριξη στις γυναίκες μετανάστριες όπως η Amina που βιώνουν ενδοοικογενειακή βία;
- Ποιες πρόσθετες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσει η Amina λόγω του μεταναστευτικού της καθεστώτος όσον αφορά την ενδοοικογενειακή βία και την αναζήτηση βοήθειας;
- Πώς θα μπορούσε η διαπολιστισμική ευαισθησία και ευαισθητοποίηση να παίξει ρόλο στην παροχή υποστήριξης σε μετανάστες-θύματα ενδοοικογενειακής βίας, σεβόμενοι παράλληλα τις μοναδικές πολιτισμικές τους εμπειρίες;
4. Αλλάζοντας Προοπτική = βάζοντας τον εαυτό σας στη θέση του άλλου:
- Είναι σημαντικό να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε πώς μπορεί να νιώθει ή να σκέφτεται κάποιος άλλος και θα πρέπει να φανταστούμε πώς θα νιώθαμε αν ήμασταν στην κατάστασή του.12
Παραδείγματα:
Τι βλέπω; Τι διαβάζω ή ακούω;
Μια γυναίκα με μαντίλα μπαίνει στο γραφείο.
Τι σκέφτομαι; Πώς ταξινομώ τις πληροφορίες;
Η γυναίκα είναι μουσουλμάνα.
Τι νιώθω; Τι συναίσθημα μου προκαλεί η κατάσταση; Πώς κρίνω και αποφασίζω;
Η γυναίκα έχει αυτοπεποίθηση. / Λυπάμαι τη γυναίκα. / και τα λοιπά.
Τα παιχνίδια ρόλων είναι ένας καλός τρόπος για να κατανοήσουμε τον αντίκτυπο των στερεοτύπων και της ασυνείδητης προκατάληψης στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας.
Μπορείτε να βρείτε προτάσεις για παιχνίδια ρόλων στο Εκπαιδευτικό υλικό για εκπαιδευτές.
6. Πέντε βήματα για την αντιμετώπιση των προσωπικών προκαταλήψεων
Η αντιμετώπιση προσωπικών προκαταλήψεων στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας είναι σημαντική επειδή οι προκαταλήψεις μπορεί να εμποδίσουν τη δίκαιη μεταχείριση και την υποστήριξη των θυμάτων. Αυτή η ευαισθητοποίηση αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας, συμπεριλαμβανομένης της προσπάθειας για περισσότερες ίσες ευκαιρίες, την προστασία των περιθωριοποιημένων ομάδων στην κοινωνία και την αντιστάθμιση του αρνητικού αντίκτυπου των μηνυμάτων των μέσων ενημέρωσης. Η αναγνώριση και η αντιμετώπιση αυτών των προκαταλήψεων είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί ότι όλα τα θύματα λαμβάνουν τη βοήθεια και τη δικαιοσύνη που χρειάζονται, ανεξάρτητα από την προέλευση τους. Αυτά τα βήματα παρέχουν πρακτικά εργαλεία για να εντοπίσετε και να αμφισβητήσετε τις δικές σας προκαταλήψεις.13
1. Αποδεχτείτε ότι έχετε προκαταλήψεις:
- Μερικές φορές έχουμε συγκεκριμένους τρόπους σκέψης που μπορεί να μην είναι δίκαιοι για όλους.
- Είναι σημαντικό να μάθουμε περισσότερα για αυτούς τους τρόπους σκέψης και πώς μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις μας.
2. Εντοπίστε κατάστάσεις όπου συμβαίνουν λάθη:
- Υπάρχουν στιγμές που μπορεί να μην παίρνουμε τις καλύτερες αποφάσεις επειδή βιαζόμαστε ή νιώθουμε θυμό.
- Είναι καλό να ζητάμε από φίλους και συναδέλφους ανατροφοδότηση για τη συμπεριφορά μας για να κατανοήσουμε τις προτιμήσεις μας και τα μοτίβα συμπεριφοράς μας.
