1. Ορισμοί
2. Προέλευση των προκαταλήψεων
3. Εκδηλώσεις των προκαταλήψεων
4. Προκαταλήψεις στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας και οι συνέπειες τους
5. Στρατηγικές κατά των προκαταλήψεων
6. Πέντε βήματα για την αντιμετώπιση των προσωπικών προκαταλήψεων
Εισαγωγή
Καλώς ήρθατε στην Ενότητα 8 με θέμα «Στερεότυπα και ασυνείδητες προκαταλήψεις». Σε αυτή την ενότητα, θα διερευνήσετε τον αντίκτυπο των στερεοτύπων και των ασυνείδητων προκαταλήψεων στις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές. Θα κατανοήσετε καλύτερα γιατί τα στερεότυπα και οι ασυνείδητες προκαταλήψεις παίζουν σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας. Η αξιολόγηση και η αντιμετώπιση αυτών των προκαταλήψεων είναι ζωτικής σημασίας, καθώς οι προκαταλήψεις μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και ερμηνεύουμε καταστάσεις. Κατά συνέπεια, μπορούν να οδηγήσουν σε άδικες αξιολογήσεις και παρανοήσεις σχετικά με τα θύματα και τους δράστες ενδοοικογενειακής βίας, και αναπόφευκτα να συμβάλλουν στη στοχοποίηση των θυμάτων ή στη μείωση της σοβαρότητας της κακοποίησης. Η Ενότητα 8 στοχεύει στο να παρέχει τις γνώσεις και τα εργαλεία που απαιτούνται για να αμφισβητήσετε τα στερεότυπα και να αντιμετωπίσετε ασυνείδητες προκαταλήψεις.
Στόχοι μάθησης
+ Η κατανοήση της προέλευσης και των παραγόντων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη των ασυνείδητων προκαταλήψεων και στερεοτύπων
+ Ο ορισμός βασικών όρων που σχετίζονται με ασυνείδητες μεροληψίες, στερεότυπα και προκαταλήψεις
+ H διερεύνηση των παραγόντων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη των ασυνείδητων προκαταλήψεων
+ Ο προσδιορισμός και η κατηγοριοποίηση διαφορετικών τύπων προκαταλήψεων και του αντίκτυπου τους στη λήψη αποφάσεων και στη συμπεριφορά
+ Η αναγνώριση και η ανάλυση περιπτώσεων ασυνείδητης μεροληψίας σε καθημερινές καταστάσεις και ιδιαίτερα στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας. Η αναγώριση της επιρροής των ασυνείδητων μοτίβων μη λεκτικής συμπεριφοράς στην επικοινωνία
+ Ο αναστοχασμός για τον εντοπισμό των προσωπικών ασυνείδητων συμπεριφορών και η ανάπτυξη στρατηγικών για την αντιμετώπιση ευαίσθητων καταστάσεων στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας
+ Η εφαρμογή της αποκτηθείσας γνώσης σε μελέτες περιπτώσεων της καθημερινότητας για την ανάπτυξη και εφαρμογή συγκεκριμένων εναλλακτικών προτάσεων
+ Η κατανόηση της σύνδεσης των γνωστικών ασυνείδητων μοτίβων με τις έννοιες της διαφορετικότητας και της ενσωμάτωσης
Αφιερώστε χρόνο για να σκεφτείτε για την εικόνα.
- Ποια είναι η αρχική σας αντίδραση σε αυτή την εικόνα;
- Υπάρχουν κάποιοι παραδοσιακοί ρόλοι φύλου που σας έρχονται στο μυαλό όταν βλέπετε αυτήν την εικόνα; Αν ναι, ποιοι;
- Πώς αυτή η εικόνα προκαλεί ή ενισχύει τους παραδοσιακούς ρόλους των φύλων;
- Τι υποθέσεις κάνετε εσείς όταν βλέπετε έναν άνδρα να ασχολείται με μια δραστηριότητα που παραδοσιακά συνδέεται με γυναίκες;
1. Ορισμοί
Καθώς είναι σημαντικό να καλλιεργηθεί η αυτογνωσία, να εντοπιστούν οι όποιες επιβλαβείς στάσεις και συμπεριφορές και να επισημανθούν οι ευρύτερες κοινωνικές προεκτάσεις αυτών των φαινομένων, σε αυτή την ενότητα παρουσιάζονται οι ορισμοί της μεροληψίας, των στερεοτύπων, των προκαταλήψεων και των διακρίσεων.1
Μεροληψία
Διαστρεβλωμένες γνωστικές αντιλήψεις που συχνά συμβαίνουν ασυνείδητα και οδηγούν σε λανθασμένες κρίσεις και λήψη αποφάσεων.
Εξήγηση: Ο εγκέφαλός μας μερικές φορές χωρίς καν να το καταλάβουμε κάνει ψευδείς εκτιμήσεις όταν κρίνουμε πράγματα ή παίρνουμε αποφάσεις.
Στερεότυπα
Γενικευμένες κρίσεις που κατηγοριοποιούν τα άτομα βάση ελλιπούς γνώσης για τις κοινωνικές ομάδες στις οποίες οι άλλοι πιστεύουν ότι ανήκουν, οδηγώντας σε ορισμένες προσδοκίες για τη συμπεριφορά και τις ικανότητές τους.
Εξήγηση: Οι άνθρωποι μερικές φορές πιστεύουν ότι όλοι σε μια συγκεκριμένη ομάδα συμπεριφέρονται ή φαίνονται το ίδιο, παρόλο που δεν γνωρίζουν πολύ καλά όλους σε αυτήν την ομάδα.
Προκαταλήψεις
Συναισθηματικά φορτισμένες αξιολογήσεις ατόμων από συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, που συχνά προέρχονται από την παρουσία στερεοτύπων.
Εξήγηση: Μερικές φορές, οι άνθρωποι έχουν έντονα συναισθήματα για ορισμένες ομάδες ανθρώπων, νομίζοντας ότι είναι καλύτεροι ή χειρότεροι με βάση αυτά που άκουσαν ή πιστεύουν.
Διακρίσεις
Συμπεριφορική απόκριση σε στερεότυπες αξιολογήσεις, που μπορεί να έχουν αρνητικές ή θετικές επιπτώσεις και μπορεί να αναφέρονται ως προνόμια στο πλαίσιο των ίσων ευκαιριών.
Εξήγηση: Όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τους άλλους με διαφορετικό τρόπο επειδή πιστεύουν ότι ξέρουν κάτι για αυτούς απλώς κοιτάζοντάς τους, μπορεί να τους κάνει να αισθάνονται καλά ή άσχημα. Σε έναν δίκαιο κόσμο, όλοι πρέπει να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες.
Στην ενότητα “Στερεότυπα στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας και οι επιπτώσεις τους“, αναφέρονται παραδείγματα των ορισμών στο στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας.
2. Προέλευση των προκαταλήψεων
Η κατανόηση της προέλευσης των προκαταλήψεων μας επιτρέπει να διερευνήσουμε τα βαθύτερα αίτια και τους υποκείμενους μηχανισμούς που συμβάλλουν στη δημιουργία και τη διαιώνιση τους. Όλοι έχουν προκαταλήψεις, ανεξαρτήτως φύλου, εκπαίδευσης ή κοινωνικής θέσης. Αυτές μπορούν να βοηθήσουν τον εγκέφαλό μας να πάρει γρήγορες αποφάσεις, αλλά μπορεί επίσης και να μας οδηγήσουν σε διακρίσεις και λανθασμένες αποφάσεις.2
Το παρακάτω βίντεο το επεξηγεί το ρόλο που παίζει ο εγκέφαλός μας προς αυτή τη κατεύθυνση.
