Ενότητα 6: Διεθνή πρότυπα και νομικά πλαίσια στην Ευρώπη

1. Διεθνή πλαίσια
– Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (UDHR)
– Διακήρυξη και Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνου
– Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW)
– Διακήρυξη για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών (DEVAW)
– Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού (CRC)
– Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (CRPD)
– Σύμβαση του 1951 για τους πρόσφυγες
– Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών
– Στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ (SDGs)
– Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ECHR)
– Σύμβαση για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο (Σύμβαση της Βουδαπέστης)
– Σύμβαση για την προστασία των παιδιών ενάντια στη σεξουαλική εκμετάλλευση και τη σεξουαλική κακοποίηση (Σύμβαση Lanzarote)
– Οδηγία για τα δικαιώματα των θυμάτων
– Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (16/09/2021)

Στο επίκεντρο η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης
2. Βασικά στοιχεία για τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

3. Εθνικό πλαίσιο στην Ελλάδα

Πηγές

Εισαγωγή

Καλώς ορίσατε στην Ενότητα 6 με τίτλο “Διεθνή πρότυπα και νομικά πλαίσια στην Ευρώπη”. Η ενότητα  αυτή παρουσιάζει τα Διεθνή νομικά πλαίσια , όπως   η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, τους τρόπους εφαρμογής τους καθώς και τα  εθνικά νομικά πλαίσια που έχουν υιοθετήσει οι χώρες- εταίροι στα έργα IMPROVE και VIPROM.

Μαθησιακοί στόχοι

+ Κατανόηση του είδους των διεθνών προτύπων και των νομικών πλαισίων που υφίστανται στην Ευρώπη

---

1. Διεθνή πλαίσια

Στην ενότητα αυτή , έχουν συγκεντρωθεί οι διεθνείς και ευρωπαϊκές συμβάσεις και διακηρύξεις που δεσμεύουν τα κράτη να αναγνωρίσουν τη βία κατά των γυναικών ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι χώρες που επικυρώνουν αυτές τις συμφωνίες, δεσμεύονται, να ενσωματώσουν τα παγκόσμια πρότυπα στην εσωτερική τους νομοθεσία. Επιπλέον, περιλαμβάνονται στρατηγικά πλαίσια και έγγραφα πολιτικών που στοχεύουν την ενδοοικογενειακή βία.

– Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (UDHR)
– Διακήρυξη και Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνου
– Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW)
– Διακήρυξη για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών (DEVAW)
– Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού (CRC)
– Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (CRPD)
– Σύμβαση του 1951 για τους πρόσφυγες
– Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών
– Στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ (SDGs)
– Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ECHR)
– Σύμβαση για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο (Σύμβαση της Βουδαπέστης)
– Σύμβαση για την προστασία των παιδιών ενάντια στη σεξουαλική εκμετάλλευση και τη σεξουαλική κακοποίηση (Σύμβαση Lanzarote)
– Οδηγία για τα δικαιώματα των θυμάτων
– Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (16/09/2021)

---

Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΟΔΑΔ -UDHR)

“Το πιο μεταφρασμένο έγγραφο στον κόσμο”

Ηνωμένα Έθνη
Αναζήτηση μεταφράσεων

Η ΟΔΑΔ (UDHR), που εγκρίθηκε το 1948, θεσπίζει τις αρχές των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων. Τα σχετικά άρθρα περιλαμβάνουν το άρθρο 5, που δίνει έμφαση στο δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια, το οποίο είναι σχετικό στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας.¹

Μάθετε περισσότερα για την UDHR στο παρακάτω βίντεο:

Οι παρακάτω εικόνες απεικονίζουν και εξηγούν τα άρθρα της ΟΔΑΔ σε απλοποιημένη μορφή:

Πηγή: Ηνωμένα Έθνη. Εικονογραφημένη Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. https://www.ohchr.org/en/universal-declaration-of-human-rights/illustrated-universal-declaration-human-rights

Ηνωμένα Έθνη. 1948. Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (UDHR). https://www.un.org/en/about-us/universal-declaration-of-human-rights

---

Διακήρυξη και Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνου

“Το πιο προοδευτικό σχέδιο για την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών”
Γυναίκες του ΟΗΕ

UN Women

Ηδη από την 4η Παγκόσμια Διάσκεψη για τις Γυναίκες το 1995, η διακήρυξη αυτή τονίζει τη σημασία της εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης αυτής σε ενδοοικογενειακό πλαίσιο. Επιπρόσθετα, καλεί σε στρατηγικές δράσεις για την αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού.²

Η Πλατφόρμα Δράσης καλύπτει 12 κρίσιμους τομείς ανησυχίας. Για να βρείτε περισσότερες πληροφορίες, κάντε κλικ πάνω στους σταυρούς στους αντίστοιχους κύκλους κάτω από κάθε όρο.

^{Πηγή: Γυναίκες του ΟΗΕ. 12 critical areas.}

Η πλατφόρμα θέτει επίσης μια ατζέντα για τις κυβερνήσεις, τους διεθνείς οργανισμούς, την κοινωνία των πολιτών και τον ιδιωτικό τομέα, προκειμένου να διασφαλιστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών και να εξασφαλιστεί ότι το φύλο λαμβάνεται υπόψη σε όλες τις εθνικές, περιφερειακές και διεθνείς πολιτικές και προγράμματα.

Η Επιτροπή για το Καθεστώς των Γυναικών (CSW) επανεξετάζει κάθε πέντε χρόνια την πρόοδο της εφαρμογής της Πλατφόρμας Δράσης του Πεκίνου (BPFA). Στο πλαίσιο αυτό, και από την πρώτη επανεξέταση το 2000, οι Περιφερειακές Επιτροπές των Ηνωμένων Εθνών έχουν λάβει εντολή να προετοιμάζουν, σε συνεργασία με περιφερειακές οργανώσεις, περιφερειακές εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά την εφαρμογή της BPFA. Οι εκθέσεις αυτές βασίζονται σε εθνικές αναθεωρήσεις που διεξάγονται από κάθε χώρα μέλος των Ηνωμένων Εθνών και τροφοδοτούν μια παγκόσμια έκθεση, η οποία ενοποιείται από τη Γραμματεία της CSW στο UN Women (Γυναίκες του ΟΗΕ) και παρουσιάζεται από τον Γενικό Γραμματέα στη Γενική Συνέλευση.

Μέχρι σήμερα, έχουν διεξαχθεί πέντε αναθεωρήσεις – το 2000, 2005, 2010, 2015 και 2020 – με κάθε αναθεώρηση να καταλήγει σε ένα έγγραφο αποτελεσμάτων, στο οποίο οι χώρες δεσμεύονται να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για την επίτευξη των παγκόσμιων δεσμεύσεων σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών. Το έγγραφο αποτελεσμάτων περιγράφει περαιτέρω δράσεις προτεραιότητας για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Πηγή: Ηνωμένα Έθνη. 1995. Διακήρυξη και Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνου. https://www.un.org/womenwatch/daw/beijing/pdf/BDPfA%20E.pdf

---

Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW)

Η CEDAW, που εγκρίθηκε το 1979, είναι ένα κομβικό εργαλείο για την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών. Το άρθρο 2(f) περιλαμβάνει την υποχρέωση να εξαλειφθούν όλες οι μορφές διακρίσεων κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της έμφυλης βίας και της ενδοοικογενειακής βίας.³

Η σειρά “CEDAW Γρήγορα και Συνοπτικά ” εξηγεί τις τρεις βασικές αρχές της Σύμβασης για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW).

Αρχή I: Ουσιαστική ισότητα

Αρχή ΙΙ: Μη διάκριση

Αρχή ΙΙΙ: Υποχρέωση του κράτους

Ηνωμένα Έθνη. 1979. Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW). https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/convention-elimination-all-forms-discrimination-against-women

---

Διακήρυξη για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών (DEVAW)

“Κάθε διάκριση, αποκλεισμός ή περιορισμός που γίνεται με βάση το φύλο και έχει ως αποτέλεσμα ή σκοπό να μειώσει ή να ακυρώσει την αναγνώριση, την απόλαυση ή την άσκηση, από τις γυναίκες, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, στον πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, αστικό ή οποιονδήποτε άλλο τομέα, ανεξάρτητα από την οικογενειακή τους κατάσταση, με βάση την ισότητα ανδρών και γυναικών.”

Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW), Άρθρο 1

Η DEVAW, η οποία εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1993, είναι ένα ολοκληρωμένο έγγραφο για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών, η οποία περιλαμβάνει και την ενδοοικογενειακή βία. Επιδιώκει Ζητά την εξάλειψη της βίας και την προώθηση της ισότητας των φύλων.⁴

Εργασία για προβληματισμό

Παρακολουθήστε το βίντεο με την ιστορία της Σάρας και απαντήστε στις ακόλουθες ερωτήσεις.

(1) Ποιες μορφές βίας βιώνει η Σάρα στο γάμο της;
(2) Ποιες θα μπορούσαν να είναι οι συνέπειες αυτής της βίας;
(3) Γιατί πολλά θύματα δεν αναζητούν βοήθεια;
(4) Ποιες βασικές υπηρεσίες μπορούν να βοηθήσουν θύματα βίας όπως η Σάρα;
(5) Πώς μπορούν αυτές οι υπηρεσίες να βελτιώσουν τη βοήθεια για τα θύματα;

Οι 16 ημέρες ακτιβισμού κατά της έμφυλης βίας

• Οι 16 ημέρες ακτιβισμού κατά της έμφυλης βίας είναι μια ετήσια διεθνής εκστρατεία που ξεκινά στις 25 Νοεμβρίου, τη Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, και διαρκεί έως τις 10 Δεκεμβρίου, Ημέρα των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.
• Η εκστρατεία ξεκίνησε από ακτιβίστριες στα εγκαίνια του Women’s Global Leadership Institute, το 1991.
• Χρησιμοποιείται ως οργανωτική στρατηγική από άτομα και οργανώσεις σε όλο τον κόσμο, για να ζητήσουν την πρόληψη και την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών.
• Για την υποστήριξη αυτής της πρωτοβουλίας της κοινωνίας των πολιτών, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών εγκαινίασε το 2008 την εκστρατεία UNITE μέχρι το 2030 για τον τερματισμό της βίας κατά των γυναικών, η οποία διεξάγεται παράλληλα με τις 16 Ημέρες Ακτιβισμού.
• Κάθε χρόνο, η εκστρατεία UNITE επικεντρώνεται σε ένα συγκεκριμένο θέμα.

Η παγκόσμια βάση δεδομένων για τη βία κατά των γυναικών είναι μια ηλεκτρονική πηγή που έχει σχεδιαστεί για να παρέχει ολοκληρωμένες και επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών, στους τομείς των νόμων και των πολιτικών, της πρόληψης, των υπηρεσιών και των στατιστικών στοιχείων.

Πηγή: Ηνωμένα Έθνη. 1993. Διακήρυξη για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/declaration-elimination-violence-against-women

---

Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRC)

Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRC) είναι μια νομικά δεσμευτική διεθνής συμφωνία που καθορίζει τα αστικά, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα κάθε παιδιού, ανεξάρτητα από τη φυλή, τη θρησκεία ή τις ικανότητές του. Αν και επικεντρώνεται κυρίως στα δικαιώματα των παιδιών, η CRC σχετίζεται με την ενδοοικογενειακή βία όταν αυτή επηρεάζει τα παιδιά. Το άρθρο 19 αφορά συγκεκριμένα την προστασία των παιδιών από όλες τις μορφές βίας, κακοποίησης και παραμέλησης.⁵

Ρίξτε μια ματιά στις παρακάτω εικόνες για να μάθετε τι καλύπτουν τα άλλα άρθρα:

^{Source: Save the Children’s Child Rights Resource Centre. The United Nations Convention on the Rights of the Child: The Children’s Version.}

Πηγή: Ηνωμένα Έθνη. 1989. Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού. https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/convention-rights-child

---

Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΣΔΑΑ)

Η ΣΔΑΑ, που εγκρίθηκε το 2006, δίνει έμφαση στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων της προστασίας από την εκμετάλλευση, τη βία και την κακοποίηση. Τα άτομα με αναπηρία ενδέχεται να αντιμετωπίζουν αυξημένη ευπάθεια στην ενδοοικογενειακή βία και η σύμβαση καλεί για τη λήψη μέτρων που να διασφαλίζουν την προστασία τους.⁶

Στο βίντεο που ακολουθεί, άτομα με αναπηρία εξηγούν τα δικαιώματα που απορρέουν από τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΣΔΑΑ)

Πηγή: Ηνωμένα Έθνη. 2006. Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.  https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/convention-rights-persons-disabilities

---

Σύμβαση του 1951 για τους πρόσφυγες

Η Σύμβαση του 1951 για τους πρόσφυγες είναι ένα σημαντικό διεθνές μέσο που αφορά συγκεκριμένα τα δικαιώματα και την προστασία που παρέχεται στους πρόσφυγες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που μπορεί να διαφεύγουν από περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας ή άλλες μορφές δίωξης. Η σύμβαση περιγράφει τα δικαιώματα και τα οφέλη που πρέπει να παρέχονται στους πρόσφυγες, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στο νομικό σύστημα και στο σύστημα υγείας.⁷

Το βίντεο που ακολουθεί διεισδύει βαθύτερα στη Σύμβαση για τους Πρόσφυγες:

Βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τη Σύμβαση εδώ: https://www.unhcr.org/about-unhcr/who-we-are/1951-refugee-convention

Πηγή: Η Υπηρεσία Προσφύγων των Ηνωμένων Εθνών. Σύμβαση και Πρωτόκολλο για το Καθεστώς των Προσφύγων. https://www.unhcr.org/media/convention-and-protocol-relating-status-refugees

---

Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών

Διάφορα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών δίνουν έμφαση στην προστασία από τη βία, ιδίως τη βία βάσει φύλου.

Το βίντεο που ακολουθεί εξηγεί το ρόλο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στην καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών:

Εκτός από αυτά τα σημαντικά ψηφίσματα που αναφέρονται στο βίντεο, το θέμα της βίας κατά των γυναικών έχει επίσης εξεταστεί σε πολλά άλλα ψηφίσματα. Πλήρης κατάλογος των ψηφισμάτων της Γενικής Συνέλευσης και των συνοδευτικών εκθέσεων σχετικά με τη βία κατά των γυναικών μπορεί να βρεθεί στον ιστότοπο UN Women.

---

Στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ (ΣΒΑ)

“Ο κόσμος δεν βρίσκεται σε τροχιά για την επίτευξη της ισότητας των φύλων μέχρι το 2030″

 Παγκόσμια έκθεση για τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης 2023, Ηνωμένα Έθνη

Η Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, η οποία εγκρίθηκε ομόφωνα από όλα τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών το 2015, χρησιμεύει ως συλλογικό πλαίσιο για την προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης, της ευημερίας και της βιωσιμότητας. Στον πυρήνα της βρίσκονται οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ), οι οποίοι ζητούν επειγόντως τη συλλογική δράση όλων των εθνών, τόσο των ανεπτυγμένων όσο και των αναπτυσσόμενων, στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας εταιρικής σχέσης. Οι στόχοι αυτοί αναγνωρίζουν τη διασύνδεση του τερματισμού της φτώχειας και της στέρησης παράλληλα με πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της υγείας και της εκπαίδευσης, τη μείωση των ανισοτήτων, την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη διατήρηση των ωκεανών και των δασών μας.⁸

Γνωρίζετε και τους 17 ΣΒΑ;

Κάθε χρόνο, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ παρουσιάζει μια ετήσια έκθεση προόδου για τους ΣΒΑ, η οποία καταρτίζεται σε συνεργασία με το σύστημα του ΟΗΕ, και βασίζεται στο παγκόσμιο πλαίσιο δεικτών και στα δεδομένα που παράγονται από τα εθνικά στατιστικά συστήματα και τις πληροφορίες που συλλέγονται σε περιφερειακό επίπεδο.

• Ετήσια έκθεση προόδου 2023
• Ετήσια έκθεση προόδου 2022
• Ετήσια έκθεση προόδου 2021
• Ετήσια έκθεση προόδου 2020
• Ετήσια έκθεση προόδου 2019
• Ετήσια έκθεση προόδου 2018
• Ετήσια έκθεση προόδου 2017
• Ετήσια έκθεση προόδου 2016

Επιπλέον, η Παγκόσμια Έκθεση για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη συντάσσεται μία φορά κάθε τέσσερα χρόνια για να ενημερώσει τις ανά τετραετία συζητήσεις για την αναθεώρηση των ΣΒΑ στη Γενική Συνέλευση. Συντάσσεται από μια ανεξάρτητη ομάδα επιστημόνων που διορίζεται από τον Γενικό Γραμματέα.