3. Αναλύστε το πως βλέπετε τα πράγματα:
- Όταν βλέπουμε κάτι, έχουμε σκέψεις και συναισθήματα για αυτό.
- Μπορούμε να αναρωτηθούμε τι βλέπουμε, τι σκεφτόμαστε και πώς μας κάνει να νιώθουμε.
4. Κατανοήστε από πού προέρχονται οι προκαταλήψεις:
- Οι εμπειρίες μας και η κουλτούρα που μεγαλώνουμε διαμορφώνουν το πώς βλέπουμε και κρίνουμε τα πράγματα.
- Μπορούμε να σκεφτούμε από πού προήλθαν οι ιδέες μας και πώς μπορεί να διαφέρουν από άλλες.
5. Συνειδητοποιήστε και μειώστε τις προκαταλήψεις σας:
- Εάν αντιληφθούμε ότι έχουμε προκαταλήψεις, μπορούμε να δουλέψουμε για να τις αλλάξουμε.
- Το να μάθουμε περισσότερα για διάφορα θέματα μπορεί να μας βοηθήσει να διεξάγουμε πιο δίκαια συμπεράσματα.
Εκπαιδευτικό υλικό που θα χρησιμοποιηθεί για ένα εργαστήριο ή για την ενημέρωση σας μπορείτε να βρείτε εδώ.
Πηγές
- Anti-Bias. Unconscious Bias, Stereotype und Vorurteile (in German). https://www.anti-bias.eu/wissen/definitionen/unconsciousbias-definition/ ↩︎
- Anti-Bias. Denkfehler! Wie Unconscious Bias entstehen (in German). https://www.anti-bias.eu/wissen/entstehung-von-bias/denkfehler-wie-unconscious-bias-entstehen/ ↩︎
- Anti-Bias. Biases von A-Z (in German). https://www.anti-bias.eu/wissen/biases-von-a-z/ ↩︎
- The Center for Relationship Abuse Awareness. Gender Norms and Gender Role Expectations. https://stoprelationshipabuse.org/action/rape-culture/#genderroleexpectations ↩︎
- The Center for Relationship Abuse Awareness. Gender Norms and Gender Role Expectations. https://stoprelationshipabuse.org/action/rape-culture/#genderroleexpectations ↩︎
- The Center for Relationship Abuse Awareness. Objectification. https://stoprelationshipabuse.org/action/rape-culture/#objectification ↩︎
- The Center for Relationship Abuse Awareness. Trans-Misogyny. https://stoprelationshipabuse.org/action/rape-culture/#trans%20misogyny ↩︎
- The Center for Relationship Abuse Awareness. Avoiding Victim Blaming. https://stoprelationshipabuse.org/educated/avoiding-victim-blaming/ ↩︎
- Anti-Bias. Counterstereotype Imaging – Stereotype wegdenken (in German). https://www.anti-bias.eu/anti-bias-strategien/schritte-gegen-persoenliche-bias/counterstereotype-imaging/ ↩︎
- Anti-Bias. Individuation – auf die Einzigartigkeit jedes Menschen fokussieren (in German). https://www.anti-bias.eu/anti-bias-strategien/schritte-gegen-persoenliche-bias/individuation/ ↩︎
- Anti-Bias. Kontakttheorie – Kontakt hilft Stereotype und Vorurteile zu reduzieren (in German). https://www.anti-bias.eu/anti-bias-strategien/schritte-gegen-persoenliche-bias/kontakttheorie/ ↩︎
- Anti-Bias. Perspektivenübernahme – in die Schuhe des Gegenübers schlüpfen (in German). https://www.anti-bias.eu/anti-bias-strategien/schritte-gegen-persoenliche-bias/perspektivenuebernahme/ ↩︎
- Anti-Bias. 5 Schritte gegen persönliche Biases (in German). https://www.anti-bias.eu/anti-bias-strategien/schritte-gegen-persoenliche-bias/5-schritte-gegen-persoenliche-bias/ ↩︎