Οι ατομικές μας προκαταλήψεις επηρεάζονται από τα συστήματα της σκέψης και τις εμπειρίες μας.
1. Συστήματα Σκέψης
- Δύο συστήματα σκέψης: Σύστημα 1 (ασυνείδητο) και Σύστημα 2 (συνειδητό).
- Σύστημα 1: μας δίνει τη δυνατότητα να ενεργούμε γρήγορα με βάση τις αποθηκευμένες εμπειρίες.
Παράδειγμα: Όταν οδηγούμε, αντιδρούμε αμέσως όταν ένα παιδί τρέχει στο δρόμο.
- Σύστημα 2: πιο αργό, απαιτεί συνειδητή προσπάθεια.
Παράδειγμα: Όταν δίνετε προσοχή σε μια συνομιλία ή ψάχνετε για κάποιον σε ένα πλήθος.
2. Εμπειρίες
- Οι εμπειρίες διαμορφώνουν τις ασυνείδητες διεργασίες της σκέψης μας.
- Μερικές φορές αυτές οι διεργασίες μπορεί να είναι ελλιπείς ή να είναι αντίθετες με τις συνειδητές πεποιθήσεις μας (= ασυνείδητες προκαταλήψεις).
Παράδειγμα: Έχουμε την τάση να προτιμάμε ανθρώπους από τη δική μας κουλτούρα λόγω των προηγούμενων εμπειριών μας.
Σκέψεις για αναστοχασμό
- Οι ασυνείδητες προκαταλήψεις μπορεί να προκύψουν λόγω υπερφόρτωσης πληροφοριών ή περιορισμένης διαθεσιμότητας τους, λόγω ανάγκης για γρήγορες αποφάσεις και λόγω ποικιλομορφίας των πληροφοριών.
- Είναι σαν συντομεύσεις που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλός μας, ειδικά όταν νιώθουμε άγχος ή φόβο.
- Μερικές φορές αυτές οι συντομεύσεις μπορεί να προκαλέσουν άδικη μεταχείριση προς τρίτους ή διακρίσεις, επομένως είναι σημαντικό να κατανοήσει ο καθένας τις ασυνείδητες προκαταλήψεις του.
- Για να αντιμετωπίσουμε τις ασυνείδητες προκαταλήψεις, θα πρέπει να αμφισβητήσουμε τις υπάρχουσες αντιλήψεις μας και να επαναξιολογήσουμε τις εμπειρίες μας.
3. Εκδηλώσεις των Προκαταλήψεων
4. Προκαταλήψεις στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας και οι συνέπειες τους
Οι νόρμες του φύλου και οι προσδοκίες που απορρέουν από τους έμφυλους ρόλους
Οι νόρμες του φύλου αναφέρονται στα πρότυπα που τίθενται στα άτομα σε μια κοινωνία, με τα οποία συστήνονται, ενεργούν και εκφράζονται με βάση το φύλο που τους έχει ανατεθεί κατά τη γέννηση.
Οι προσδοκίες για το ρόλο του φύλου αναφέρονται στους κοινωνικούς κανόνες που υπαγορεύουν στα άτομα σχετικά με το τι συνιστά «ανδρικό» και «γυναικείο».4
Βρείτε περισσότερες πληροφορίες για το φύλο στην Ενότητα 1.
Οι ρόλοι των φύλων μπορούν επίσης να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στους άνδρες. Αυτό φαίνεται, για παράδειγμα, στο φαινόμενο της τοξικής αρρενωπότητας. Η τοξική αρρενωπότητα αναφέρεται στους επιβλαβείς κοινωνικούς κανόνες που απευθύνονται σε άνδρες και αγόρια, προωθώντας την ιδέα ότι η αρρενωπότητα ή η έκφραση της αρρενωπότητας είναι το πιο σημαντικό μέρος του να «είσαι αρσενικό». Ένα παράδειγμα τοξικής αρρενωπότητας είναι η ευρέως χρησιμοποιούμενη φράση «τα αγόρια δεν κλαίνε» που διδάσκει στα αγόρια ότι δεν πρέπει να εκφράζουν συναισθήματα και ότι αν το κάνουν, χάνουν την αρρενωπότητά τους.5
Άσκηση για Αναστοχασμό
Πώς απεικονίζονται οι άντρες σε σχέση με τον ανδρισμό στις ταινίες της Disney; Τι αρνητικές συνέπειες μπορεί να έχει για τα αγόρια μια τέτοια αναπαράσταση του ανδρισμού;
Ο Tony Porter δίνει σε μια ομιλία TED ένα παράδειγμα για το πώς οι κοινωνικές ιδέες για τον ανδρισμό συμβάλλουν στην αποδοχή της βίας κατά των γυναικών.
Άσκηση για Αναστοχασμό
Πώς μπορούν οι ιδέες της κοινωνίας για τον ανδρισμό να συμβάλουν στην αποδοχή της βίας κατά των γυναικών;
Οι άνδρες ως θύματα ενδοοικογενειακής βίας
Οι προσδοκίες για τους ρόλους των φύλων έχουν οδηγήσει σε μια «θηλυκοποίηση της θυματοποίησης», με αποτέλεσμα μόνο οι γυναίκες να θεωρούνται θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Οι γυναίκες θεωρούνται «αδύναμες και αξιόπιστες», ενώ οι άνδρες γίνονται πάντα αντιληπτοί ως δράστες. Αυτό οδηγεί στην παράβλεψη και την άρνηση ότι οι άνδρες μπορούν επίσης να αποτελούν θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Λόγω των πολιτισμικοποιημένων κοινωνικών απόψεων για τον ανδρισμό, οι άνδρες θύματα ενδοοικογενειακής βίας αναφέρουν τη βία ακόμη λιγότερο συχνά από τις γυναίκες. Ως εκ τούτου, η κακοποίησή τους μπορεί να κλιμακωθεί και να οδηγήσει σε απειλητικά για τη ζωή περιστατικά. Το ακόλουθο podcast για την «ιστορία του Παύλου» δίνει φωνή στο αρσενικό θύμα Παύλο.
Εργασίες για προβληματισμό:
1. Ποια είναι τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι άνδρες όταν καταγγέλλουν τη βία που βιώνουν σε μια σχέση;
2. Ποια είναι τα εμπόδια που μπορούν να δημιουργήσουν οι πολιτισμικές αντιλήψεις για την αρρενωπότητα για τα άρρενα θύματα ενδοοικογενειακής βίας που αναζητούν βοήθεια από φορείς, τον νομικό τομέα και τον τομέα της υγείας;
3. Πώς μπορούν οι πολιτισμικές αντιλήψεις για την αρρενωπότητα να επηρεάσουν τη συμπεριφορά αναζήτησης βοήθειας σε άνδρες θύματα ενδοοικογενειακής βίας;
4. Πώς μπορούν οι προκαταλήψεις λόγω φύλου των ανδρών να συμβάλουν στην άποψη/προβληματισμό τους σχετικά με τη δική τους εμπειρία ενδοοικογενειακής βίας;
Η αντικειμενοποίηση των γυναικών στα μέσα
Η αντικειμενοποίηση των γυναικών και η σεξουαλοποίηση της βίας είναι έκδηλα σε διαφημίσεις, μουσικά βίντεο, βιντεοπαιχνίδια, ταινίες, πορνογραφία και σε άλλα πλαίσια (σεξιστική γλώσσα, παρενόχληση στο δρόμο). Η αντικειμενοποίηση των γυναικών καθιστά δυσκολότερη την καλλιέργεια ενσυναίσθησης προςγυναίκες που έχουν υποστεί κακοποίηση ή σεξουαλική βία.6
Άσκηση
Γνωρίζετε πρόσφατα παραδείγματα αυτού του φαινομένου στα μέσα ενημέρωσης; Εάν όχι, αφιερώστε 10 λεπτά για να κάνετε κάποια έρευνα.