• Παγκόσμια Έκθεση για την βιώσιμη ανάπτυξη (2023)
• Παγκόσμια Έκθεση για την βιώσιμη ανάπτυξη (2019)

Ο στόχος 5 των ΣΒΑ επικεντρώνεται στην ισότητα των φύλων και την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών. Η ενδοοικογενειακή βία συνδέεται στενά με την επίτευξη αυτών των στόχων.

Πηγή: Ηνωμένα Έθνη. 2015. Μεταμορφώνοντας τον κόσμο μας: η Ατζέντα 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη. https://sdgs.un.org/2030agenda

---

Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ)

Η ΕΣΔΑ, στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, διασφαλίζει τα θεμελιώδη δικαιώματα. Άρθρα όπως το άρθρο 3 (απαγόρευση των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης) εφαρμόζονται σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας.⁹

Πώς λειτουργεί η ΕΣΔΑ;

Παρακάτω θα βρείτε ορισμένες περιπτωσιολογικές μελέτες που θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε πώς λειτουργεί η ΕΣΔΑ στην πράξη:

• Airey v. Ireland (1979)
• Opuz v. Turkey (2009)
• Branko Tomašić and others v. Croatia (2009)
• V.C. v. Slovakia (2011)
• B.V. v. Belgium (2017)
• Talpis v. Italy (2017)

Βρείτε περισσότερες μελέτες περίπτωσης για την ενδοοικογενειακή βία εδώ: https://www.echr.coe.int/Documents/FS_Domestic_violence_ENG.pdf

Πηγή: Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. https://www.echr.coe.int/european-convention-on-human-rights

---

Σύμβαση για το Έγκλημα στον κυβερνοχώρο (Σύμβαση της Βουδαπέστης)

Αν και εστιάζει κυρίως στο έγκλημα στον κυβερνοχώρο, η εν λόγω σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης ασχολείται με αδικήματα που σχετίζονται με συστήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών. Με την αυξανόμενη χρήση της τεχνολογίας σε υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, η κατανόηση των επιπτώσεων του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο είναι ζωτικής σημασίας.¹⁰

Μάθετε περισσότερα για τη σύμβαση της Βουδαπέστης στο ακόλουθο βίντεο:

Πηγή: Συμβούλιο της Ευρώπης. Σύμβαση της Βουδαπέστης (ETS αριθ. 185) και τα πρωτόκολλά της. https://www.coe.int/en/web/cybercrime/the-budapest-convention

---

Σύμβαση για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Εκμετάλλευση και τη Σεξουαλική Κακοποίηση (Σύμβαση Λανζαρότε (Lanzarote))

Η Σύμβαση του Λανζαρότε εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2007 και τέθηκε σε ισχύ το 2010. Πρωταρχικός σκοπός της είναι η προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική εκμετάλλευση και τη σεξουαλική κακοποίηση, τονίζοντας την ανάγκη λήψης αποτελεσματικών μέτρων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.¹¹

Ακούστε τις ιστορίες επιζώντων παιδικής βίας, συμπεριλαμβανομένων ιστοριών για σωματική, σεξουαλική και ψυχολογική βία, για να κατανοήσετε τον διαρκή αντίκτυπό της στους ανθρώπους:

Το ακόλουθο ντοκιμαντέρ του Συμβουλίου της Ευρώπης “Keep me safe” απεικονίζει καλές πρακτικές που εφαρμόζονται σε διάφορα κράτη μέλη (Ισλανδία, Κύπρος και Γαλλία) μέσω της πρόληψης, της εκπαίδευσης και της προστασίας των θυμάτων, καθώς και μέσω της προώθησης μιας φιλικής προς τα παιδιά δικαιοσύνης.

Το 2015, για να δώσει συνέχεια στο σημαντικό έργο και τον αντίκτυπο που είχε η εκστρατεία ONE in FIVE Campaign που ολοκληρώθηκε, η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης αποφάσισε να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα, καθιερώνοντας την πρώτη Ευρωπαϊκή Ημέρα για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Εκμετάλλευση και τη Σεξουαλική Κακοποίηση, η οποία γιορτάζεται κάθε χρόνο στις (ή γύρω στις) 18 Νοεμβρίου.

Πηγή: Συμβούλιο της Ευρώπης. Σύμβαση Λανζαρότε.   https://www.coe.int/en/web/children/lanzarote-convention

---

Οδηγία για τα Δικαιώματα των Θυμάτων

Η οδηγία για τα δικαιώματα των θυμάτων (the Victims’ Rights Directive), που εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2012, αποσκοπεί στη θέσπιση ελάχιστων προτύπων για τα δικαιώματα, την υποστήριξη και την προστασία των θυμάτων του εγκλήματος, συμπεριλαμβανομένων των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας.¹²

• Η οδηγία ενισχύει σημαντικά τα δικαιώματα των θυμάτων και των μελών της οικογένειάς τους σε πληροφόρηση, υποστήριξη και προστασία. Ενισχύει περαιτέρω τα δικαιώματα των θυμάτων στις διαδικασίες της ποινικής δίκης.
• Η οδηγία απαιτεί επίσης από τις χώρες της ΕΕ να εξασφαλίζουν κατάλληλη κατάρτιση σχετικά με τις ανάγκες των θυμάτων για τους υπαλλήλους που ενδέχεται να έρθουν σε επαφή με τα θύματα.
• Οι χώρες της ΕΕ έπρεπε να εφαρμόσουν τις διατάξεις της οδηγίας στην εθνική τους νομοθεσία έως τις 16 Νοεμβρίου 2015. Το 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε έγγραφο καθοδήγησης για να βοηθήσει τις χώρες της ΕΕ σε αυτή τη διαδικασία .
• Στις 11 Μαΐου 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για τα δικαιώματα των θυμάτων (report on the implementation of the Victims’ Rights Directive). Στην έκθεση αξιολογείται ο βαθμός στον οποίο τα κράτη μέλη έχουν λάβει τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθούν με τις διατάξεις της.
• Για τα θύματα ορισμένων εγκλημάτων, η ΕΕ θέσπισε ειδικούς κανόνες. Οι κανόνες αυτοί βασίζονται στην οδηγία για τα δικαιώματα των θυμάτων, αλλά ανταποκρίνονται πιο άμεσα στις ειδικές ανάγκες των θυμάτων συγκεκριμένων εγκλημάτων. Η νομοθεσία της ΕΕ υπάρχει για την παροχή προστασίας και υποστήριξης στα θύματα σωματεμπορίας ανθρώπων, στα παιδιά-θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης και παιδικής πορνογραφίας  και στα θύματα τρομοκρατίας.
• Προκειμένου να βοηθήσει τις εθνικές αρχές στην εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ για τα δικαιώματα των θυμάτων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιούργησε το Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης της ΕΕ για τα θύματα της τρομοκρατίας. Το Κέντρο της ΕΕ προσφέρει εμπειρογνωμοσύνη, εκπαίδευση, καθοδήγηση και υποστήριξη στις εθνικές αρχές και στις οργανώσεις υποστήριξης των θυμάτων (EU Centre of Expertise for Victims of Terrorism).
• Στις 24 Ιουνίου 2020, η Επιτροπή ενέκρινε την πρώτη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα των θυμάτων (2020-2025) για να διασφαλίσει ότι όλα τα θύματα όλων των εγκλημάτων στην ΕΕ μπορούν να επωφεληθούν πλήρως από τα δικαιώματά τους. Η στρατηγική προβλέπει δράσεις για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη μέλη και την κοινωνία των πολιτών για μια περίοδο 5 ετών.( EU Strategy on Victims’ Rights (2020-2025)
• Στις 8 Μαρτίου 2022, η Επιτροπή ενέκρινε πρόταση οδηγίας για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (Directive on combating violence against women and domestic violence). Η πρόταση προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα σχετικά με την πρόσβαση στην πληροφόρηση, την υποστήριξη, την προστασία και την πρόσβαση σε αποζημίωση στο βαθμό που αυτά αφορούν ειδικά τα θύματα βίας κατά των γυναικών και τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας.
• Στις 12 Ιουλίου 2023, η Επιτροπή πρότεινε τροποποιήσεις στην οδηγία για τα δικαιώματα των θυμάτων. Η αναθεώρηση αντιμετωπίζει προβλήματα που εντοπίστηκαν κατά την αξιολόγηση του Ιουνίου 2022. Οι τροποποιήσεις αφορούν πέντε βασικά δικαιώματα των θυμάτων: πρόσβαση στην πληροφόρηση, βελτιωμένη υποστήριξη και προστασία, βελτιωμένη συμμετοχή στις ποινικές διαδικασίες και διευκόλυνση της πρόσβασης στην αποζημίωση.

Ακούστε το Policy Podcast της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Κοινοβουλευτικών Ερευνών (EPRS) σχετικά με την αναθεώρηση της οδηγίας για τα δικαιώματα των θυμάτων:

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Δικαιώματα των θυμάτων στην ΕΕ. Νομικό και πολιτικό πλαίσιο για τα δικαιώματα των θυμάτων. https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/policies/justice-and-fundamental-rights/criminal-justice/protecting-victims-rights/victims-rights-eu_en

---

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (16/09/2021)

Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 16ης Σεπτεμβρίου 2021 σχετικά με τον προσδιορισμό της έμφυλης βίας ως νέου τομέα εγκλήματος που περιλαμβάνεται στο άρθρο 83 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ (2021/2035(INL)) είναι μία σημαντική απόδειξη των προσπαθειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αντιμετωπίσει τη βία με βάση το φύλο ως συγκεκριμένο τομέα εγκλήματος. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει νομοθεσία που θα κατατάσσει τη βία λόγω φύλου ως έγκλημα που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 83 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Η κίνηση αυτή αποσκοπεί στην εναρμόνιση των νομικών προσεγγίσεων σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ για την αποτελεσματική καταπολέμηση της βίας λόγω φύλου.¹³

Η Frances Fitzgerald, η οποία ηγείται των συνομιλιών για τους νέους κανόνες, εξηγεί πώς η ΕΕ σκοπεύει να αντιμετωπίσει τη βία κατά των γυναικών και την ενδοοικογενειακή βία, σε μια συνομιλία με την Alice Cappelle, Γαλλίδα YouTuber, η οποία παράγει εκπαιδευτικό περιεχόμενο και κριτικά δοκίμια για τα δικαιώματα των γυναικών και για κοινωνικά ζητήματα:

Πηγή: Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 16ης Σεπτεμβρίου 2021 με συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με τον προσδιορισμό της έμφυλης βίας ως νέου τομέα εγκλήματος που περιλαμβάνεται στο άρθρο 83, παράγραφος 1, της ΣΛΕΕ: https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2021-0388_EN.html

---

Εστίαση στην Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης)

Η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης), που εγκρίθηκε το 2011, ασχολείται ειδικά με τη βία λόγω φύλου, συμπεριλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής βίας. Περιγράφει λεπτομερείς δεσμεύσεις των κρατών μελών για την πρόληψη της βίας, την προστασία των θυμάτων και τη δίωξη των δραστών.

Εργασία για αναστοχασμό

Παρακολουθήστε το βίντεο και απαντήστε στην ακόλουθη ερώτηση:

(1) Ποιες μορφές βίας αντιμετωπίζουν τα θύματα σε αυτό το βίντεο;

“(…) Αναγνωρίζοντας, με σοβαρή ανησυχία, ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια εκτίθενται συχνά σε σοβαρές μορφές βίας, όπως η ενδοοικογενειακή βία, η σεξουαλική παρενόχληση, ο βιασμός, ο αναγκαστικός γάμος, τα εγκλήματα που διαπράττονται στο όνομα της λεγόμενης “τιμής” και ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων, τα οποία αποτελούν σοβαρή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών και σημαντικό εμπόδιο στην επίτευξη της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών (…)”

Προοίμιο της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης

Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης επικυρώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 28 Ιουνίου 2023 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Οκτωβρίου 2023. Μάθετε περισσότερα για τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης στο ακόλουθο βίντεο:

Στις 29 Νοεμβρίου 2023, η Επιτροπή δημιούργησε ένα δίκτυο της ΕΕ για την πρόληψη της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας. Το δίκτυο θα συνεδριάζει δύο φορές το χρόνο και θα απαρτίζεται από αξιωματούχους των κρατών μελών και ενδιαφερόμενους φορείς. https://preventiongbv.eu.

Συνολικός αριθμός επικυρώσεων/προσθηκών: (Κατάσταση: Ιανουάριος 2024)

Βρείτε μια ενημερωμένη επισκόπηση των υπογραφών και επικυρώσεων εδώ (signatures and ratifications) 

---

2. Βασικά στοιχεία για τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης¹⁴

Βρείτε εδώ περισσότερες πληροφορίες για τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

Εργασία για αναστοχασμό
Προσπαθήστε να απαντήσετε στις ακόλουθες ερωτήσεις σχετικά με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.
(1) Ποιες χώρες έχουν υπογράψει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης;
(2) Ποιος παρακολουθεί την εφαρμογή της και πόσο συχνά;
(3) Πώς έχει εφαρμοστεί η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης στη χώρα σας; Σε ποια σημεία κάποιοι θεωρούν ότι υπάρχει ακόμη ανάγκη βελτίωσης;
(4) Γιατί ορισμένες κυβερνήσεις δεν θέλουν να συμμετέχουν στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης ή έχουν αποχωρήσει από αυτήν; Ποια είναι τα επιχειρήματά τους; Ποια αντεπιχειρήματα μπορείτε να σκεφτείτε;
(5) Σε τι διαφέρει η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης από άλλες συμβάσεις και ψηφίσματα;

---

Ποιοι μύθοι υπάρχουν σχετικά με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης? Ποια είναι τα γεγονότα? Μάθετε περισσότερα εδώ:¹⁵

^{Source: Council of Europe. 2020. Myths and facts about the Istanbul Convention. https://rm.coe.int/ukr-2020-brochure-ic-myths-and-facts-en-25112020/1680a07ee8}

---

---

3. Εθνικό πλαίσιο στην Ελλάδα

1. Νομοθεσία
2. Επιβολή του νόμου και προστατευτικές οδηγίες
3. Υποστήριξη των θυμάτων
4. Προληπτικά μέτρα
5. Δεδομένα και έρευνα
6. Συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς

1. Νομοθεσία

Στην Ελλάδα, το θεσμικό και νομικό πλαίσιο για την πρόληψη και αντιμετώπιση της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας έχει ακολουθήσει μια σταθερά εξελισσόμενη πορεία, παρά τις δυσκολίες και ορισμένα κενά που υπάρχουν μέχρι σήμερα.

Ο βασικός νόμος που ορίζει τις εγκληματικές συμπεριφορές της ενδοοικογενειακής βίας και ρυθμίζει την αντιμετώπιση του φαινομένου είναι ο νόμος 3500/2006 «Για την ενδοοικογενειακή βία. Εγκληματικές συμπεριφορές – Υποχρεώσεις και ενέργειες των αστυνομικών υπηρεσιών – Παροχή περίθαλψης στα θύματα».

Όσον αφορά στην ανάγκη συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων φορέων, εκτός από τον νόμο 3500/2006, ο νόμος 4531/2018 – ο οποίος ενσωματώνει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης στο ελληνικό νομικό σύστημα – τονίζει την ανάγκη συνεργασίας.

Σύμφωνα με τον νέο νόμο 5090/2024, που τροποποίησε σημεία του Νόμου 5108/2024, θεωρείται:

1. Ενδοοικογενειακή βία, η τέλεση αξιόποινης πράξης, σε βάρος μέλους της οικογένειας ή σε βάρος προσώπου που δέχεται τις υπηρεσίες φορέα παροχής κοινωνικής μέριμνας στον οποίο ο δράστης εργάζεται, σύμφωνα με τα άρθρα 6, 7 και 9 του παρόντος και τα άρθρα 299, 311, 336 και 338 του Ποινικού Κώδικα.

2.α. Οικογένεια, η κοινότητα που αποτελείται από συζύγους ή πρόσωπα που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωση ή γονείς και συγγενείς πρώτου και δεύτερου βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας και τα εξ υιοθεσίας τέκνα τους.