Παράδειγμα : Robin Thicke – Blurred Lines (Θολές Γραμμές)
Lyrics
Όλοι όρθιοι
Γειά, Γειά, Γειά
Γειά, Γειά, Γειά (Uh)
Γειά, Γειά, Γειά (Ha-ha!) (Woo!)
Συντονίστε με
Εάν δεν μπορείτε να ακούσετε τι προσπαθώ να πω (Γεια κορίτσι, έλα εδώ!)
Εάν δεν μπορείτε να διαβάσετε από την ίδια σελίδα (hey)
Ίσως κουφαίνομαι (Hey, hey, hey)
Ίσως τυφλώνομαι (Hey, hey, hey)
Ίσως δεν έχω το μυαλό μου (Hey, hey, hey)
Εντάξει, τώρα ήταν κοντά
Προσπάθησε να σε εξημερώσει
Αλλά είσαι ένα ζώο
Μωρό μου, είναι στη φύση σου (Meow)
Απλώς άσε με να σε ελευθερώσω (Hey, hey, hey)
Δεν χρειάζεσαι κανέναν να σε πάρει (Hey, hey, hey)
Αυτός ο άντρας δεν είναι ο δημιουργός σου (Hey, hey, hey)
Και γι’ αυτό θα πάρω ένα καλό κορίτσι (Σηκωθείτε όλοι)
Ξέρω ότι το θέλεις (hey) ξέρω ότι το θέλεις
ξέρω ότι το θέλεις
Είσαι καλό κορίτσι (Hey, hey)
Δεν μπορώ να το αφήσω να με προσπεράσει (Ω ναι)
Είσαι μακριά από τη πλαστική ομορφιά (Εντάξει)
Έλα να φτιαχτούμε
Μισώ αυτές τις θολές γραμμές
Ξέρω ότι το θέλεις (Hey)
Ξέρω ότι το θέλεις (Ω-ω-ω-ω, ναι-ναι) Ξέρω ότι το θέλεις
Αλλά είσαι καλό κορίτσι (Αχ, γεια) Ο τρόπος που με πιάνεις Με κάνει να θέλω να γίνω πρόστυχος (Αχ, γεια, γεια) Προχώρα, φτιάξε με (Σηκωθείτε όλοι) (Ελάτε!)
Γιατί τα φτιάνουν τα όνειρα
όταν αυτά φοράνε παντελόνια; (Γιατί;)
Γιατί τον θέλουμε τον ατμό;
Είσαι η πιο ωραία γκόμενα εδώ μέσα
Νιώθω τόσο τυχερός (Hey, hey, hey)
Θες να με αγκαλιάσεις (Hey, hey, hey)
Ποιες ομοιοκαταληξίες πάνε με το να με αγκαλιάσεις; (Hey, hey, hey)
Nαι! (Σηκωθείτε όλοι πάνω)
Εντάξει τώρα ήταν κοντά
Προσπάθησε να σε εξημερώσει
Αλλά είσαι ένα ζώο
Μωρό μου, είναι στη φύση σου (Uh-huh)
Απλώς άσε με να σε ελευθερώσω (Hey, hey, hey) (Uh-huh)
Δεν χρειάζεσαι κανέναν να σε πάρει (Hey, hey, hey) (Uh-huh)
Αυτός ο άντρας δεν είναι ο δημιουργός σου (Hey, hey, hey) (Uh-huh)
Και γι’ αυτό θα πάρω ένα καλό κορίτσι (Σηκωθείτε όλοι)
Ξέρω ότι το θέλεις
Ξέρω ότι το θέλεις (Hey)
Ξέρω ότι το θέλεις
Αλλά είσαι καλό κορίτσι
Δεν μπορώ να το αφήσω να με προσπεράσει (Ω ναι)
Είσαι μακριά από τη πλαστική ομορφιά (Εντάξει)
Έλα να φτιαχτούμε (Σηκωθείτε όλοι)
Μισώ αυτές τις θολές γραμμές (μισώ τις γραμμές)
Ξέρω ότι το θέλεις (μισώ τις γραμμές)
Ξέρω ότι το θέλεις (Ω-ω-ω-ω, ναι-ναι)
Ξέρω ότι το θέλεις
Αλλά είσαι καλό κορίτσι (Αχ, γεια)
Ο τρόπος που με πιάνεις
Με κάνει να θέλω να γίνω πρόστυχος (Αχ, γεια, γεια)
Προχώρα, φτιάξε με (Σηκωθείτε όλοι) (Ελάτε!)
Ένα πράγμα σε ρωτάω.
Ασε με να είμαι αυτός που θα βάλεις πίσω τον κώλο σου.
Yo, από το Μαλιμπού, στο Παρίσι boo
Ναι, είχα μια σκύλα.,
Αλλά δεν είναι τόσο κακή όσο εσύ.
Πάρε με όταν περάσεις.
Θα σου δώσω κάτι αρκετά μεγάλο
Να σου κόψω τον κώλο στα δύο
Γλίστρα πάνω του ακόμα και εάν είσαι πρόχειρα ντυμένη
Είναι σχεδόν αφόρητο.Και σε εκατό χρόνια δεν θα τολμούσα
Γλυκιά μου, δεν είσαι εκεί όταν είμαι εγώ.
Στο μπαρ, άσε με να περάσω.
Τίποτα σαν τον τελευταίο σου.,
Είναι πολύ τίμιος για σένα.
Δεν χτυπάει αυτό τον κώλο ούτε τράβα τα μαλλιά σου έτσι.
Έτσι, παρατητώ και σε περιμένω να χαιρετήσεις τον πραγματικό εραστή
Δεν μπορούν πολλές γυναίκες να αρνηθούν αυτόν το νταβατζή
Είμαι καλό παιδί, αλλά μην μπερδεύεσαι (Σηκωθείτε όλοι)
Κούνα το κώλο σου, πέσε κάτω, Σήκω πάνω.
Κάν ‘ το σαν να πονάει, σαν να πονάει.
Τι δεν σου αρέσει η δουλειά;
Μωρό μου, μπορείς να αναπνεύσεις;
Το πήρα από την Τζαμάικα.
Πάντα δουλεύει για μένα.
Τέρμα η υποκρισία.
Γιατί τώρα κερδίζεις.
Εδώ είναι η αρχή μας
Πάντα ήθελα ένα καλό κορίτσι.
Ξέρω ότι το θέλεις
Ξέρω ότι το θέλεις
Ξέρω ότι το θέλεις
Είσαι καλό κορίτσι.
Δεν μπορώ να το αφήσω να με προσπεράσει.
Είσαι μακριά από τη πλαστική ομορφιά.
Μιλάμε για την καταστροφή.
Μισώ αυτές τις θολές γραμμές
Ξέρω ότι το θέλεις
Ξέρω ότι το θέλεις
Ξέρω ότι το θέλεις
Αλλά είσαι καλό κορίτσι.
Ο τρόπος που με πιάνεις
Πρέπει να θες να γίνεις κακός.