β. Στην οικογένεια περιλαμβάνονται, εφόσον συνοικούν, συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τετάρτου βαθμού και πρόσωπα των οποίων επίτροπος, δικαστικός συμπαραστάτης ή ανάδοχος γονέας έχει ορισθεί μέλος της οικογένειας, καθώς και κάθε ανήλικο πρόσωπο που συνοικεί στην οικογένεια.

γ. Οι διατάξεις του παρόντος νόμου εφαρμόζονται και στους μόνιμους συντρόφους και στα τέκνα, κοινά ή ενός εξ αυτών, στους πρώην συζύγους, στα μέρη συμφώνου συμβίωσης που έχει λυθεί, καθώς και στους πρώην μόνιμους συντρόφους.

3. Θύμα ενδοοικογενειακής βίας, κάθε πρόσωπο της προηγούμενης παραγράφου σε βάρος του οποίου τελείται αξιόποινη πράξη κατά τα άρθρα 6, 7, και 9 του παρόντος. Θύμα είναι και το μέλος, στην οικογένεια του οποίου τελέσθηκε αξιόποινη πράξη, κατά τα άρθρα 299, 311, 336 και 338 του Ποινικού Κώδικα, καθώς και ο ανήλικος κατά την παρ. 2, ενώπιον του οποίου τελείται μία από τις αξιόποινες πράξεις της παρούσας.»

«Άρθρο 6 Ενδοοικογενειακή σωματική βλάβη

1. Το μέλος της οικογένειας το οποίο προξενεί σε άλλο μέλος αυτής σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας του, υπό την έννοια του εδαφίου α’ της παρ. 1 του άρθρου 308 του Ποινικού Κώδικα, ή με συνεχή συμπεριφορά προξενεί εντελώς ελαφρά κάκωση ή βλάβη της υγείας του, με την έννοια του εδαφίου β’ της παραπάνω διάταξης, τιμωρείται με φυλάκιση, τουλάχιστον ενός (1) έτους.

2. Αν η πράξη της πρώτης παραγράφου είναι δυνατόν να προκαλέσει στο θύμα κίνδυνο για τη ζωή του ή βαριά σωματική βλάβη, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) ετών. Αν επακολουθήσει βαριά σωματική ή διανοητική πάθηση του θύματος, επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι δέκα (10) ετών. Αν ο υπαίτιος επεδίωκε ή γνώριζε και αποδέχθηκε το αποτέλεσμα της πράξης του, τιμωρείται με κάθειρξη.

3. Αν η πράξη της παρ. 1 τελέσθηκε σε βάρος εγκύου ή σε βάρος μέλους της οικογένειας, το οποίο, από οποιαδήποτε αιτία, είναι ανίκανο να αντισταθεί ή αν η πράξη τελέσθηκε ενώπιον ανήλικου μέλους της οικογένειας, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) ετών και αν φέρει και τα χαρακτηριστικά του πρώτου εδαφίου της παρ. 2 με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών.

4. Αν η πράξη της πρώτης παραγράφου συνιστά μεθοδευμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης, επικίνδυνης για την υγεία, ή ψυχικού πόνου ικανού να επιφέρει σοβαρή ψυχική βλάβη, ιδίως με την παρατεταμένη απομόνωση του θύματος, επιβάλλεται κάθειρξη. Αν το θύμα είναι ανήλικος, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα (10) ετών.

«Άρθρο 7 Ενδοοικογενειακή παράνομη βία και απειλή

1. Το μέλος της οικογένειας το οποίο εξαναγκάζει άλλο μέλος χρησιμοποιώντας κάθε μορφή βίας ή απειλή με σπουδαίο και άμεσο κίνδυνο σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή χωρίς το θύμα να υποχρεούται προς τούτο τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών, ανεξάρτητα από το αν το απειλούμενο κακό στρέφεται εναντίον του ίδιου του θύματος ή κάποιου από τους οικείους του υπό την έννοια της περίπτωσης β’ του άρθρου 13 του Ποινικού Κώδικα. Όποιος τελεί την αξιόποινη πράξη του πρώτου εδαφίου ενώπιον ανηλίκου, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός (1) έτους.

2. Το μέλος της οικογένειας το οποίο προκαλεί τρόμο ή ανησυχία σε άλλο μέλος της οικογένειας απειλώντας το με κάθε μορφή βίας ή άλλη παράνομη πράξη ή παράλειψη, τιμωρείται με φυλάκιση. Όποιος τελεί την αξιόποινη πράξη του πρώτου εδαφίου ενώπιον ανηλίκου τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι (6) μηνών.»

«Άρθρο 23 Υποχρεώσεις των επαγγελματιών

1. Παιδαγωγός, εκπαιδευτικός, μέλος του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού ή του ειδικού βοηθητικού προσωπικού της πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κοινωνικός λειτουργός, ψυχολόγος, επιμελητής, προπονητής ή γιατρός που παρέχει τις υπηρεσίες του σε ανήλικο, ο οποίος κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του πληροφορείται ή διαπιστώνει με οποιονδήποτε τρόπο, ότι έχει διαπραχθεί σε βάρος ανηλίκου έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας, υποχρεούται να το αναφέρει αμελλητί στις αρμόδιες διωκτικές αρχές. Την ίδια υποχρέωση έχει ιατρός που με βάση σοβαρά αντικειμενικά ευρήματα της ιατρικής εξέτασης διαπιστώνει ότι έχει διαπραχθεί σε βάρος ενηλίκου έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας.

2. Τα πρόσωπα της παρ. 1, που προβαίνουν σε αναφορά εγκλήματος ενδοοικογενειακής βίας δεν εγκαλούνται, δεν ενάγονται, δεν διώκονται πειθαρχικά, δεν απολύονται, ούτε υφίστανται άλλου είδους κυρώσεις ή δυσμενή μεταχείριση, για το περιστατικό που ανέφεραν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, παρά μόνο εάν προέβησαν εν γνώσει τους σε αναληθή αναφορά.

2.Α. Τα πρόσωπα της παρ. 1 καλούνται να εξετασθούν ως μάρτυρες κατά τη διαδικασία στο ακροατήριο, μόνο αν το έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας δεν αποδεικνύεται με οποιοδήποτε άλλο αποδεικτικό μέσο.

3. Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται αναλόγως και για τα μέλη του προσωπικού και τους Προϊσταμένους των Κέντρων Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (Κ.Ε.Σ.Υ.) του άρθρου 6 και της παρ. 3 του άρθρου 18 του ν. 4547/2018 (Α’ 102).»

«Άρθρο 23A Ατομική αξιολόγηση των θυμάτων και διαχείριση του κινδύνου επανάληψης της βίας και δευτερογενούς θυματοποίησης

1. Οι υπηρεσίες υποδοχής θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, όπως οι αστυνομικές αρχές, οι κοινωνικές υπηρεσίες, οι υπηρεσίες υγείας και οι εξειδικευμένες δομές για την υποστήριξη των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, και ιδίως των γυναικών, κατά τον λόγο αρμοδιότητάς τους και κατόπιν προηγούμενης ενημέρωσης και σύμφωνης γνώμης του θύματος, προβαίνουν σε:

α) ατομική αξιολόγηση του θύματος, με σκοπό την εκτίμηση του κινδύνου να υποστεί επανάληψη της βίας ή δευτερογενή θυματοποίηση και

β) διαχείριση του κινδύνου, με τον προσδιορισμό των κατάλληλων μέτρων άμεσης προστασίας του θύματος, προκειμένου να αποτραπούν η επανάληψη της βίας και η δευτερογενής θυματοποίηση.

2. Η ατομική αξιολόγηση και διαχείριση του κινδύνου διενεργείται με τη συμμετοχή του θύματος, λαμβάνοντας κυρίως υπόψη:

α) τα προσωπικά χαρακτηριστικά του θύματος, όπως την ηλικία, τη φυλή, τη θρησκεία, την εθνικότητα ή εθνοτική καταγωγή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα ή τα χαρακτηριστικά φύλου ή την αναπηρία, το καθεστώς διαμονής ή κατοικία, τη σχέση συγγένειας και τον βαθμό οικονομικής ή άλλης εξάρτησης με τον δράστη, καθώς και το ιστορικό προηγούμενης θυματοποίησης,

β) τον βαθμό βλάβης του θύματος, το είδος, τη σοβαρότητα και τη συχνότητα της βίας.

γ) παράγοντες επικινδυνότητας ή υποτροπής της βίας, που συντρέχουν στο πρόσωπο του δράστη, όπως ιδίως απειλές για τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα του θύματος, την κατοχή πυροβόλου όπλου, προηγούμενες καταδίκες για ενδοοικογενειακή βία, εξακολουθητική παρακολούθηση, εξαρτήσεις από αλκοόλ ή άλλες ουσίες, εκδήλωση βίας ή απειλών ενώπιον ανηλίκου,

δ) άλλες ιδιαίτερες περιστάσεις που συντρέχουν είτε στο πρόσωπο του θύματος είτε στο πρόσωπο του δράστη.

3. Οι διωκτικές, εισαγγελικές και δικαστικές αρχές, ενώπιον των οποίων εκκρεμεί υπόθεση ενδοοικογενειακής βίας, όποτε κρίνεται αναγκαίο, ενημερώνουν και παραπέμπουν το θύμα, κατόπιν αίτησής του, σε κοινωνικές υπηρεσίες ή σε υπηρεσίες υγείας ή σε εξειδικευμένες δομές υποστήριξης θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, και ιδίως των γυναικών, για τη διενέργεια ατομικής αξιολόγησης, με σκοπό να προσδιοριστούν τα κατάλληλα μέτρα άμεσης προστασίας του.

Η ατομική αξιολόγηση επικαιροποιείται καθ’ όλη τη διάρκεια της εκκρεμούς ποινικής διαδικασίας, αν ουσιωδώς μεταβάλλονται οι περιστάσεις που αποτέλεσαν τη βάση της.

4. Στο πλαίσιο διαχείρισης του κινδύνου, για τον προσδιορισμό των κατάλληλων μέτρων για την προστασία του θύματος, η υπηρεσία υποδοχής συνεργάζεται με άλλες αρμόδιες, κατά περίπτωση, υπηρεσίες και αρχές και μπορεί να διαβιβάζει προς αυτές ή να λαμβάνει από αυτές τις αναγκαίες πληροφορίες, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του θύματος.

5. Ο τελικός προσδιορισμός και η λήψη των κατάλληλων μέτρων προστασίας του θύματος γίνονται με τη σύμφωνη γνώμη του.

6. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Δικαιοσύνης, Εσωτερικών, Προστασίας του Πολίτη, Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Υγείας και Μετανάστευσης και Ασύλου καθορίζονται όλες οι αναγκαίες λεπτομέρειες και διαδικασίες σχετικά με τη μεθοδολογία και τον τρόπο συνεργασίας των υπηρεσιών και αρχών των προηγούμενων παραγράφων, καθώς και κάθε άλλο ζήτημα για την εφαρμογή του παρόντος.»

Εππλέον, ο νόμος 3500/2006, προβλέπει την άμεση έκδοση ασφαλιστικών μέτρων, όπως είναι ο περιοριστικός όρος της απομάκρυνσης του δράστη από την οικογενειακή στέγη, η μετεγκατάσταση του δράστη και η απαγόρευση προσέγγισης της οικίας και/ή των χώρου εργασίας του θύματος. Επιπλέον, η ενδοοικογενειακή βία λειτουργεί και ως ισχυρό τεκμήριο λύσης του γάμου και αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση διαζυγίου.

Τέλος, η  ισχύουσα  νομοθεσία προβλέπει την υποχρέωση των αστυνομικών αρχών να ενημερώνουν το θύμα για τα ακόλουθα:

• Ότι  η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί αυτεπάγγελτα διωκόμενο έγκλημα  και ενημερώνουν  τα θύματα, για τις συμπεριφορές   οι οποίες συνιστούν  εγκλήματα βάσει του παρόντος νόμου.
•  Τη νομική διαδικασία που προβλέπεται  (αυτεπάγγελτη διαδικασία, ποινική διαμεσολάβηση κ.λπ.) για το αδίκηματα της ενδοοικογενεικής βίας.
•  Τη δυνατότητα των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας να υποβάλουν αίτηση ασφαλιστικών μέτρων για την προσωρινή ρύθμιση της κατάστασης, λόγω του συγκεκριμένου περιστατικού βίας που έχουν υποστεί.
•   Τη δυνατότητα παροχής βοήθειας από τους αρμόδιους φορείς που προσφέρουν τις υπηρεσίες αυτές.

Επισημαίνεται δε, ότι από το 2012, προβλέφθηκε η περίπτωση να μην απαιτείται  καταβολή παραβόλου για εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας,  της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής καθώς και για τα εγκλήματα ενδοοικογενειακής βίας (άρθρο 28 § 1 του νόμου 4055/2012).

---

2. Επιβολή του νόμου και προστατευτικά νομικά μέτρα

Σύμφωνα με το άρθρο 4 του νόμου 4604/2019, για την προώθηση της πραγματικής ισότητας των φύλων και την πρόληψη και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας, ο εθνικός μηχανισμός για την ισότητα των φύλων περιλαμβάνει όλες τις υπηρεσίες και τους φορείς που είναι αρμόδιοι σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Σε κεντρικό επίπεδο, ο εθνικός μηχανισμός περιλαμβάνει:

• Τη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΔΟΠΓΦ), η οποία είναι το κυβερνητικό όργανο, υπεύθυνο για τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση των πολιτικών για την ισότητα των φύλων σε όλους τους τομείς
• Το Κέντρο Ερευνών για την Ισότητα των Φύλων (ΚΕΘΙ)
• Τα υπηρεσιακά τμήματα των Υπουργείων για την ισότητα των φύλων
• Τον Συνήγορο του Πολίτη (Μονάδα Ίσης Μεταχείρισης)

Σε περιφερειακό επίπεδο, περιλαμβάνει:

• Τις περιφερειακές επιτροπές ισότητας των Περιφερειών
• Το Ανεξάρτητο Γραφείο Ισότητας σε κάθε Περιφέρεια
• Τον Τομέα Ισότητας της Ένωσης Περιφερειών
• Το Γραφείο Ισότητας των φύλων της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ)

 Σε τοπικό επίπεδο, περιλαμβάνει:

• Τις υπηρεσιακές μονάδες για την εφαρμογή των κοινωνικών πολιτικών και των πολιτικών ισότητας των φύλων
• Τις Δημοτικές Επιτροπές Ισότητας
• Την Επιτροπή Ισότητας της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας
• Το Γραφείο Ισότητας της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας

Σύμφωνα με το άρθρο 26 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 4604/2019 (άρθρο 26), στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) α’ βαθμού και τα νομικά τους πρόσωπα σε  θέματα ισότητας που εποπτεύονται από το Υπουργείο Εσωτερικών, μπορεί να συσταθεί οργανική μονάδα με τίτλο “Ξενώνας Φιλοξενίας Κακοποιημένων Γυναικών”, με αρμοδιότητα την παροχή ασφαλούς διαμονής σε γυναίκες-θύματα έμφυλης βίας, γυναίκες που υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις και τα παιδιά τους μέχρι την ηλικία που προβλέπεται    από τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας των ξενώνων.

Τα είδη των μέτρων προστασίας που παρέχονται  στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας είναι η στέγαση, η ψυχολογική και η κοινωνική υποστήριξη. Οι νομικοί τρόποι προστασίας αναφέρονται παραπάνω.

---

3. Υποστήριξη των θυμάτων

Οι υπηρεσίες υποστήριξης που είναι διαθέσιμες για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας στην Ελλάδα είναι οι εξής:

• Είκοσι οκτώ (28) Συμβουλευτικά Κέντρα
• Δεκαοκτώ (18) Ξενώνες για κακοποιημένες γυναίκες

Οι γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, παραπέμπονται στους ξενώνες με πρωτοβουλία των συμβουλευτικών κέντρων γυναικών, των κοινωνικών υπηρεσιών των δήμων και των υπηρεσιών του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ).

Οι φορείς, διαβιβάζουν το συντομότερο δυνατό το ιστορικό των κακοποιημένων γυναικών στο επιστημονικό προσωπικό του οικείου ξενώνα, το οποίο δημιουργεί φάκελο για κάθε περιστατικό και εισηγείται στην αρμόδια υπηρεσία του οικείου ΟΤΑ α’ βαθμού την παραμονή ή μη των γυναικών/θυμάτων στον ξενώνα, προκειμένου να ληφθεί σχετική απόφαση.