Έλα, έλα.Σηκωθείτε όλοι
Άσκηση για Αναστοχασμό
Το Blurred Lines του Robin Thicke έχει ονομαστεί ως ο «ο ύμνος του βιασμού». Γιατί πιστεύεις ότι ονομάστηκε έτσι αυτό το τραγούδι; Τι μήνυμα στέλνει αυτό το τραγούδι;
Υποθέσεις διασήμων
Chris Brown
Το 2009, ο Chris Brown χτύπησε τη Rihanna και εμφανίστηκαν στα Μέσα φωτογραφίες με το ματωμένο πρόσωπό της. Μετά τη δημοσιοποίηση αυτών των πληροφοριών, η κοινωνία δεν επικεντρώθηκε στις ενέργειες του Chris Brown, αλλά κατηγόρησε τη Rihanna.
Εδώ είναι ένας απολογισμός του τι πραγματικά συνέβη, από την ένορκη κατάθεση του Chris Brown.
Ακόμη και μετά τη δημοσιοποίηση των γεγονότων της υπόθεσης, συνεχίστηκε η ενοχοποίηση του θύματος. Οι άνθρωποι συνέχισαν να κατηγορούν το θύμα εστιάζοντας στο «γιατί γύρισε πίσω» αντί να ρωτήσουν «γιατί το έκανε αυτό ο Κρις Μπράουν;» ή «γιατί η κοινωνία μας συνεχίζει να δέχεται ενδοοικογενειακή βία;»
Άσκηση για Αναστοχασμό
Γιατί πιστεύεις ότι η Rihanna έμεινε στη σχέση;
Καθώς διαβάζατε την ένορκη κατάθεση, εντοπίσατε κάποιους παράγοντες που υποδηλώνουν ότι η Rihanna ήταν σε ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο;
Δείτε την Ενότητα 5 για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Εκτίμηση επικινδυνότητας.
Harvey Weinstein
Η κακοποίηση και η επίθεση κατά γυναικών από τον Χάρβεϊ Γουάινσταϊν οδήγησε σε μεγάλη ευαισθητοποίηση γύρω από το θέμα της σεξουαλικής βίας λόγω της υψηλής θέσης του ως παραγωγού ταινιών του Χόλιγουντ και του αριθμού των θυμάτων που μίλησαν εναντίον του.
Στα τέλη του 2017, περισσότερες από 100 γυναίκες ανέφεραν τις επιθέσεις του Γουάινστιν εναντίον τους. Ο Γουάινστιν τις βίασε, εμφανίστηκε γυμνός μπροστά τους, τους ανάγκασε να του κάνουν μασάζ, τους πρόσφερε ανέλιξη στην καριέρα τους με αντάλλαγμα σεξουαλικές χάρες και πολλά άλλα. Απομακρύνθηκε από την εταιρεία του και πολλούς διεθνείς κινηματογραφικούς οργανισμούς και στη συνέχεια κατηγορήθηκε για βιασμό, εγκληματικές σεξουαλικές πράξεις, σεξουαλική παρενόχληση και σεξουαλική κακοποίηση, που οδήγησαν στη σύλληψή του. Η αρχική απάντηση του Γουάινστιν στις κατηγορίες εναντίον του ήταν μια επιστολή στην οποία ισχυριζόταν το ότι ήταν γεννημένος στη δεκαετία του ’60 ήταν η αιτία για τις συμπεριφορές του.
Οι ενέργειες του Χάρβεϊ Γουάινστιν και ως εκ τούτου η πληθώρα των ρεπορτάζ, αναζωπύρωσαν τη διεθνή καμπάνια #MeToo στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η οποία ξεκίνησε από την Tarana Burke. Αυτό το κίνημα ήταν ένα κάλεσμα ευαισθητοποίησης ενάντια σε εγκλήματα στα οποία οι άνθρωποι μοιράζονταν τις ιστορίες τους για άνδρες που τους επιτέθηκαν σεξουαλικά ή τους παρενοχλούσαν.
Μέχρι στιγμής, το κίνημα #MeToo έχει οδηγήσει σε άνευ προηγουμένου προσοχή από τα μέσα ενημέρωσης και τον πολιτικό λόγο, αλλά έχει επίσης ασκήσει πίεση στα θύματα και έχει αντιμετωπιστεί με ποικίλες αντιδράσεις.
Άσκηση για Αναστοχασμό
Είστε εξοικειωμένοι με το κίνημα #MeToo; Μπορείτε να σκεφτείτε άλλα παρόμοια κινήματα; Ποιες συνέπειες πιστεύετε ότι είχε το κίνημα #MeToo στα θύματα, τόσο θετικές όσο και αρνητικές;
Donald Trump
Υπάρχουν ηχογραφημένες αναφορές του Ντόναλντ Τραμπ στις οποίες αντικειμενοποιεί αγενώς τις γυναίκες και καυχιέται ότι διαφεύγει της δίωξης για το αδίκημα της σεξουαλικής παρενόχλησης λόγω της διασημότητας του.
Προειδοποίηση: Αυτό το πλαίσιο κειμένου περιέχει γλώσσα που ορισμένοι μπορεί να θεωρήσουν προσβλητική
Στην ηχογράφηση αναφέρει «Προσπάθησα να τη γ*ησω. Ήταν παντρεμένη. … Της την έπεσα σαν τρελός. Αλλά δεν μπορούσα να τη καταφέρω. Και ήταν παντρεμένη. Τότε ξαφνικά τη βλέπω, έχει τώρα τα μεγάλα ψεύτικα βυζιά και τα υπόλοιπα. Άλλαξε τελείως την εμφάνιση της. … Ναι, αυτή είναι, το δεκα το καλό. Καλύτερα να πάρω κάποιες παστίλιες για την αναπνοή (Tic Tac) σε περίπτωση που αρχίσω να τη φιλάω. Ξέρεις, με έλκουν αυτόματα οι όμορφες γυναίκες — αρχίζω να τις φιλάω. Είναι σαν μαγνήτης. Απλά Φιλάω. Δεν θέλω καν να περιμένω. Και όταν είσαι σταρ, σε αφήνουν να το κάνεις. Μπορείς να κάνεις τα πάντα. … Να τις αρπάξεις από το μο*νί. Μπορείς να κάνεις τα πάντα.”
Άσκηση για Αναστοχασμό
Ο Τραμπ χαρακτήρισε την ηχογραφημένη παραπάνω συνομιλία ως μία «συζήτηση των αντρών στα αποδυτήρια». Ποιοι είναι οι κίνδυνοι μιας τέτοιας αιτιολόγησης;
Εκπροσώπηση των ΛΟΑΤΚΙ+στα ΜΜΕ
Ιστορικά, τα μέσα ενημέρωσης αγνόησαν σε μεγάλο βαθμό την ύπαρξη της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+ και η πλειονότητα του περιεχομένου που παρουσίαζε τις εμπειρίες των ΛΟΑΤΚΙ+ ήταν γεμάτη από ξεπερασμένα στερεότυπα που απεικόνιζαν τα άτομα που ανήκουν στην κοινότητα αυτή είτε ως θύματα είτε ως ψυχικά άρρωστα, συμβάλλοντας στις διακρίσεις εναντίον τους.7
Η ταινία «Disclosure: Trans Lives On Screen» παρουσιάζει τη συμβολή της τρανς κοινότητας στα μέσα ενημέρωσης και την ιστορία της εκπροσώπησης των τρανς στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, ενώ αναλύει επίσης τον αντίκτυπο αυτών των χαρακτηρισμών στην ευημερία των τρανς ατόμων στην κοινωνία.