Τα κέντρα φιλοξενίας (ξενώνες), παρέχουν ασφαλή διαμονή, ψυχολογική και κοινωνική υποστήριξη από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό και διευκολύνουν την πρόσβαση σε νομικές υπηρεσίες, μέσω παραπομπής στα συμβουλευτικά κέντρα γυναικών της ΓΓΔΟΠΓΦ. Λειτουργούν καθημερινά, όλο το εικοσιτετράωρο και καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η χρήση των δομών φιλοξενίας και άλλων δομών προστασίας παρέχεται και σε αλλοδαπούς, ανεξάρτητα από το αν διαθέτουν ή όχι νόμιμα έγγραφα για την παραμονή τους στη χώρα.

Η επιστημονική εποπτεία και ο συντονισμός των συμβουλευτικών κέντρων και των δομών φιλοξενίας του πανελλαδικού δικτύου πραγματοποιείται από το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ).

• Η τηλεφωική γραμμή άμεσης βοήθειας «SOS 15900» απευθύνεται σε γυναίκες επιζώσες/θύματα βίας. Πρόκειται για μια πανελλαδική, 24ωρη υπηρεσία, ανοιχτή 365 ημέρες το χρόνο, με τηλεφωνική χρέωση τοπικών κλήσεων. Η γραμμή στελεχώνεται από ψυχολόγους και κοινωνικούς επιστήμονες, οι οποίοι παρέχουν άμεση βοήθεια σε επείγουσες περιπτώσεις βίας. Η τηλεφωνική γραμμή βοήθειας «SOS 15900» προσφέρει πληροφορίες και υπηρεσίες συμβουλευτικής σε θύματα όλων των μορφών και τύπων βίας, με βάση το φύλο.

Επιπλέον, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) διαθέτει:

• Δύο (2) δομές φιλοξενίας, οι οποίες αποτελούν μέρος του πανελλαδικού δικτύου και
• Την τηλεφωνική γραμμή άμεσης κοινωνικής βοήθειας 197.

Τέλος, στις υπηρεσίες πρόληψης και αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας περιλμβάνονται  η Ελληνική Αστυνομία  με τις ειδικές υπηρεσίες αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής βίας,  οι  τοπικές εισαγγελικές και δικαστικές αρχές καθώς και τα δημόσια νοσοκομεία. Ανεξάρτητα από τον ειδικότερο ρόλο και τις αρμοδιότητές τους, οι φορείς που εμπλέκονται στη διαχείριση υποθέσεων ενδοοικογενειακής βίας συνεργάζονται με τη ΓΓΔΟΠΓΦ και τις υποστηρικτικές δομές του Εθνικού Δικτύου για την Πρόληψη της Βίας κατά των Γυναικών.

Η έλλειψη διαθεσιμότητας δομών φιλοξενίας, ανά γεωγραφική περιοχή, σε σχέση με τις ανάγκες που παρουσιάζονται, δημιουργεί προβλήματα στη φιλοξενία των γυναικών/θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας. Πιο συγκεκριμένα, στα μεγάλα αστικά κέντρα (π.χ. Αθήνα και Θεσσαλονίκη) είναι εξαιρετικά απίθανο για ένα θύμα που βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης να βρει άμεσα στέγη, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι επαγγελματίες. Η έλλειψη καταλυμάτων έκτακτης ανάγκης καθιστούν αναγκαία την αύξηση του αριθμού τους. Οι μεγάλες πόλεις είναι πιθανότερο να έχουν περισσότερες δομές υποστήριξης έκτακτης ανάγκης σε σχέση με τις μικρότερες πόλεις και τα χωριά, ενώ η έλλειψη διαθεσιμότητας δομών φιλοξενίας είναι μεγαλύτερη στην ηπειρωτική χώρα και τα νησιά.

Η συμβουλευτική ή ψυχολογική υποστήριξη παρέχεται στα θύματα από τα συμβουλευτικά κέντρα. Ειδικότερα, τα συμβουλευτικά κέντρα στελεχώνονται από ειδικό επιστημονικό προσωπικό συμβούλων, εξειδικευμένων στην προσέγγιση των γυναικών/θυμάτων και παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες πληροφόρησης και συμβουλευτικής, στο πλαίσιο ολοκληρωμένων δράσεων κοινωνικής, ψυχολογικής, εργασιακής και νομικής υποστήριξης.

Η γραμμή άμεσης κοινωνικής βοήθειας “SOS 15900” προσφέρει τηλεφωνικές συμβουλευτικές υπηρεσίες.

Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της φιλοξενίας των θυμάτων στους ξενώνες, παρέχεται συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη.

---

4. Προληπτικά μέτρα

Η ΓΓΔΟΠΓΦ, εκδίδει ενημερωτικά σημειώματα για τις δράσεις της και παρακολουθεί τις εξελίξεις σχετικά με τη βία βάσει του φύλου μέσω των δεικτών Equality Monitor. Ακολουθώντας τη σχετική υποχρέωση που απορρέει από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, από το 2020 δημοσιεύει την ετήσια έκθεση για τη βία κατά των γυναικών στην Ελλάδα ενώ είναι υπεύθυνη για το συντονισμό του Εθνικού Συμβουλίου Ισότητας των Φύλων (ΕΣΙΦ). Τέλος, προετοιμάζει και παρακολουθεί την υλοποίηση των δράσεων του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ισότητα των Φύλων. Η Μονάδα Ισότητας των Φύλων της ΓΓΔΟΠΓΦ, υλοποιεί εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού, εκπροσωπεί τη χώρα σε διεθνείς οργανισμούς και συντονίζει τη δράση και τη διασύνδεση όλων των φορέων που δραστηριοποιούνται στο συγκεκριμένο τομέα, σε εθνικό επίπεδο.  . Η ΓΓΔΟΠΓΦ, υλοποιεί εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού και Δράσεις μέσω Ευρωπαϊκών συγχρηματοδοτούμενων  Προγραμμάτων  καθώς και μέσω των προγραμμάτων ΕΣΠΑ.

Επιπλέον, εκτός από τη ΓΓΔΟΠΓΦ, προγράμματα κατάρτισης με στόχο την ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών που ασχολούνται με την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας, υλοποιούνται και από άλλους κυβερνητικούς οργανισμούς (π.χ. Ελληνική Αστυνομία) ή μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Αξίζει να αναφερθεί ότι, στην Ελλάδα, δεν υπάρχει επίσημη θεματική ενότητα, ειδική για την ενδοοικογενειακή βία, στα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών των πανεπιστημίων.

Σύμφωνα με το άρθρο 25 του Προεδρικού Διατάγματος 141/2017, στον Οργανισμό της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Προστασίας και Συμβουλευτικών Υπηρεσιών έχει συσταθεί η Διεύθυνση Κοινωνικής Προστασίας και Συμβουλευτικών Υπηρεσιών, η οποία είναι αρμόδια για την εισήγηση πολιτικών, εξειδικευμένων δράσεων και παρεμβάσεων για τις γυναίκες που υφίστανται ενδοοικογενειακή βία στο πλαίσιο θεσμικής συνεργασίας με την κεντρική διοίκηση και την τοπική αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού, καθώς και με ΜΚΟ.

---

5. Δεδομένα και στοιχεία έρευνας

Σε εθνικό επίπεδο, η έρευνα σχετικά με τα αίτια και τις συνέπειες της ενδοοικογενειακής βίας, διεξάγεται από κυβερνητικές ή μη κυβερνητικές οργανώσεις κυρίως στο πλαίσιο υλοποίησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας αλλά δεν είναι συνεχής.

Ακριβή στατιστικά στοιχεία για την ενδοοικογενειακή βία δημοσιεύονται από την Ελληνική Αστυνομία σε τακτική βάση.

Επιπλέον, κάθε υπηρεσία του Δικτύου Δομών Αρωγής και Υποστήριξης, υποχρεούται να ενημερώνει το ηλεκτρονικό σύστημα που διατηρεί η Γενική Γραμματεία της ΓΓΙΦ με τα στοιχεία των γυναικών θυμάτων έμφυλης βίας, στις οποίες παρέχει υπηρεσίες, σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας προσωπικών δεδομένων. (Νόμος 4604/2019, άρθρο 28).

Αποσπασματικά, υπάρχουν δημοσιευμένα αποτελέσματα ερευνών και διαφόρων  κυβερνητικών ή μη κυβερνητικών οργανώσεων.