Τροφή για Σκέψη
Ποιες συνέπειες μπορεί να έχει η έλλειψη ή η ύπαρξη λανθασμένων πεποιθήσεων στη διαμόρφωση των αντιλήψεων στις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας στις σχέσεις ΛΟΑΤΚΙ+; Πώς μπορεί η ποικιλομορφία αναπαραστάσεων των μέσων ενημέρωσης να βοηθήσει στην κατάρριψη των στερεοτύπων;
Ενοχοποίηση του Θύματος
Η ενοχοποίηση των θυμάτων αναφέρεται στην τάση να θεωρούνται τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας εν μέρει ή εξ ολοκλήρου υπεύθυνα για την κακοποίηση που υφίστανται, αντί να αποδίδεται η ευθύνη στο δράστη. Αυτή η επιβλαβής συμπεριφορά πηγάζει από κοινωνικές συμπεριφορές και παρανοήσεις που επιρρίπτουν άδικα το βάρος της ευθύνης στο θύμα, υπονοώντας συχνά ότι με κάποιο τρόπο προκάλεσαν ή άξιζαν τη βία που ασκήθηκε. Η ενοχοποίηση των θυμάτων διαιωνίζει μια κουλτούρα σιωπής, κατακερματίζει τις εμπειρίες των θυμάτων και μπορεί να τα αποθαρρύνει από το να αναζητήσουν βοήθεια.8
Παραδείγματα:
- “Το θύμα τον προκάλεσε.”
- “Έχουν και οι δύο προβλήματα.”
- “Το θύμα δεν έπρεπε να τον είχε παντρευτεί.”
- “Το θύμα είχε πιεί.”
Η γλωσσολόγος και φεμινίστρια συγγραφέας Julia Penelope χρησιμοποίησε αυτά τα παραδείγματα για να δείξει πώς, ανάλογα με τη γλώσσα που χρησιμοποιείται, τα θύματα μπορεί είτε να κατηγορηθούν, είτε να αποφευχθεί το να οι δράστες.
Ο Γιάννης χτύπησε τη Μαίρη.
Αυτή η πρόταση είναι γραμμένη με ενεργητική φωνή. Είναι ξεκάθαρο ποιος διαπράττει τη βία.
Η Μαίρη χτυπήθηκε από τον Γιάννη.
Η πρόταση έχει αλλάξει σε παθητική φωνή, οπότε η Μαίρη έρχεται πρώτη.
Η Μαίρη χτυπήθηκε.
Παρατηρήστε ότι ο Γιάννης αφαιρέθηκε εντελώς από την πρόταση. Η προσοχή μας είναι εντελώς στραμμένη στη Μαίρη.
Η Μαίρη είναι μια κακοποιημένη γυναίκα.
Το να είναι μία κακοποιημένη γυναίκα είναι πλέον μέρος της ταυτότητας της Μαρίας. Ο Γιάννης δεν είναι μέρος της δήλωσης και δεν θα λογοδοτήσει για την επιλογή του να κακοποιήσει.
Η εστίαση έχει μετατοπιστεί εξ ολοκλήρου στη Μαρία και δεν είναι πλέον στον Γιάννη, ενθαρρύνοντας να εστιάσουμε στο θύμα αντί στις πράξεις του δράστη.
Άσκηση: Ενοχοποίηση του Θύματος σε περιπτώσεις Βιασμού
Η ακόλουθη άσκηση έχει σκοπό να αναδείξει τη συχνή ενοχοποίηση του θύματος που συμβαίνει σε περιπτώσεις βιασμού. Δείτε επίσης τον ορισμό «Δικαστική προκατάληψη» στην υπο-ενότητα Εκδηλώσεις των Προκαταλήψεων. Φανταστείτε εάν οι τύποι των ερωτήσεων που τίθενται συνήθως στα θύματα βιασμού τίθονταν σε ένα θύμα ληστείας. Το κείμενο που ακολουθεί έχει σκοπό να αναδείξει πώς θα προχωρούσε μια τέτοια συνέντευξη.
«Κύριε Σμιθ, σας κρατούσαν υπό την απειλή όπλου στη γωνία του First and Main;»
“Ναι.”
«Παλέψατε με τον ληστή;»
“Όχι.”
«Γιατί όχι;»
«Ήταν οπλισμένος».
«Τότε πήρατε μια συνειδητή απόφαση να συμμορφωθείτε με τις απαιτήσεις του αντί να αντισταθείτε;
«Ναι.»
«Φωνάξατε; Ζήτησατε βοήθεια;»
«Όχι, φοβόμουν».
“Κατάλαβα. Σας έχουν περιορίσει κατ’αυτό τον τρόπο ποτέ πριν;»
«Οχι.»
«Έχετε δώσει ποτέ χρήματα; «Ναι, φυσικά.»
«Και το κάνατε πρόθυμα;»
«Πού πάει αυτή η συζήτηση ;»
«Λοιπόν, ας το θέσουμε έτσι, κύριε Σμιθ. Έχετε δώσει χρήματα στο παρελθόν. Στην πραγματικότητα, έχετε μεγάλη φήμη για τη φιλανθρωπία σας. Πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι δεν το προκαλέσατε να σας πάρουν τα χρήματά σας με τη βία;» «Ακούστε, αν ήθελα…»
“Ας πάμε παρακάτω. Τι ώρα έγινε αυτό το συμβάν, κύριε Σμιθ;»
«Περίπου στις 11:00 μ.μ.»
«Ήσασταν έξω στο δρόμο στις 11:00 μ.μ.; Τι κάνατε;»
«Απλά περπατούσα».
«Απλά περπατούσατε; Ξέρετε ότι είναι επικίνδυνο να είστε έξω στο δρόμο τόσο αργά το βράδυ. Δεν είχατε αντιληφθεί ότι θα μπορούσαν να σας περιορίσουν κατ’αυτό τον τρόπο;»
«Δεν το είχα σκεφτεί».
«Τι φορούσατε εκείνη την ώρα, κύριε Σμιθ;»
«Χμμ να θυμηθώ… ένα κοστούμι. Ναι, ένα κοστούμι».
«Ένα ΑΚΡΙΒΟ κοστούμι;»
«Λοιπόν ναι. Είμαι επιτυχημένος δικηγόρος, ξέρετε».
«Με άλλα λόγια, κύριε Σμιθ, περπατούσατε στους δρόμους αργά το βράδυ με ένα κοστούμι που πρακτικά διαφήμιζε το γεγονός ότι μπορεί να είστε καλός στόχος για μερικά εύκολα χρήματα, έτσι δεν είναι; Θέλω να πω, αν δεν ξέραμε καλύτερα, κύριε Σμιθ, θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι επιδιώξατε να συμβεί αυτό, έτσι δεν είναι;»
Από το “The Legal Bias Against Rape Victims (The Rape of Mr. Smith).” Connie K. Borkenhagen, American Bar Association Journal. Απρίλιος, 1975
5. Στρατηγικές κατά των προκαταλήψεων
1. Αντιστερεοτυπική νοερή απεικόνιση = σκέφτομαι μακριά από τα στερεότυπα:
Άσκηση για Αναστοχασμό
- Ποιο είναι το κύριο μήνυμα που θέλει να περάσει το βίντεο;
- Πώς και με βάση ποια χαρακτηριστικά χωρίζετε τους ανθρώπους σε ομάδες; Ποια χαρακτηριστικά τους αποδίδετε; Ποιοι λόγοι καθορίζουν αυτές τις «ταξινομήσεις», από πού προέρχονται οι προκαταλήψεις σας (φίλοι, ΜΜΕ, πολιτική);
- Τι σημαίνουν αυτές οι σκέψεις για τη διαφορετικότητα και την ένταξη στην κοινωνία μας;
Παράδειγμα I: Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν βλέπετε μια γυναίκα πυροσβέστη ή μια γυναίκα μηχανικό; Είναι κάτι απρόσμενο για εσάς;
Κοιτάξτε πέρα από τους αριθμούς και τι κρύβεται πίσω:
- Το 35% των Ευρωπαίων πιστεύει ότι οι άνδρες είναι πιο φιλόδοξοι από τις γυναίκες.
- 36% – το πόσο λιγότερα κερδίζουν οι γυναίκες συνολικά κατά μέσο όρο σε σύγκριση με τους άνδρες.
- Το 20% των αποφοίτων στην τεχνολογία της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) είναι γυναίκες.
Παράδειγμα II: Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν βλέπετε έναν εργαζόμενο πατέρα να έχει αναλάβει ή να εποπτεύει τα καθήκοντα φροντίδας των παιδιών του; Είναι κάτι ασυνήθιστο για εσάς;
Κοιτάξτε πέρα από τους αριθμούς και τι κρύβεται πίσω:
- Το 44% των Ευρωπαίων πιστεύει ότι ο πιο σημαντικός ρόλος μιας γυναίκας είναι να φροντίζει το σπίτι και την οικογένειά της.
- Το 82% των ατόμων που εργάζονται με μερική απασχόληση για να μπορούν να φροντίσουν είναι γυναίκες.
- Το 21% των ανδρών αφιέρωναν περισσότερες από 5 ώρες την ημέρα φροντίζοντας τα παιδιά τους, σε σύγκριση με το 40% των γυναικών.
Παράδειγμα ΙΙΙ: Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν βλέπετε μια γυναίκα πρόεδρο να απονείμει μετάλλιο σε μια υψηλόβαθμο στρατιωτικό; Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν βλέπετε μια μαύρη γυναίκα ως βουλευτή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Είναι αυτό κάτι περίεργο για εσάς;
Κοιτάξτε πέρα από τους αριθμούς τι κρύβεται πίσω:
- Το 69% των Ευρωπαίων πιστεύει ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό από τους άνδρες να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση τα συναισθήματά τους.
- Το 32% των μελών των εθνικών κοινοβουλίων σε ολόκληρη την ΕΕ είναι γυναίκες.
- Το 5% των εκλεγμένων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2019-2025) ανήκουν σε φυλετικές ή εθνοτικές μειονότητες.
- Το 8% των CEO σε μεγάλες εταιρείες στην ΕΕ είναι γυναίκες.
2. Εξατομίκευση = εστίαση στη μοναδικότητα κάθε ατόμου:
- Δεν πρέπει να κρίνουμε κάποιον με βάση τις πρώτες μας εντυπώσεις ή τη γνώμη μας για την ομάδα στην οποία φαίνεται να ανήκει.
- Είναι σημαντικό να αφιερώσουμε χρόνο και να γνωρίσουμε το άτομο ως άτομο.
- Μπορούμε να αμφισβητήσουμε τα στερεότυπά μας μαθαίνοντας περισσότερα για το άτομο και βλέποντας τις μοναδικές του ιδιότητες.10
Τα ακόλουθα τρία βίντεο δείχνουν πώς το θέμα της διαφορετικότητας μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία στις διαφημιστικές καμπάνιες.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Ποιο είναι το κύριο μήνυμα αυτών των βίντεο; Τι έχουν κοινό;
- Πώς σχετίζονται με τη στρατηγική της εξατομίκευσης;
- Τι σημαίνουν αυτές οι σκέψεις για τη διαφορετικότητα και την ένταξη στην κοινωνία μας;
Μελέτη Περίπτωσης: Θύμα Ενδοοικογενειακής Βίας, εξαρτημένο από ουσίες
Η Άννα είναι μια 28χρονη γυναίκα που είναι εδώ και αρκετά χρόνια σε βίαιη σχέση με τον σύντροφό της, Μαρκ. Μαζί με τη σωματική και συναισθηματική κακοποίηση, η Άννα παλεύει και με τον εθισμό από τις ουσίες. Είναι εθισμένη στην κοκαΐνη και τη χρησιμοποιεί τακτικά ως μηχανισμό αντιμετώπισης των τραυματικών εμπειριών στη σχέση της. Η Άννα έχει κάνει πολλές ανεπιτυχείς προσπάθειες να αφήσει τον Μαρκ και να ξεπεράσει τον εθισμό της.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Πώς μπορούν τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις να επηρεάσουν την κατανόηση της κοινωνίας απέναντι στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας με εθισμό στις εξαρτησιογόνες ουσίες;
- Ποιες πρόσθετες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν γυναίκες όπως η Άννα λόγω της συνύπαρξης της ενδοοικογενειακής βίας με τον εθισμό της στις ουσίες;
- Πώς θα μπορούσε η έννοια της εξατομίκευσης να βοηθήσει στη μετατόπιση της αντίληψης και της διαθέσιμης υποστήριξης για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας με εθισμό στις ουσίες;
Μελέτη Περίπτωσης: Ηλικιωμένο θύμα ενδοοικογενειακής βίας
Ο Ρόμπερτ είναι ένας 80χρονος άνδρας που ζει με τον ενήλικο γιο του, Μάικλ, τα τελευταία χρόνια. Δυστυχώς, η κατάσταση διαβίωσής τους έχει μετατραπεί σε ένα περιβάλλον ενδοοικογενειακής βίας. Ο Μάικλ κακοποιεί λεκτικά και σωματικά τον Ρόμπερτ, συχνά τον επιπλήττει και τον ξυλοκοπεί. Ο Ρόμπερτ, λόγω της μεγάλης ηλικίας του και της επιδείνωσης της υγείας του, νιώθει αβοήθητος και εγκλωβισμένος στην κατάσταση. Δεν ξέρει πώς να βρει βοήθεια ή να ξεφύγει από τη βία λόγω των σωματικών περιορισμών και της εξάρτησής του από τον γιο του.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Πώς μπορούν τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις να επηρεάσουν την αντίληψη της κοινωνίας για τα ηλικιωμένα θύματα ενδοοικογενειακής βίας;
- Ποιες πρόσθετες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν θύματα όπως ο Ρόμπερτ όσον αφορά την αναζήτηση βοήθειας και τη διαφυγή της ενδοοικογενειακής βίας λόγω της μεγάλης ηλικίας τους;
- Πώς θα μπορούσε η έννοια της εξατομίκευσης να βοηθήσει στην ευαισθητοποίηση και στην παροχή εξατομικευμένης υποστήριξης για ηλικιωμένα θύματα ενδοοικογενειακής βίας;
3. Η θεωρία της επαφής = η θετική επαφή βοηθά στη μείωση των στερεοτύπων:
- Όταν έχουμε θετικές εμπειρίες με άτομα από διαφορετικές ομάδες, μπορεί να κάνει λιγότερο πιθανό να πιστεύουμε σε στερεότυπα.11
Ορισμένες ομάδες θυμάτων κινδυνεύουν περισσότερο από άλλες να αντιμετωπίσουν στερεότυπα και ασυνείδητες προκαταλήψεις, όπως άνδρες σε ρόλο θύματος, θύματα με ειδικές ανάγκες, θύματα από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, θύματα με χαμηλό ή υψηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο και θύματα μετανάστες. Οι ακόλουθες πέντε περιπτωσιολογικές μελέτες αναδεικνούν ακριβώς αυτό.