---

6. Συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς

Η Γενική Γραμματεία Ενδοοικογενειακής Βίας, εκπροσωπεί τη χώρα σε διεθνείς οργανισμούς και συντονίζει τη δράση και τη διασύνδεση όλων των φορέων που δραστηριοποιούνται στο θέμα της ενδοοικογενειακής βίας στη χώρα.

Η Ελλάδα συμμετέχει σε παγκόσμιες πρωτοβουλίες που εστιάζουν στην καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας  με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων, εμπειριών και τεχνογνωσίας με άλλες συμμετέχουσες χώρες ενώ παράλληλα υιοθετεί καλές πρακτικές για την αναβάθμιση του δικτύου και των υπηρεσιών που παρέχονται στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Επιπλέον, ενσωματώνει στο εθνικό  νομικό της πλαίσιο,  οδηγίες  και άρθρα διεθνών συμβάσεων που έχει κυρώσει.

Τέλος, όσον αφορά στην παρακολούθηση του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας, η χώρα δημοσιεύει εκθέσεις και στατιστικά στοιχεία για την παρακολούθηση του φαινομένου διεθνώς.

Η Ελλάδα, έχει υπογράψει και επικυρώσει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (Υπογραφή: 11 Μαΐου 2011, επικύρωση: 18 Ιουνίου 2018, έναρξη ισχύος: 1 Οκτωβρίου 2018). Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης τέθηκε σε εφαρμογή μέσω του νόμου 4531/2018. Ο συγκεκριμένος νόμος  προσαρμόζει επίσης την  εθνική νομοθεσία , ιδίως στον τομέα του ποινικού δικαίου, έτσι ώστε να συμμορφώνεται με τις διατάξεις της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.

Ο νόμος 4531/2018, μεταξύ άλλων, ενισχύει τις ποινικές κυρώσεις σχετικά με τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων, ποινικοποιεί την παρενόχληση, ενισχύει τα δικαιώματα των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, διευκολύνει την εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης και ορίζει ως “συντονιστικό όργανο”, σύμφωνα με το άρθρο 10 της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων του Υπουργείου Εσωτερικών.

Επιπλέον, τον Μάρτιο του 2019, το ελληνικό κοινοβούλιο ψήφισε τον νόμο 4604/2019 για την «Ισότητα των φύλων, πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης βίας». Ο συγκεκριμένος νόμος  εισάγει ένα ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο για την ισότητα των φύλων και την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών, το οποίο έχει ευρύ πεδίο εφαρμογής.

Η τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας με το νόμο 4855/2021, αυστηροποιεί τις διατάξεις για τις πράξεις που θέτουν σε κίνδυνο τη σεξουαλική αξιοπρέπεια, την ελευθερία στην εργασία ή στο πλαίσιο της αναζήτησης εργασίας,  τροποποιεί την έναρξη της παραγραφής των εγκλημάτων κατά της σεξουαλικής ελευθερίας και της οικονομικής εκμετάλλευσης της σεξουαλικής ζωής όταν διαπράττονται σε βάρος ανηλίκων και γενικά εκσυγχρονίζει τις διατάξεις του ποινικού δικαίου και τις ευθυγραμμίζει με τις ευρωπαϊκές συμβάσεις για την προστασία των δικαιωμάτων των ανήλικων και ενήλικων θυμάτων εγκληματικής δραστηριότητας. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 38 του νόμου 4947/2022 (άρθρο 346 του Ποινικού Κώδικα), η πορνογραφία εκδίκησης έγινε ποινικό αδίκημα.

Πρόσφατα, υπογράφηκε Μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΔΟΠΓΦ) του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες,  του ΚΕΘΙ και του Ερευνητικού Κέντρου για την Ισότητα των Φύλων. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της συνεργασίας των προναφερόμενων φορέων, με κοινό στόχο την πρόληψη και αντιμετώπιση της έμφυλης βίας καθώς και την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της ίσης μεταχείρισης των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων, με έμφαση στις γυναίκες και τα κορίτσια.

Το ελληνικό Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021-2025, επικεντρώνεται σε τέσσερις βασικούς τομείς προτεραιότητας, οι οποίοι είναι η πρόληψη και η καταπολέμηση της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων και ηγετικούς ρόλους καθώς και η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου. Το, Εθνικό Σχέδιο Δράσης, έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι οι ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών προσφύγων ενσωματώνονται στη συνολική εθνική στρατηγική.

Via-kata-twn-gynaikwn.pdf

Πηγές:

• Law 4604/2019 on the “Promotion of substantive gender equality, the prevention and combatting against gender-based violence” (Government Gazette A ’50 / 26.03.2019). 8 Law 4531/2018 I)
• Ratification of the Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence and adaptation of Greek legislation (Government Gazette AD62 / 5-4-2018)
• Law 3500/2006 “On the combatting of domestic violence and other provisions”, as amended by law 4531/2018
• ARIADNE2 “Developing and supporting multidisciplinary police reporting procedures to prevent and respond to domestic violence against migrant / refugee women- ToT
• https://isotita.gr/systasi-skopos-antikeimeno/
• https://isotita.gr/wp-content/uploads/2021/04/E%CF%84%CE%AE%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%AD%CE%BA%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7-2019.pdf
• https://isotita.gr/emfyli-via/

Πηγές:

• https://www.coe.int/en/web/istanbul-convention/greece
• https://isotita.gr/wp-content/uploads/2021/04/First-Report-on-Violence-Against-Women_GSFPGE.pdf
• https://isotita.gr/wp-content/uploads/2022/06/ENG-EKTHESH-SITE.pdf
• https://isotita.gr/wp-content/uploads/2023/04/3rd-Annual-Report-on-Violence-against-Women-November-2022.pdf

Άλλες πηγές (στα Ελληνικά):

• Protocol for management of cases of gender-based violence in refugees
• Informative website about violence against women
• Protection and procedures policies for the prevention and management of sexual exploitation and abuse
• Professionals’ manual for the investigation, diagnosis and management of child abuse and neglect
• National framework for child protection against sexual abuse and exploitation 2022-2027

---

---

Πηγές

1. United Nations. 1948. Universal Declaration of Human Rights (UDHR). https://www.un.org/en/about-us/universal-declaration-of-human-rights ↩︎
2. United Nations. 1995. Beijing Declaration and Platform for Action. https://www.un.org/womenwatch/daw/beijing/pdf/BDPfA%20E.pdf ↩︎
3. United Nations. 1979. Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women (CEDAW). https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/convention-elimination-all-forms-discrimination-against-women ↩︎
4. United Nations. 1993. Declaration on the Elimination of Violence against Women. https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/declaration-elimination-violence-against-women ↩︎
5. United Nations. 1989. Convention on the Rights of the Child. https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/convention-rights-child ↩︎
6. United Nations. 2006. Convention on the Rights of Persons with Disabilities. https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/convention-rights-persons-disabilities ↩︎
7. UNHCR. The UN Refugee Agency. Convention and Protocol Relating to the Status of Refugees. https://www.unhcr.org/media/convention-and-protocol-relating-status-refugees ↩︎
8. United Nations. 2015. Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. https://sdgs.un.org/2030agenda ↩︎
9. European Court of Human Rights. European Convention on Human RIghts. https://www.echr.coe.int/european-convention-on-human-rights ↩︎
10. Council of Europe. The Budapest Convention (ETS No. 185) and its Protocols. https://www.coe.int/en/web/cybercrime/the-budapest-convention ↩︎
11. Council of Europe. Lanzarote Convention. https://www.coe.int/en/web/children/lanzarote-convention ↩︎
12. European Commission. Victims’ rights in the EU. Legal and policy framework on victims’ rights. https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/policies/justice-and-fundamental-rights/criminal-justice/protecting-victims-rights/victims-rights-eu_en ↩︎
13. European Parliament resolution of 16 September 2021 with recommendations to the Commission on identifying gender-based violence as a new area of crime listed in Article 83(1) TFEU. https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2021-0388_EN.html ↩︎
14. Council of Europe. Key facts about the Istanbul Convention: https://www.coe.int/en/web/istanbul-convention/key-facts ↩︎
15. Council of Europe. 2020. Myths and facts about the Istanbul Convention. https://rm.coe.int/ukr-2020-brochure-ic-myths-and-facts-en-25112020/1680a07ee8 ↩︎