Μελέτη Περίπτωσης: Άνδρας θύμα ενδοοικογενειακής βίας
Ο Τζον είναι ένας 35χρονος άνδρας που διατηρεί μακροχρόνια σχέση με τη σύντροφό του, Σάρα. Τους τελευταίους μήνες, η σχέση τους έχει επιδεινωθεί σημαντικά. Η Σάρα επιδεικνύει όλο και πιο επιθετική και βίαιη συμπεριφορά προς τον Τζον. Του φωνάζει, τον κακομεταχειρίζεται φραστικά και του επιτίθεται σωματικά χτυπώντας τον και κλωτσώντας τον. Ο Τζον νιώθει αβοήθητος και ντρέπεται πολύ να το πει στους φίλους του ή στην αστυνομία γιατί φοβάται ότι κανείς δεν θα τον πιστέψει, ότι δεν θα τον πάρουν στα σοβαρά ή ότι μπορεί να τον θεωρήσουν αδύναμο.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Ποια στερεότυπα και προκαταλήψεις μπορούν να φανούν σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης; Ποιες προκαταλήψεις θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις αντιλήψεις του Τζον;
- Ποιες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν οι άνδρες θύματα ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά το στίγμα και την κοινωνική αντίληψη;
- Πώς θα μπορούσε η θεωρία της επαφής να βοηθήσει στην αλλαγή της αντίληψης για τους άνδρες θύματα ενδοοικογενειακής βίας και να προωθήσει την καλύτερη δυνατή υποστήριξη τους;
Μελέτη περίπτωσης: Άτομο με αναπηρία ως θύμα ενδοοικογενειακής βίας
Η Έμιλι είναι μια 40χρονη γυναίκα με σωματική αναπηρία που είναι σε μακροχρόνιο γάμο με τον σύζυγό της, Ντέιβιντ. Τα τελευταία χρόνια, η σχέση τους έχει γίνει όλο και πιο βίαιη. Ο Ντέιβιντ κακοποιεί την Έμιλυ τόσο λεκτικά όσο και σωματικά. Την προσβάλλει λόγω της αναπηρίας της και εκμεταλλεύεται την εξάρτησή της από αυτόν για να τη χειραγωγεί και να της ασκεί έλεγχο. Η Έμιλυ αισθάνεται παγιδευμένη και νιώθει αβοήθητη καθώς η αναπηρία της θέτει επιπλέον εμπόδια για την αναζήτηση βοήθειας και την απόδραση από αυτή την καταχρηστική σχέση.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Πώς μπορεί τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις να επηρεάσουν την αντίληψη και την υποστήριξη που είναι διαθέσιμη για τα ανάπηρα θύματα ενδοοικογενειακής βίας;
- Ποιες συγκεκριμένες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν γυναίκες όπως η Έμιλυ όσον αφορά την ενδοοικογενειακή βία λόγω της αναπηρίας τους;
- Πώς θα μπορούσε η θεωρία της επαφής να βοηθήσει στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις ανάγκες και την υποστήριξη που είναι διαθέσιμη για ανάπηρα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, αναγνωρίζοντας παράλληλα τις μοναδικές εμπειρίες τους;
Μελέτη περίπτωσης: Η ενδοοικογενειακή βία σε μία σχέση ΛΟΑΤΚΙ+
Η Λίζα και η Έμμα είναι ένα ζευγάρι του ίδιου φύλου που έχουν σχέση εδώ και μερικούς μήνες και διανύουν τα τέλη της δεκαετίας των 30. Πρόσφατα, η Λίζα, η οποία προσδιορίζεται ως λεσβία, έχει αρχίσει να επιδεικνύει υβριστική συμπεριφορά προς την Έμμα, η οποία προσδιορίζεται ως αμφιφυλόφιλη. Η Λίζα προσβάλλει λεκτικά και μειώνει την Έμμα, χρησιμοποιώντας υποτιμητική γλώσσα που σχετίζεται με την αμφιφυλοφιλία της. Η Έμμα αισθάνεται παγιδευμένη και φοβάται να μιλήσει σε κάποιον γι’ αυτό, καθώς ανησυχεί για πιθανό στίγμα και διακρίσεις τόσο από την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα όσο και από την κοινωνία. Δεν θέλει να αφήσει τη Λίζα, γιατί την αγαπάει.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Πώς μπορούν τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις να επηρεάσουν την κατανόηση και τη διαθέσιμη υποστήριξη για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα;
- Ποιες πρόσθετες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν θύματα όπως η Έμμα όσον αφορά την αναζήτηση βοήθειας και την απελευθέρωση από την ενδοοικογενειακή βία μέσα σε μια σχέση ομοφυλόφιλων;
- Πώς θα μπορούσε η θεωρία της επαφής να συμβάλει στην αύξηση της ευαισθητοποίησης, στην προώθηση της ένταξης και στην παροχή εξατομικευμένης υποστήριξης στα θύματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας που βιώνουν ενδοοικογενειακή βία;
Μελέτη περίπτωσης: Θύμα ενδοοικογενειακής βίας υψηλής κοινωνικής θέσης
Η Ισαβέλλα είναι μια 35χρονη γυναίκα που ζει σε μια πολυτελή γειτονιά. Είναι παντρεμένη με τον σύζυγό της, Τσαρλς, τα τελευταία 10 χρόνια. Ο Τσαρλς, ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας, τη χτυπάει τακτικά και της λέει να καλύψει τα μελανά σημεία με τα ρούχα της. Η Ισαβέλλα φοβάται ότι η αναζήτηση βοήθειας μπορεί να οδηγήσει σε διαπόμπευση και να βλάψει τη φήμη και την κοινωνική της θέση.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Πώς μπορεί τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις σχετικά με το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο να επηρεάσουν τις αντίληψεις για την ενδοοικογενειακή βία;
- Ποιες πρόσθετες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν θύματα όπως η Ισαβέλλα, λόγω της κοινωνικοοικονομικής τους κατάστασης όσον αφορά την αναζήτηση βοήθειας και την απόδραση από βίαιες σχέσεις;
- Πώς θα μπορούσε η κατανόηση των δυναμικών στις σχέσεις, συμπεριλαμβανομένου του οικονομικού ελέγχου, να συμβάλει στη βελτίωση των συστημάτων υποστήριξης για θύματα που βρίκονται σε περιβάλλοντα υψηλού κοινωνικού κύρους όπως η Ισαβέλλα ;
Μελέτη περίπτωσης: Μετανάστρια θύμα ενδοοικογενειακής βίας
Η Amina είναι μια 30χρονη γυναίκα που μετανάστευσε σε μια νέα χώρα από μια συντηρητική, πατριαρχική κοινωνία. Αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις στη προσαρμογή της στη νέα της ζωή και κουλτούρα. Ο σύζυγος της Amina, Farid, χρησιμοποιεί το καθεστώς της ως μετανάστριας και τις περιορισμένες γλωσσικές της δεξιότητες ως εργαλεία χειραγώγησης και ελέγχου, εκμεταλλευόμενος τον φόβο της απέλασης και της απομόνωσης από την οικογένειά της και την κοινότητά της, κάτι που την κάνει να διστάζει να ζητήσει βοήθεια.
Άσκηση για αναστοχασμό
- Πώς μπορεί τα πολιτιστικά στερεότυπα και οι προκαταλήψεις να επηρεάσουν τις αντιλήψεις και τη διαθέσιμη υποστήριξη στις γυναίκες μετανάστριες όπως η Amina που βιώνουν ενδοοικογενειακή βία;
- Ποιες πρόσθετες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίσει η Amina λόγω του μεταναστευτικού της καθεστώτος όσον αφορά την ενδοοικογενειακή βία και την αναζήτηση βοήθειας;
- Πώς θα μπορούσε η διαπολιστισμική ευαισθησία και ευαισθητοποίηση να παίξει ρόλο στην παροχή υποστήριξης σε μετανάστες-θύματα ενδοοικογενειακής βίας, σεβόμενοι παράλληλα τις μοναδικές πολιτισμικές τους εμπειρίες;
4. Αλλάζοντας Προοπτική = βάζοντας τον εαυτό σας στη θέση του άλλου:
- Είναι σημαντικό να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε πώς μπορεί να νιώθει ή να σκέφτεται κάποιος άλλος και θα πρέπει να φανταστούμε πώς θα νιώθαμε αν ήμασταν στην κατάστασή του.12
Παραδείγματα:
Τι βλέπω; Τι διαβάζω ή ακούω;
Μια γυναίκα με μαντίλα μπαίνει στο γραφείο.
Τι σκέφτομαι; Πώς ταξινομώ τις πληροφορίες;
Η γυναίκα είναι μουσουλμάνα.
Τι νιώθω; Τι συναίσθημα μου προκαλεί η κατάσταση; Πώς κρίνω και αποφασίζω;
Η γυναίκα έχει αυτοπεποίθηση. / Λυπάμαι τη γυναίκα. / και τα λοιπά.
Τα παιχνίδια ρόλων είναι ένας καλός τρόπος για να κατανοήσουμε τον αντίκτυπο των στερεοτύπων και της ασυνείδητης προκατάληψης στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας.
Μπορείτε να βρείτε προτάσεις για παιχνίδια ρόλων στο Εκπαιδευτικό υλικό για εκπαιδευτές.
6. Πέντε βήματα για την αντιμετώπιση των προσωπικών προκαταλήψεων
Η αντιμετώπιση προσωπικών προκαταλήψεων στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας είναι σημαντική επειδή οι προκαταλήψεις μπορεί να εμποδίσουν τη δίκαιη μεταχείριση και την υποστήριξη των θυμάτων. Αυτή η ευαισθητοποίηση αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας, συμπεριλαμβανομένης της προσπάθειας για περισσότερες ίσες ευκαιρίες, την προστασία των περιθωριοποιημένων ομάδων στην κοινωνία και την αντιστάθμιση του αρνητικού αντίκτυπου των μηνυμάτων των μέσων ενημέρωσης. Η αναγνώριση και η αντιμετώπιση αυτών των προκαταλήψεων είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί ότι όλα τα θύματα λαμβάνουν τη βοήθεια και τη δικαιοσύνη που χρειάζονται, ανεξάρτητα από την προέλευση τους. Αυτά τα βήματα παρέχουν πρακτικά εργαλεία για να εντοπίσετε και να αμφισβητήσετε τις δικές σας προκαταλήψεις.13
1. Αποδεχτείτε ότι έχετε προκαταλήψεις:
- Μερικές φορές έχουμε συγκεκριμένους τρόπους σκέψης που μπορεί να μην είναι δίκαιοι για όλους.
- Είναι σημαντικό να μάθουμε περισσότερα για αυτούς τους τρόπους σκέψης και πώς μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις μας.
2. Εντοπίστε κατάστάσεις όπου συμβαίνουν λάθη:
- Υπάρχουν στιγμές που μπορεί να μην παίρνουμε τις καλύτερες αποφάσεις επειδή βιαζόμαστε ή νιώθουμε θυμό.
- Είναι καλό να ζητάμε από φίλους και συναδέλφους ανατροφοδότηση για τη συμπεριφορά μας για να κατανοήσουμε τις προτιμήσεις μας και τα μοτίβα συμπεριφοράς μας.
3. Αναλύστε το πως βλέπετε τα πράγματα:
- Όταν βλέπουμε κάτι, έχουμε σκέψεις και συναισθήματα για αυτό.
- Μπορούμε να αναρωτηθούμε τι βλέπουμε, τι σκεφτόμαστε και πώς μας κάνει να νιώθουμε.
4. Κατανοήστε από πού προέρχονται οι προκαταλήψεις:
- Οι εμπειρίες μας και η κουλτούρα που μεγαλώνουμε διαμορφώνουν το πώς βλέπουμε και κρίνουμε τα πράγματα.
- Μπορούμε να σκεφτούμε από πού προήλθαν οι ιδέες μας και πώς μπορεί να διαφέρουν από άλλες.
5. Συνειδητοποιήστε και μειώστε τις προκαταλήψεις σας:
- Εάν αντιληφθούμε ότι έχουμε προκαταλήψεις, μπορούμε να δουλέψουμε για να τις αλλάξουμε.
- Το να μάθουμε περισσότερα για διάφορα θέματα μπορεί να μας βοηθήσει να διεξάγουμε πιο δίκαια συμπεράσματα.
Εκπαιδευτικό υλικό που θα χρησιμοποιηθεί για ένα εργαστήριο ή για την ενημέρωση σας μπορείτε να βρείτε εδώ.
Πηγές
- Anti-Bias. Unconscious Bias, Stereotype und Vorurteile (in German). https://www.anti-bias.eu/wissen/definitionen/unconsciousbias-definition/ ↩︎
- Anti-Bias. Denkfehler! Wie Unconscious Bias entstehen (in German). https://www.anti-bias.eu/wissen/entstehung-von-bias/denkfehler-wie-unconscious-bias-entstehen/ ↩︎
- Anti-Bias. Biases von A-Z (in German). https://www.anti-bias.eu/wissen/biases-von-a-z/ ↩︎
- The Center for Relationship Abuse Awareness. Gender Norms and Gender Role Expectations. https://stoprelationshipabuse.org/action/rape-culture/#genderroleexpectations ↩︎
- The Center for Relationship Abuse Awareness. Gender Norms and Gender Role Expectations. https://stoprelationshipabuse.org/action/rape-culture/#genderroleexpectations ↩︎
- The Center for Relationship Abuse Awareness. Objectification. https://stoprelationshipabuse.org/action/rape-culture/#objectification ↩︎
- The Center for Relationship Abuse Awareness. Trans-Misogyny. https://stoprelationshipabuse.org/action/rape-culture/#trans%20misogyny ↩︎
- The Center for Relationship Abuse Awareness. Avoiding Victim Blaming. https://stoprelationshipabuse.org/educated/avoiding-victim-blaming/ ↩︎
- Anti-Bias. Counterstereotype Imaging – Stereotype wegdenken (in German). https://www.anti-bias.eu/anti-bias-strategien/schritte-gegen-persoenliche-bias/counterstereotype-imaging/ ↩︎
- Anti-Bias. Individuation – auf die Einzigartigkeit jedes Menschen fokussieren (in German). https://www.anti-bias.eu/anti-bias-strategien/schritte-gegen-persoenliche-bias/individuation/ ↩︎
- Anti-Bias. Kontakttheorie – Kontakt hilft Stereotype und Vorurteile zu reduzieren (in German). https://www.anti-bias.eu/anti-bias-strategien/schritte-gegen-persoenliche-bias/kontakttheorie/ ↩︎
- Anti-Bias. Perspektivenübernahme – in die Schuhe des Gegenübers schlüpfen (in German). https://www.anti-bias.eu/anti-bias-strategien/schritte-gegen-persoenliche-bias/perspektivenuebernahme/ ↩︎
- Anti-Bias. 5 Schritte gegen persönliche Biases (in German). https://www.anti-bias.eu/anti-bias-strategien/schritte-gegen-persoenliche-bias/5-schritte-gegen-persoenliche-bias/ ↩︎